Poleski Park Narodowy

W Polsce istnieje szereg różnych, prawnie ustanowionych form ochrony przyrody. Świadczy to o dużym nacisku na ochronę polskiej przyrody. Wśród tych form są parki narodowe. Jest ich w Polsce ustanowionych 23. Wśród nich wyróżnia się Poleski Park Narodowy. Poleski Park Narodowy leży w województwie lubelskim. Znajduje się po polskie stronie Polesia. Zajmuje powierzchnię 9 760,3 hektara, natomiast jego otulina stanowi obszar 13 702,8 hektara. Poleski Park Narodowy został założony 1 maja 1990 roku. Jest słynny z ochrony licznych bagien, torfowisk oraz jezior krasowych. Z tego względu podlega ochronie na podstawie konwencji ramsarskiej, jako znaczący teren podmokły. Park ten wyróżnia się cennymi okazami w środowisku flory oraz fauny, które zamieszkują Równinę Łęczyńsko-Włodawską. Poleski Park Narodowy jest częścią Biosfery „Polesie Zachodnie”. Ta biosfera od 2012 roku jest rezerwatem o charakterze transgranicznym. Stało się tak poprzez połączenie tego rezerwatu z Rezerwatem Biosfery „Polesie Nadbużańskie” oraz Szackim Rezerwatem Biosfery. Od tego roku tereny, działające dotychczas, jako krajowe, odrębne rezerwaty biosfery w Polsce, na Ukrainie oraz na Białorusi stały się jednym rezerwatem „Polesie Zachodnie”. Symbolem Poleskiego Parku Narodowego jest żuraw.
Poleski Park Narodowy leży w zachodnich krańcach Polesia. Jego obszar położony jest na Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej. Ukształtowanie terenu, na którym jest zlokalizowany, jest równinne. Jest to obszar bardzo podmokły, gdzie nie dokonało się jeszcze uformowanie dolin rzecznych. Obszar Poleskiego Parku Narodowego jest płaski, bez wyraźnych wzgórz i pagórków. Występuje tu natomiast znacząca ilość stawów oraz jezior, a także bagien i torfowisk. Niemalże całą powierzchnię parku pokrywają równiny typu torfowego. Tylko w centrum parku, nieopodal miejscowości Wola Wereszczyńska, położony jest płaski, mały garb wapienny. W krańcach południowych parku można zauważyć mały garb gruntów kredowych, który oddziela środkową część Poleskiego Parku Narodowego i basen Jezior Uściwierskich. W części północnej parku występują liczne moreny, pochodzące z czasów zlodowacenia środkowopolskiego. Obszar parku można porównać do namiastki tundry albo lasotundry, która jest najdalej wysuniętym w kierunku południowo-zachodnim tego typu obszarem na kontynencie europejskim. Bagna, które występują na obszarze parku, są zachowane bez jakiejkolwiek ingerencji ludzkiej od okresów ostatniej wizyty lodowca na terenie współczesnej Polski.
Jak to się stało, że właśnie na tym terenie został utworzony park narodowy?
Pierwsze namiastki o tym, aby na terenie województwa lubelskiego, a dokładnie na Polesiu, utworzyć obszar chroniony pojawiły się już w 1933 roku. Pomysł taki wysunął profesor Władysław Szafer, polski botanik. Władysław Szafer był cenionym polskim botanikiem, propagatorem ochrony przyrody oraz florystyki. To on współtworzył wiele parków narodowych w Polsce. Między innymi postulował utworzenie Białowieskiego Parku Narodowego. Jego marzeniem było odrodzenie populacji żubra w Puszczy Białowieskiej. Władysław Szafer również na terenie polskiego fragmentu Polesia chciał utworzyć park narodowy. Następnym propagatorem powstania parku narodowego na tym terenie był Tadeusz Wilgata, który wyszedł z takim pomysłem w 1954 roku. Propozycja utworzenia parku narodowego na terenie, który zajmuje obecnie, została wysunięta przez profesora Dominika Fijałkowskiego. W ówczesnym czasie pomysł ten był innowacją, ponieważ zakładał ochronę terenu wodno-torfowiskowego. Park miał się nazywać Wytyckim Parkiem Narodowym i miał posiadać powierzchnię blisko 30 kilometrów kwadratowych. Jednakże koncepcje powstania parku cały czas podlegały różnorakim zmianom. Na terenie Polesia w tym czasie dokonywane były prace typu melioracyjnego związane z powstawaniem kanału Wieprz-Krzna. Dodatkowo lata 70. XX wieku przyniosły początek wydobycia węgla kamiennego na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Dało to początek Lubelskiemu Zagłębiu Węglowemu. By zachować od degradacji choć najbardziej cenne przyrodniczo obiekty, naukowcy oraz propagatorzy ruchu ochrony przyrody ciągle wysuwali postulaty, by na tym terenie stworzyć jakąś prawną formę ochrony natury. Nie zdołano zapobiec melioracji, osuszeniu oraz przekształceniu w użytki zielone terenu kompleksu Krowiego Bagna. Prośby nie zostały jednak bez echa i na obszarze współczesnego parku powstały cztery rezerwaty przyrody. Zadziało się to przy pomocy profesora Fijałkowskiego. Łączna powierzchnia tych rezerwatów wyniosła 1 784,98 hektara. Były to następujące rezerwaty przyrody: rezerwat Durne Bagno, powstały w 1966 roku na obszarze 213,2 hektara, następnie utworzony w 1974 roku rezerwat Jezioro Moszne o powierzchni 205,12 hektara. Kolejnym powstałym w 1978 roku rezerwatem było Jezioro Długie. Jego obszar to 640,48 hektara. Ostatnim rezerwatem, utworzonym w 1982 roku był rezerwat Torfowisko Orłowskie o powierzchni 671,73 hektara. W roku 1982 na podstawie zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, które ukazało się 23 sierpnia, powierzchnia rezerwatu Jezioro Długie została zwiększona do 694,93 hektara. Pismo, które wnioskowało o utworzenie parku narodowego, zostało wystosowane do Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych w 1987 roku. Sytuacja polityczna, która panowała po okresie rozmów Okrągłego Stołu, przyczyniła się do utworzenia Poleskiego Parku Narodowego. 1 maja 1990 roku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów Poleski Park Narodowy zaczął oficjalnie swoje istnienie. Jego powierzchnia wynosiła 4 813,35 hektara. Już w 1991 roku wnioskowano u Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o zwiększenie obszaru parku. Chciano go powiększyć o zlewie Piwonii i Włodawki, które wchodziły w skład parku. Początkowo do obszaru Poleskiego Parku Narodowego należały jedynie fragmenty zlewni tych ścieków wodnych. Z tego powodu właściwe uregulowanie i kontrola stanów stanu wód w obrębie parku było niemożliwe. Było to równoznaczne z istniejącym zagrożeniem dla cennych walorów przyrodniczych Poleskiego Parku Narodowego o specyfice wodno-torfowiskowej. Wnioskowano również o utworzenie rezerwatu torfów o nazwie Bagno Bubnów, którego obszar miałby wynosić 1 600 hektarów. Wraz z początkiem 1994 roku teren Poleskiego Parku Narodowego zwiększono do 9 647,73 hektara. Wokół parku utworzono również jego otulinę, czyli tak zwaną strefę ochronną. Obszar ten obejmował 13 624,25 hektarów. Jak można zauważyć, otulina Poleskiego Parku Narodowego posiada powierzchnię większą od samego parku. Ma ona za zadanie zabezpieczenie obszaru parku przed negatywnymi skutkami aktywności życiowej ludzi. Tereny otuliny parku są także bardzo cenne pod względem przyrodniczym. Z tego powodu fragment tejże otuliny należy do Poleskiego Parku Krajobrazowego, a także obszaru NATURA 2000.
Poleski Park Narodowy został utworzony w celu ochrony natury na obszarze Polesia. Pod specjalną ochroną znajdują się ekosystemy o charakterze torfowiskowym. Powstanie Poleskiego Parku Narodowego miało na celu polepszenie stosunków wodnych, przede wszystkim zwiększenie poziomu uwodnienia, na znaczącej części obszaru będącego pod ochroną, a zwłaszcza Łąk Pieszowolskich, Bagna Bubnów oraz Torfowiska Orłowskiego. Jego zadaniem jest również ochrona o charakterze czynnym torfowisk, zarówno niskich, wysokich, jak i przejściowych. Ochrona czynna polega na takiej ochronie, która dopuszcza przeprowadzenie w razie konieczności wystąpienia takiej potrzeby zbiegów o charakterze ochronnym, które ingerują w procesy zachodzące w sposób naturalny. Pow