Regiony Polski

Każdy kraj posiada swój specyficzny krajobraz i specyficzne ukształtowanie terenu. Polska nie jest wyjątkiem. Nasze państwo jest przykładem kraju, gdzie występuje bardzo duże zróżnicowanie terenu. Możemy być dumni, że mieszkamy w takim kraju, w którym mamy tak dużą różnorodność form ukształtowania powierzchni. Dzięki temu mamy możliwość dokonania wyboru, gdzie na przykład chcemy spędzić wakacje: czy to będzie morze czy góry.
Polska podzielona jest pasami na regiony geograficzne. Ich układ przebiega jakby równoleżnikowo. Na północy znajduje się pas pobrzeży, czyli nizin nadmorskich. Kolejno występują pojezierza. Następny pas geograficzny to pas Nizin Środkowopolskich. Za nizinami zlokalizowany jest pas wyżyn. Następnie występują kotliny podkarpackie. Na samym południu Polski znajdują się góry Karpaty i Sudety.
Na każdy ten pas składają się pewne regiony geograficzne, które mają zróżnicowaną wielkość. Nazywane one są krainami geograficznymi.
Pojęcie krainy geograficznej oraz regionu geograficznego stosuje się zamiennie. Różnicą między tymi określeniami może być fakt, że kraina geograficzna ma nieco większą powierzchnię niż region. Poza tym definicja słownikowa tych pojęć jest tożsama, to znaczy jest to wydzielona powierzchnia, która posiada charakterystyczną specyfikę fizycznogeograficzną i jednorodne pochodzenie.
Według jakich kryteriów klasyfikuje się regiony geograficzne?
Głównym powodem, dla którego wydziela się określone regiony geograficzne, jest ukształtowanie terenu. O tym, gdzie obecnie znajdują się wyżyny lub góry, zdecydował miliony lat temu lodowiec. Ma to związek z budową geologiczną określonej powierzchni. Szereg różnych procesów przez lata wpływał na ukształtowanie powierzchni. Były to przede wszystkim warunki klimatyczne, takie jak opady, wiatr czy temperatura. Wpływały one także na poziom wód powierzchniowych oraz ich lokalizację. Następnie, dzięki temu powstały określone rodzaje gleb. Zrodził się również specyficzny świat roślinny i zwierzęcy, który stał się charakterystyczny dla danego regionu geograficznego. Do powstania tych form terenu przyczynił się w dużym stopniu także człowiek, który przekształca środowisko naturalne do dziś.
Pierwszym regionem geograficznym Polski, patrząc od strony północnej, jest pas Pobrzeży Południowobałtyckich. Pas pobrzeży, jak sama nazwa wskazuje, biegnie wzdłuż wybrzeża Bałtyku, a dokładnie jego południowych stron. Rozciąga się on od Zatoki Kilońskiej do Zalewu Wiślanego. W Polsce ten region geograficzny liczy 19 tysięcy kilometrów kwadratowych. W skład polskiego pasa pobrzeży wchodzą: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie i Pobrzeże Gdańskie.
Pas pobrzeży ukształtowany może być w teren pokryty wydmami lub mieć charakter delty, jeziorno-bagienny lub nadmorskich klifów. Występują tu również równiny morenowe, które leżą poniżej stu metrów nad poziomem morza, a gdzieniegdzie wyłania się małe wzniesienie, liczące maksymalnie dwieście metrów, na przykład Góra Srebrna.
Na pasie pobrzeży panuje specyficzny, odmienny klimat niż w reszcie kraju. Ma na to wpływ oczywiście bliska odległość od Morza Bałtyckiego. Klimat nadmorski cechuje łagodna zima i ciepłe, ale nie upalne lata. Przeciętna wielkość opadów w roku wynosi powyżej 600 mm. Wpływ Morza Bałtyckiego odczuwalny jest także w warunkach hydrologicznych i ekologicznych. Na polskich pobrzeżach wykształciła się także roślinność, która jest charakterystyczna dla tego regionu. Pojawiają się na tym obszarze nawet gatunki roślin atlantyckich. Obszar pobrzeży to powierzchnia atrakcyjna przyrodniczo. Z tego względu na terenie Pobrzeża Południowobałtyckiego zdecydowano o założeniu dwóch parków narodowych – Słowińskiego i Wolińskiego. Jest tu również pięć parków krajobrazowych oraz duża ilość rezerwatów przyrody. Pas nadmorski to oczywiście obszar atrakcyjny turystycznie. Dobrze rozwinięty jest tutaj ten sektor gospodarki. Nad Bałtykiem zlokalizowana jest duża baza noclegowa. Nie brakuje miejsc do relaksu i rekreacji. Polacy często, jako kierunek wakacyjny, wybierają ten region kraju, o czym świadczą zatłoczone nadbałtyckie plaże w okresie letnim. Bliska odległość od morza determinuje warunki życia tutejszej ludności. Często zajmują się oni rybołówstwem lub pracują w porcie czy stoczni, a także we wspomnianym sektorze turystyki.
Pobrzeże Szczecińskie
Pobrzeżem Szczecińskim zwany jest obszar położony wokół Zalewu Szczecińskiego oraz ujścia rzeki Odry i Zatoki Pomorskiej. Na powierzchni Polski Pobrzeże Szczecińskie liczy około 8 tysięcy kilometrów kwadratowych. Jego obszar jest bardzo różnorodny. W skład tego pobrzeża wchodzi 11 mniejszych regionów, tak zwanych mezoregionów, w tym dwie wyspy – Uznam i Wolin.
Pobrzeże Koszalińskie
Pobrzeże Koszalińskie znajduje się pośrodku pasa Pobrzeży Południowobałtyckich. Sąsiaduje z zachodniej strony z Pobrzeżem Szczecińskim, a ze wschodniej strony z Pobrzeżem Gdańskim. Jego obszar to 6,5 tysiąca kilometrów kwadratowych. Na Pobrzeże Koszalińskie składa się sześć mniejszych mezoregionów.
Pobrzeże Gdańskie
Pobrzeże Gdańskie posiada 4,5 tysiąca kilometrów kwadratowych powierzchni. Składa się z 7 mniejszych części, zwanych mezoregionami. Klimat na Pobrzeżu Gdańskim różni się od klimatu pozostałych pobrzeży. Ma cechy klimatu kontynentalnego, ponieważ zimy są tu chłodniejsze.
Kolejny pas regionów geograficznym w Polsce to pas pojezierzy. Leży on poniżej pasa pobrzeży na północy Polski oraz w części środkowo-zachodniej. Pojezierza zajmują około 25 procent terenu kraju. Na pas pojezierzy składają się trzy mniejsze krainy fizycznogeograficzne: Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie oraz Pojezierze Mazurskie. Pojezierza odznaczają się od innych regionów specyfiką krajobrazu. Krajobraz pojezierzy cechuje się występowaniem wielu jezior, głównie typu polodowcowego. Są tu także inne formy polodowcowe, na przykład wzgórza morenowe czy sandry.
Pas pojezierzy został utworzony w czasie ostatniej wizyty lodowca w Polsce. Jednak ukształtowanie terenu różni się w zależności od pojezierza. Na przykład Pojezierze Pomorskie można uznać za teren charakterystyczny dla niskich gór. Z kolei teren Pojezierza Wielkopolskiego to obszar niższy. Występują tu doliny rzeczne.
Pojezierze Mazurskie
Pojezierze Mazurskie zlokalizowane jest pomiędzy Górą Dylewską a Wzgórzami Szeskimi. Obszar Pojezierza Mazurskiego jest nieznacznie pofalowany z wieloma płaskimi wgłębieniami moreny dennej, wypełnionymi wodą. Tak właśnie zostały stworzone jedne z największych jezior kraju, to znaczy Śniardwy, Niegocin i Mamry. Jeziora mazurskie są powierzchniowo duże, lecz dosyć płytkie.
Pojezierze Pomorskie
Na Pojezierzu Pomorskim znajduje się więcej jezior niż na Pojezierzu Mazurskim, lecz są one mniejsze. Północna część tego regionu najdłużej pozostawała pod działaniem lodowca i dlatego krajobraz tej części jest mocno pofałdowany. Występuje tu również duża ilość wzniesień morenowych. Z kolei południowa część Pojezierza jest terenem bardziej płaskim, równinnym. Jednymi z większych jezior tego pojezierza są jeziora Drawsko i Wdzydze.
Pojezierze Wielkopolskie
Pojezierze Wielkopolskie znajdowało się pod wpływem lądolodu przez najkrótszy czas. Dlatego nie ma tutaj form terenu o takich wysokościach, jakie występują na Pojezierzu Mazurskim i Pojezierzu Pomorskim. Cechą charakterystyczną tego terenu są równiny morenowe. Krótkie działanie lądolodu nie przyczyniło się do powstania wielu wgłębień powierzchni, stąd występowanie jezior nie jest tutaj tak liczne. Największym jeziorem Pojezierza Wielkopolskiego jest jezioro Gopło, będące mniejszym od Jeziora Śniardwy (największego jeziora w Polsce) o 5,5 raza.
Kolejnym pasem geograficznym Polski jest pas Nizin Środ