Oświecenie

Szczytowe oświecenie w Polsce przypada na lata panowania ostatniego króla – Stanisława Augusta Poniatowskiego. Są to czasy reform, rozkwitu kultury, ale też czasy trzech rozbiorów Polski. Trzeci rozbiór zlikwiduje Rzeczpospolitą na mapach Europy. Król Stanisław August Poniatowski był mecenasem sztuki. Sprowadził do Polski wielu zagranicznych artystów oraz finansował polskich twórców. Władca założył w stolicy Teatr Narodowy i pismo „Monitor”, które szerzyło tolerancję religijną i wspierało rozwój nauk przyrodniczych. Na łamach pisma krytykowano wady szlachty i nawoływano do polepszenia sytuacji mieszczan i chłopów. W „Monitorze” pisali: Krasicki, Bohomolec, Konarski, Naruszewicz – czyli największe siły literackie epoki. Obiady czwartkowe były to spotkania artystów i uczonych, które odbywały się na Zamku Królewskim w Warszawie lub w Łazienkach Królewskich. Stanisław August Poniatowski zapraszał na nie poetów, publicystów i filozofów. Prezentowali oni nowe utwory i dyskutowali nad projektami reform.
Obiady czwartkowe nazywano także „obiadami literackimi”, „uczonymi” bądź „rozumnymi”.