Lista lektur szkolnych 2023/2024 - Szkoła podstawowa - Klasa 4

Nie każdy wie, że Ministerstwo Edukacji Narodowej, przygotowując listę lektur, pozostawia nauczycielom całkiem spory margines swobody. Owszem, z jednej strony “narzuca” kanon lektur obowiązkowych oraz wskazuje proponowane lektury uzupełniające. Jednocześnie jednak nauczyciel ma możliwość zadecydowania, które dokładnie lektury przykładowo klasa 4 będzie przerabiała na lekcjach języka polskiego. Jak to możliwe? Otóż lista lektur, wbrew obiegowej opinii, nie jest przygotowywana oddzielnie dla każdej klasy szkoły podstawowej i średniej. Zamiast tego nauczyciele otrzymują listę podzieloną na kilka zestawów. Każdy z nich przyporządkowany jest do konkretnego etapu edukacji. Może to być przedział składający się z dwóch, trzech, czterech, a nawet pięciu następujących po sobie klas. Dotyczy to zarówno lektur obowiązkowych, jak i tych dodatkowych, czyli uzupełniających. A zatem lista wcale nie wygląda na zasadzie: lektury klasa 4 obowiązkowe i uzupełniające. W rzeczywistości ma ona taką formę: lektury dla klas 4-6 (obowiązkowe i uzupełniające). Kanon szkolnych lektur podlega też co jakiś czas większym lub mniejszym modyfikacjom. Jeśli chodzi o lektury klasa 4, nowa podstawa programowa dotyczyła zmian wyłącznie w obrębie lektur uzupełniających. Usunięto z niej jedną książkę, ale za to pojawiło się aż 10 tytułów, po które nauczyciele mogą sięgnąć prowadząc zajęcia w klasach 4-6. Lista lektur obowiązkowych nie uległa zmianie. Ile zatem widnieje na niej pozycji? Na pierwszy rzut oka można powiedzieć, że siedemnaście. Wystarczy jednak przeczytać listę, żeby zauważyć, że znajdują się na niej nie tylko mniej lub bardziej obszerne książki, ale także fragmenty dzieł literackich, pojedyncze mity, legendy, baśnie, bajki oraz wiersze. Trudno zatem jednoznacznie policzyć lektury klasa 4 obowiązkowe. Czy sytuacja wygląda inaczej w przypadku lektur uzupełniających? Nie, jedynie pozycji na tej liście jest jeszcze więcej, bo aż 32, co zapewnia nauczycielom prawdziwie szerokie spektrum możliwości. Jak już wspomnieliśmy, istnieją dwie zasadnicze części, na które możemy podzielić lektury klasa 4: obowiązkowe i uzupełniające. O wyborze tych drugich decyduje nauczyciel języka polskiego, z tym jednak zastrzeżeniem, że musi omówić w ciągu roku szkolnego przynajmniej dwie lektury uzupełniające. Może przy tym posłużyć się przygotowaną przez ministerstwo listą, ale wcale nie musi się do niej ograniczać, ponieważ lista opatrzona jest dopiskiem dającym prowadzącemu przedmiot możliwość wyboru innych utworów literackich lub tekstów kultury. Co jeszcze zwraca uwagę, gdy przeglądamy lektury klasa 4? Lista obejmuje tytuły znane również z ekranów kin i telewizorów. Niektóre z nich to całkiem świeże i popularne produkcje. Przynajmniej część tych ekranizacji jest już pewnie znana uczniom szkoły podstawowej. Teraz będą oni mieli okazję poznać w ich książkowe pierwowzory. Przykładem lektury, która doczekała się już nawet dwóch ekranizacji, jest “Akademia pana Kleksa”. To zresztą nie jedyne dzieło tego autora, które może poznawać w formie szkolnej lektury klasa 4. Lista obejmuje również wybrane wiersze Jana Brzechwy. “Akademia pana Kleksa” jest pierwszą z trzech książek o przygodach niezwykłego profesora. Do tytułowej Akademii uczęszcza dwudziestu czterech chłopców, wszyscy o imionach zaczynających się na literę A. Wbrew pozorom głównym bohaterem lektury nie jest tytułowy pan Kleks, ale dwunastoletni Adaś Niezgódka, jeden z uczniów tej nietuzinkowej placówki. Wróćmy jednak do ekranizacji lektur. Polscy widzowie świetnie znają również filmowe adaptacje “W pustyni i w puszczy” oraz “Pana Tadeusza”, a oba te tytuły mogą stanowić lektury klasa 4. Lista zawiera także książki, których ekranizacje to prawdziwe hity kinowe. Który bowiem fan fantasy nie oglądał spektakularnego, podzielonego na dwie części filmu “Hobbit”? Albo zrealizowanych z podobnym rozmachem “Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa”? Wybierając lektury klasa 4 obowiązkowe nauczyciele sięgają często po kultową serię opowiadań o przygodach Mikołajka. Zabawne historie tego łobuza oraz grupy jego szkolnych kolegów wyszły spod pióra francuza René Goscinny’ego. Z kolei twórcą ilustracji jest Jean-Jacques Sempé i to dlatego ten duet pojawia się na okładkach książek, lubianych zresztą nie tylko przez dzieci, ale i przez dorosłych. Seria ma też tę zaletę, że poszczególne książki można czytać w dowolnej kolejności, bo składają się z krótkich historyjek opisujących przygody Mikołajka oraz bohaterów drugoplanowych. Inną książką przedstawianą często jako przykład lektury klasa 4 jest komiks “Kajko i Kokosz. Szkoła latania”. Stworzył go w 1975 roku polski rysownik, Janusz Christa. Początkowo nosił tytuł sztuka latania, a nie szkoła latania i ukazywał się w odcinkach w czasopiśmie Świat Młodych. Co warte podkreślenia, jest to pierwszy komiks, który trafił do polskiego kanonu lektur szkolnych. Być może przetarł tym sposobem szlaki dla innych komiksów? W formie lektury klasa 4 nowa podstawa programowa uwzględniła “Szkołę latania” dokładnie w 2016 roku. I to od razu jako lekturę obowiązkową! Wymienione powyżej książki to oczywiście tylko przykłady. Może być tak, że w Twojej szkole zupełnie inne utwory będzie przerabiać jako lektury klasa 4. Obowiązkowe lektury dobiera nauczyciel spośród kanonu wskazanego dla klas 4-6. Niemniej jedno nie pozostawia wątpliwości: na pewno przeczytasz “Akademię pana Kleksa”, “Mikołajka” oraz komiks “Kajko i Kokosz”. Czy nastąpi to w czwartej, w piątej, czy dopiero w szóstej klasie, to okaże się w toku Twojej szkolnej edukacji. A co jeśli nie chciałeś czekać i przeczytałeś te (albo inne książki) na długo przed tym, jak zaczęliście omawiać je na lekcjach? W takim przypadku polecamy sięgnąć do dostępnych u nas streszczeń, planów wydarzeń, a przede wszystkim opracowań wideo, dzięki którym odświeżysz swoją znajomość fabuły przed lekcjami w szkole albo przed sprawdzianem..

Zobacz też inne przedmioty

Lektury dla klas 1 - 3

Lektury dla klas 4 - 6

Lektury dla klas 7 - 8