Mgła

W przyrodzie możemy dostrzec wiele zjawisk, jedne są bardziej zachwycające, a drugie całkiem zwyczajne. Mgła jest zdecydowanie jednym z tych, które wzbudzają zainteresowanie. Nie można się temu dziwić- obłok nad ziemią jest rzeczywiście bardzo ciekawym widokiem, który u niektórych ludzi wywołuje wiele pytań. Pary, zwanej też mgłą, nie da się opisać jednym i zwartym tokiem, ponieważ występuje w różnych rodzajach. Każdy z nich charakteryzuje się danymi cechami, które, choć podobne do siebie, mimo wszystko różnią się rzeczami takimi jak miejsce i pora występowania, średnica kropel tworzących obłok, czy też sposób powstawania. Zapewne nieraz spotkaliśmy mgłę- poranne chodzenie po górskich szlakach wraz z towarzyszącą parą, czy też przechadzka po mieście nic nie widząc. Sprawca jest jeden, ale utrudnianie życia nie jest jego głównym celem. Mgła może być elementem pejzażu, zwłaszcza gór, łąk i wsi, w których nadaje cudowny wygląd całości. Może i estetyka gra tu jakąś rolę, ale najważniejsze jest znaczenie mgły. Z pewnością nie powstała tylko, aby być dekoracją otoczenia. Wszystko w środowisku jest po coś, ale chodzi tu bardziej o przyrodę i świat. Mgła pomaga w wypromieniowaniu energii oraz zmniejsza ilość promieniowania. Nie można też zapomnieć o jej wpływie na zmniejszenie parowania. Teraz szczegółowo zajmiemy się tym interesującym zjawiskiem. Jak powstaje mgła? Czy potrzebuje do tego specjalnych warunków? Jakie są rodzaje mgieł? W jakim czasie występują poszczególne formy obłoków?
Czym właściwie jest mgła?
Zanim przejdziemy do sposobu powstawania i miejsc występowania, zastanówmy się nad samym znaczeniem mgły. Ogólnie mówiąc, jest to naturalny obłok powstały z bardzo małych kropelek wody bądź kryształków lodu. Wyróżnia się pewną cechą, a mianowicie niewielkim dystansem między parą, a podłożem. Tak, mgła unosi się w pobliżu gruntu, przez co dla naszych oczu jest doskonale widoczna. Średnica kropel jest mniejsza od 0,05 milimetra, więc naprawdę ciężko byłoby sobie takie wyobrazić. Same milimetry to dosyć mała jednostka, a co dopiero pomyśleć sobie o czymś 20 razy mniejszym! Jeśli jednak byłyby większe, obłok ten nie ma prawa powstać. Za powiększającą się średnicą kropel idą lekkie opady atmosferyczne, które występują w postaci np. mżawki. Mgła ogranicza widzenie na mniej niż 1 kilometr, ale mimo wszystko jest to gęsta para. Co ciekawe, powstaje przy dodatniej, jak również i ujemnej temperaturze. W pierwszym z przypadków tworzy się ona z mikroskopijnych kropelek wody, ale kiedy na termometrze widoczna jest temperatura na minusie, może pojawić się tak zwana mgła lodowa, która w głównej mierze składa się z kryształków lodu. Niebezpiecznym zjawiskiem może być oblodzenie, które osiadając na przedmiotach może powodować np. różne awarie. Powstaje, gdy mgła (kropelki wody) osiadają na różnych rzeczach. Przy temperaturze poniżej 10oC woda zamienia się w mocny lód, który znajdując się między innymi na skrzydłach samolotu, umożliwia nadejście tragedii.
Rodzaje mgieł
Jak było wspomniane powyżej, para ma kilka rodzajów, a każdy z nich występuje w innych miejscach oraz oczywiście, powstaje w inny sposób. Wyróżniamy ich aż siedem, a mianowicie:
→mgły radiacyjne
→mgły adwekcyjne
→mgły frontowe
→mgły orograficzne
→mgły z wparowania
→mgły lodowe
→mgły powstałe z zanieczyszczeń (smog)
Mgły radiacyjne
Warto na początek wspomnieć, że jest to najczęstsza mgła występująca na lądzie. Nie potrzebuje specjalnych warunków, aby powstać, na pewno choć kilka razy mogliśmy zobaczyć ją rankiem, kiedy to najczęściej uzyskuje swoją postać. Może utworzyć się przy bezchmurnej nocy, jak również i bezwietrznej, wtedy wówczas ma najlepsze warunki do powstania. Podczas tego procesu grunt musi być dobrze schłodzony, ponieważ to dzięki niemu wytwarza się mgła radiacyjna. Z początku (południe, popołudnie, wieczór) temperatura jest wysoka, ale w nocy może spadać o wiele stopni, przez co wytwarza się również ochłodzenie terenu, jak i powietrza nad nim się znajdującym. Nazywamy to nocnym wypromieniowaniem ciepła, które malejąc robi miejsce dla zimnego powietrza i mgły radiacyjnej. Najlepsze warunki do powstania ma ona w okresie jesienno-zimowym, kiedy to powstaje sporo powierzchni mokrych. Dobrym miejscem dla mgły radiacyjnej jest również las, w którym zazwyczaj w tych porach roku występuje duża wilgotność.
Mgły adwekcyjne
Jest to nieco inny przypadek, ponieważ mgły adwekcyjne najczęściej występują nad morzem (aż 80% mgieł tam występujących). Ich powstawanie jest zupełnie inne w porównaniu do wytwarzania się mgły radiacyjnej, chociaż rodzaj ten nadal jest ciekawy. Gdy ciepłe i mocno wilgotne powietrze napływa na zimną przestrzeń (morskie powietrze leci w stronę zimnego lądu, bądź na odwrót) zaczyna powstawać mgła adwekcyjna. Wystąpienie mgły może być również spowodowane na skutek przemieszczania się powietrza z niższych, do wyższych szerokości geograficznych. Występują najczęściej w listopadzie i grudniu, ze względu na zimne powietrze oraz szybką prędkość wiatru. To on jest głównym czynnikiem, dzięki któremu powstaje mgła adwekcyjna. Długo potrafi pozostać w swojej postaci- zazwyczaj około jedną dobę, ale zdarza się, że wisi w powietrzu nawet kilka dni. Potrafi osiągać aż 500 metrów wysokości (w nielicznych przypadkach nawet więcej), co jest naprawdę imponującym wynikiem.
Mgły frontowe
Kolejny rodzaj, tym razem jeszcze inny, a mianowicie mgły zmieszania, nazywane również frontowymi. Powstają one dzięki połączeniu dwóch mas powietrza, odmiennych przez wilgotność oraz temperaturę. Obręb frontu atmosferycznego (przeważnie ciepłego) jest miejscem ich zmieszania, w którym po rozpoczęciu procesu kondensacji zaczyna tworzyć się mgła. Niezwykłym szczegółem jest zasięg mgły frontowej, która może ciągnąć się wzdłuż frontu nawet od 200 do 400 kilometrów. Mgła ta nie jest wytrzymała, bardzo szybko zanika- innymi słowy, niewiele czasu pozostaje na widoku. Do tego, w porównaniu do poprzedniej pozycji, mgła frontowa powstaje przy niewielkiej prędkości wiatru, tylko z takim może zresztą powstać.
Mgły orograficzne
Jest to rodzaj mgły górskiej, nazywanej również mgłą zboczową. Występuje na terenach gór, sama nazwa „zboczowe” nasuwa już myśl o wyżynach. Zbocze to stroma i łukowata część góry, zapewne stąd nazwa mgły zboczowej. Gdy mocno wilgotne powietrze podnosi się właśnie wzdłuż stromizny (schłodzonej i zimnej), zaczyna się proces powstawania mgły.
Mgły z wyparowania
Ich miejsce występowania przyczyniło się do stworzonej nazwy, a mianowicie mgłę tą określa się jako „dymienie mórz”. Bardzo ciekawe określenie, jednak nie jest to prawdą, dymić mogą wulkany, ale nie morza. Nie dotyczy to zresztą tylko ich, obłok ten występuje na otwartych wodach (również jeziora, rzeki itp.). Mgła parowania występuje podczas deszczu, lub niewiele po nim. Jej utworzenie polega na parowaniu wody (ciepłej) w zimnym powietrzu. Należy do mgieł bardzo szybko zanikających, a więc nie występuje długo.
Mgły lodowe
Jest to odmiana, o której było już wspomniane wyżej. Powstaje ona na ujemnej temperaturze, kiedy zamiast kropelek wody występują małe kryształki lodu.
Mgły powstałe z zanieczyszczeń (Smog)
Nie jest to zwyczajny rodzaj mgły, lecz obłok nad dużymi miastami składający się z zanieczyszczeń. Jest to po prostu mieszanka mgły połączonej z bardzo szkodliwymi spalinami i różnego rodzaju dymem. Smog powoduje wiele poważnych chorób, choćby paraliż układu krwionośnego. W miastach, w których występuje zachowane są specjalne środki ostrożności, takie jak noszenie maski ochronnej i zasady dotyczące bezpieczeństwa mieszkańców. Obecnie bardzo łatwo m