Strefy klimatyczne

Czym jest strefa klimatyczna?
Strefa klimatyczna to powierzchnia Ziemi, która najczęściej ma kształt równoleżnikowego pasa. Na tym terenie występują pewne elementy, które mają cechy podobne wobec siebie, a te cechy są podstawą do zróżnicowania stref klimatycznych. Są to zazwyczaj takie elementy, jak: temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne i opad.
Z kolei klimat możemy określić, jako średni stan przyrody oraz jej pojedynczych składników, który jest obserwowany przez wiele lat i w ten sposób zdefiniowany.
Można powiedzieć, że klimat to faktyczny stan troposfery, jaki występuje w określonym miejscu i czasie.
Badania, które zostały przeprowadzone przez specjalistów, umożliwiły wyróżnienie pewnych warunków klimatycznych, jakie panują na planecie. Strefy klimatyczne najczęściej dzieli się ze względu na wielkość docierającego do Ziemi promieniowania słonecznego. Dzięki temu zróżnicowaniu promieniowania słonecznego, różni się także temperatura powietrza, jaka panuje na danym terenie. Promieniowanie słoneczne zależy głównie od szerokości geograficznej. Stąd występuje strefowość klimatyczna. Jedną z klasyfikacji stref klimatycznych jest ich podział na 5 stref, którymi są strefy: równikowa, zwrotnikowa, podzwrotnikowa, umiarkowana (ciepła i chłodna), a także okołobiegunowa. Jednakże każda ze stref jest modyfikowana przez tak zwane astrefowe czynniki klimatotwórcze. I właśnie dzięki temu, w każdej ze stref możemy rozróżnić poszczególne typy klimatu. Może się tak złożyć, że w określonej strefie klimatycznej wystąpią klimaty z dominacją cech morskich (oceanicznych), kontynentalnych lub przejściowych albo klimaty o cechach bardziej wilgotnych, suchych, albo bardzo suchych. Zależy to od ukształtowania terenu (na przykład wzniesienie ponad poziom morza), położeniem w bliskiej lub nie odległości od zbiorników wodnych (morza lub oceanu), pokrycia terenu albo działania człowieka. W zależności od czynników klimatycznych, ułatwiają one lub utrudniają zdolności do mieszkania i życia człowieka. W trudnych, zimnych warunkach, te zdolności są mocno ograniczone albo wręcz niemożliwe. Inny jest także tak zwany klimat terenów zurbanizowanych. Jednakże należy stwierdzić, że nie ma klimatu perfekcyjnego, który byłby idealny dla wszystkich. Pewne strefy klimatyczne mają na przykład tylko wyznaczone pory roku, które są niekorzystne dla społeczeństwa.
Ciekawostką jest, że czynniki klimatyczne mogą się zmieniać również w przestrzeni kontynentalnej, krajowej, a nawet regionalnej, a nie tylko globalnie. Biorąc pod uwagę nasz kraj, Polskę, przeciętna temperatura w ciągu roku waha się od plus 6° C na północno-wschodnich krańcach, do plus 9° C na krańcach południowo-zachodnich, a dokładnie na Dolnym Śląsku. Co więcej, jeśli chodzi o opady to zdecydowanie więcej ich jest na terenach południowych (800 mm w ciągu roku) niż w centrum Polski (500 mm w ciągu roku). Różnica jest także w zaleganiu pokrywy śnieżnej. Na przykład w zachodniej części Polski śnieg leży przeciętnie przed 40 dni, a na północnym wschodzie, w okolicach Suwałk, aż 80 dni.
Trzeba zaznaczyć, że ze względu na różne kryteria, jakie stosowano przy wyznaczaniu stref, wyróżniamy kilka klasyfikacji stref klimatycznych Ziemi.
Strefa równikowa
Klimat równikowy to jedna z podstawowych stref klimatycznych. Strefa klimatów równikowych rozciąga się pomiędzy powierzchnią Ziemię położoną pomiędzy 20°S i 20°N. Przeciętna temperatura powietrza, jaka panuje w tej strefie klimatycznej, wynosi powyżej 20° C. Wahania w ciągu roku tej temperatury są nieduże. Rosną do 5–10° C w kierunku północnym oraz w kierunku południowym od równika. Odchodząc dalej od równika, spada także przeciętna roczna wielkość opadów oraz ich rozkład na przestrzeni roku. Klimat panujący na równiku nie ma jednoznacznie określonej pory bezdeszczowej, wręcz każdego dnia występują tutaj tak zwane deszcze zenitalne. Z kolei, odchodząc od równika nieco dalej, pora deszczowa stanowi okres wynoszący parę miesięcy.
W strefie klimatów równikowych wyróżnia się trzy typy klimatów. Zależą one od różnicach w wahaniu się temperatur oraz podziałowi opadów na przestrzeni roku. Są to:
– klimat równikowy wybitnie wilgotny,

– klimat podrównikowy wilgotny,

– klimat równikowy suchy.

Klimat równikowy wybitnie wilgotny wyróżnia się małymi amplitudami temperatury. Nie występują tu pory roku, gdyż cały czas jest taka sama pora roku. Opady występują tu prawie codziennie. Padają tu także tak zwane deszcze zenitalne. Roczna wielkość opadów jest bardzo duża i może to być poziom nawet 3 000 mm. Wysoka jest tu także przeciętna temperatura w ciągu roku, która wynosi ponad 20° C.
Klimat podrównikowy wilgotny
Klimat podrównikowy wilgotny cechuje się przeciętną roczną temperaturą ponad 20° C. Wielkość średnich opadów w ciągu roku waha się od 1 000 do 2 000 mm. Amplituda temperatury w ciągu roku wynosi poniżej 10° C. Podział na porę deszczową i suchą jest w tym typie klimat bardzo wyraźnie zaznaczony. Istnieją w ciągu roku miesiące, w których w ogóle nie pada deszcz oraz miesiące tak zwane deszczowe.
Klimat równikowy suchy
Klimat równikowy suchy charakteryzuje się średnią temperaturą w ciągu roku, wynoszącą ponad 20° C. Roczna amplituda temperatury to około 10° C. Roczna przeciętne opady nie są zbyt duże i wynoszą od 250 do 1 000 mm. Tak, jak w strefie podrównikowej wilgotnej, także w tej strefie istnieje podział na porę suchą i deszczową.
Strefa równikowa występuje w rejonach Ameryki Środkowej oraz wysp Morza Karaibskiego. Obejmuje również północne krańce Ameryki Południowej oraz tereny Afryki, leżące pomiędzy szerokością geograficzną 15°N a 20°S. Klimat ten występuje także na znacznej części Madagaskaru, na Filipinach i Archipelagu Malajskim. Północna część Australii, a także Oceania również znajdują się pod wpływem klimatu równikowego.
Strefa zwrotnikowa
Strefa klimatów zwrotnikowych to kolejna strefa klimatyczna, jaka występuje na świecie. Ta strefa rozciągnięta jest na tereny, znajdujące się nieopodal obu zwrotników. Przeciętne temperatury powietrza w tej strefie klimatycznej w ciągu roku wynoszą ponad 20° C. Jednakże amplituda miesięczna temperatur powietrza jest większa niż w strefie klimatów równikowych. Na przykład temperatura w najzimniejszym miesiącu roku waha się od 10 do 20° C, a temperatura najgorętszego miesiąca przekracza wartości notowane w innych strefach klimatycznych i mogą wynosić nawet powyżej 30° C. Dodatkowo, duże wahanie temperatury występuje także w obrębie jednej doby. Jeśli chodzi o kwestię opadów, to mają one miejsce zazwyczaj wyłącznie w letniej części roku. Z kolei w klimatach o cechach suchych występują one rzadko lub w ogóle. Strefa zwrotnikowa występuje na takich terenach, jak północny Meksyk,