Białowieski Park Narodowy

Białowieski Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce. Znajduje się na północno-wschodnich krańcach Polski, w województwie podlaskim.
Szacuje się, że na terenie Puszczy Białowieskiej człowiek pojawił się jeszcze w czasach neolitu, czyli około 4500 lat temu. Z tych czasów pochodzą odnalezione proste narzędzia wykonane z krzemienia, toporki, także z kamienia, a także pozostałości po naczyniach. Z epoki neolitu są również dwie osady, które zostały odnalezione w 1923 roku nieopodal wsi Rudnia oraz miejscowości Krynica i Kupicze. Na przestrzeni pomiędzy I wiekiem przed naszą erą a V wiekiem naszej ery na obszarze puszczy funkcjonowały osady, które nosiły ślady wpływów kultur ceramiki kreskowanej i przeworskiej, a potem kultury wielbarskiej. Jedną z osad o pochodzeniu z czasów przełomu I wieku przed naszą erą, a I wiekiem naszej ery odnaleziono na terenie polany łowieckiej Berezowo w Nadleśnictwie Białowieża. Dokonano tam odkrycia także reszty po dymarkach, służących do wytopu żelaza z rudy darniowej oraz zabytki, wykonane z żelaza oraz ceramiki, a także kości bydła domowego i jeleni. Świadczy to o tym, że ludność tego obszaru zajmowała się nie tylko łowiectwem i hodowlą, lecz także pozyskiwaniem rudy i produkcją węgla drzewnego, który jest konieczny do wytopu żelaza. Przyczyniło się to do niewielkiego zmniejszenia się kompleksów leśnych. Jednakże w czasach starożytnych miała miejsce przerwa w osadnictwie na tym terenie i umożliwiło to odrodzenie drzewostanu.
Pierwsze pomysły o stworzeniu parku narodowego na obszarze Białowieży pojawiły się w 1916 roku. Była to przede wszystkim inicjatywa doktora Hugo Conwentza, pochodzącego z Gdańska botanika, który był jednym z twórców ruchu ochrony natury. Plany utworzenia parku nie zostały dobrze przyjęte. Powróciły one w 1919 roku, kiedy dokonywano liczenia żubrów, mieszkających w Białowieży. Wtedy inicjatorami powstania parku narodowego byli Władysław Szafer, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, polski botanik, profesor Eugeniusz Kiernik, a także inżynier Jan Kloska. Niestety i tym razem nic z tego nie wyszło. Sytuacja posunęła się do przodu 29 grudnia 1921 roku, kiedy to na obszarze Puszczy Białowieskiej, wydzielono leśnictwo. Stało się to za przyczyną Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych. Przyczynili się do tego polscy przyrodnicy i leśnicy, którymi przewodził Władysław Szafer. Następnie 13 kwietnia 1924 roku leśnictwo zyskało rangę nadleśnictwa o takiej samej nazwie. Rezerwatem ścisłym określono oddziały leśne numer: 258, 288, 289, 319 i 344. Rezerwatem częściowym uznano tereny, leżące w rozwidleniu rzek Narewki i Hwoźnej oraz oddziały z przeszłego nadleśnictwa Zwierzyniec. W 1923 roku zarząd nad Rezerwatem przejął Józef Paczoski. Zainicjował on na tym terenie prace badawcze. Następnie „stery” nad tym terenem objął Jan Jerzy Karpiński. Od 1 stycznia 1929 roku obszar Nadleśnictwa Białowieży stał się terenem pod ścisłą ochroną. Kulminacyjną datą był 4 sierpnia 1932 roku, kiedy to Ministra Rolnictwa wydał rozporządzenie, na mocy którego nadleśnictwo Rezerwat przekształciło się w Park Narodowy w Białowieży. Powierzchnia parku wynosiła
4693,24 hektarów. Zarząd nad parkiem przejęła Dyrekcja Lasów Państwowych w Białowieży, jednak patronat naukowy objął Zakład Doświadczalny Lasów Państwowych w Warszawie. Po zakończeniu II wojny światowej odrodzenie parku nastąpiło na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 21 października 1947 roku. Od tego momentu uzyskał również nazwę Białowieski Park Narodowy. Do jego powierzchni przyłączono wówczas łąki, znajdujące się nad rzekami Narewką i Hwoźną. Rzeka Narewka stanowiła zachodnią granicę parku, rzeka Hwoźna odgradzała park od strony północnej, natomiast wschodnią granicą była granica Polski ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. W drzewostanie Białowieskiego Parku Narodowego przeważają świerki i graby. Mniej jest olszy, sosen, brzóz oraz dębów i jesionów. Białowieski Park Narodowy nie jest miejscem, gdzie prowadzi się aktywność gospodarczą. Jest jedynie obszarem o funkcji naukowej oraz dydaktycznej, a także poniekąd turystycznej.
26 października 1996 roku obszar parku powiększono do 10 502 ha. Było to możliwe dzięki przyłączeniu części obszaru dwóch pobliskich nadleśnictw. Z kolei wokół parku ustanowiono obszar 3 224 hektarów, pełniący funkcję otuliny parku. Zmianami wprowadzonymi 19 kwietnia 2011 roku objęto otulinę, która od tego momentu stała się strefą ochronną zwierząt łownych. Jest to tożsame z zakazem polowania na zwierzynę na tym terenie. Zadbanie o odpowiednią liczebność oraz strukturę populacji danych rodzajów zwierząt w strefie otuliny odbywa się za pomocą zadbania o naturalne procesy kształtowania wielkości, a także struktury populacji zwierząt łownych poprzez zakaz odstrzałów redukujących populację oraz usunięcie wszelkich urządzeń typu łowieckiego. Otulina jest dla Białowieskiego Parku Narodowego zabezpieczeniem przed wpływem czynników zewnętrznych, szczególnie tych, pochodzących od człowieka.
Teren ochrony ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego jest ostatnim kawałkiem pierwotnego kompleksu leśnego na kontynencie europejskim, który przetrwał do współczesności. Można sobie zadać pytanie, co jest pierwotnego w lesie, w którym od czasów neolitów znajdują się ślady obecności człowieka. Faktem jest, że ludzie byli obecni w Puszczy już od zamierzchłych czasów, jednakże nie zostało to odzwierciedlone w naruszeniu przyrody. Ludzie nie zdołali przerwać zachodzących w sposób naturalny procesów przyrodniczych. To właśnie te procesy definiowały las przez wiele tysięcy lat. Dodatkowo, od samego początku XX wieku Puszcza jest pod ochroną.
Białowieski Park Narodowy jest drugim parkiem narodowym w Polsce, zaraz po Pienińskim Parku Narodowym. Jednocześnie jest jednym z pierwszych parków narodowych na kontynencie europejskim. Białowieski Park Narodowy jest słynny z dbania o najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej. Jest to ostatnia w Europie część pierwotnego kompleksu leśnego, w której swoje miejsce znalazło paręset żubrów. Jest to największa na kuli ziemskiej wolnościowa populacja żubra. Siedziba dyrekcji Białowieskiego Parku Narodowego znajduje się w Białowieży.
Na obszarze parku, dla utrzymania bioróżnorodności, a także wyjątkowych walorów krajobrazowych, stosowane są trzy strefy, które związane są z dopuszczalnym zakresem ingerencji ludzi w naturę. Jest to ochrona ścisła, ochrona czynna oraz ochrona krajobrazowa.
Jako ochronę ścisłą rozumie się całkowite pozostawienie określonego terenu pod działanie przyrody. Człowiek nie może w żaden sposób ingerować w naturę. Procesy ekologiczne zachodzą na obszarze objętym ochroną ścisłą w sposób naturalny i swobodny. Z kolei ochrona czynna polega na dopuszczeniu możliwości ingerencji ludzi w przyrodę. Ma się to odbywać za pomocą zabiegów ochronnych, które mają na celu przywrócenie warunków jak najbliższych naturalnemu ekosystemowi. Ochrona czynna w Białowieskim Parku Narodowym polega na przykład nad koszeniu i odkrzaczaniu łąk, położonych w dolinach rzecznych oraz łąk pomiędzy lasami. Natomiast ochrona krajobrazowa polega na utrzymaniu niezwykłych walorów krajobrazowych danej powierzchni. W Białowieskim Parku Narodowym takim walorem jest niewątpliwie Park Pałacowy, który powstał po roku 1895. Został utworzony, jako fragment prywatnej rezydencji myśliwskiej carów rosyjskich. Najważniejszym obiektem parku była rezydencja, która nie przetrwała do współczesnych czasów. Stąd właśnie powstała nazwa „Pałacowy”.
Białowieski Park Narodowy obecnie park składa się z d