Oceany świata
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
Oceanem nazywa się ogromną część hydrosfery Ziemi, czyli warstwy wodnej, która stanowi bardzo dużą powierzchnię wody słonej. Ocean jest w pewien sposób oddzielony od innych zbiorników wodnych. Granicą odgraniczającą mogą być na przykład kontynenty lub archipelagi. Czasem te granice są tylko umowne, to znaczy, że przebiegają w miejscach, w których są duże różnice w kwestii poziomu temperatury lub zasolenia wody.
Oceany zajmują ponad 70 procent terenu Ziemi, a ich łączny obszar to blisko 361 milionów kilometrów kwadratowych. Sumaryczna objętość wód oceanów jest ogromna i trudno ją sobie nawet wyobrazić. W liczbach można ją zapisać, jako około 1,3 * 10 do potęgi osiemnastej metrów sześciennych.
Ze względu na powierzchnię, jaką zajmują oceany na świecie, Ziemia nazywana jest „Błękitną planetą”. Patrząc na planetę Ziemię z kosmosu, rzuca się w oczy przede wszystkim woda mórz i oceanów.
Znaczenie wody dla życia i ludzi jest niebagatelne. Bez wody życie jest niemożliwe. Często się słyszy, że bez wody nie ma życia. Jest to prawdą. Bez wody nic się nie może stać. Począwszy od braku pożywienia, poprzez suszę i brak upraw rolnych, po całe gospodarki, które wykorzystują wodę w celach przemysłowych.
Patrząc na rzeki i jeziora, zarówno te pobliskie nam, jak i te największe na świecie, jak chociażby Jezioro Bajkał czy Titicaca, mamy wrażenie, że znajduje się w nich mnóstwo wody. Jest to po części prawda, gdyż nasz umysł nie do końca jest w stanie pojąć potęgę natury. Jednakże rzeki i jeziora oraz lodowce i wody gruntowe to źródło wody słodkiej, której jest tylko 3,5 procent na kuli ziemskiej. Pozostała część, a więc nieporównywalna z wodami rzek i jezior, to woda typu słonego, zgromadzona w morzach i oceanach. W oceanach żyje współcześnie blisko 230 000 gatunków morskich.
Znaczenie oceanów dla klimatu Ziemi jest niebagatelne. Regulują one warunki klimatyczne i temperaturę powietrza na kuli ziemskiej. Wody oceanów pochłaniają ciepło pochodzące ze Słońca. Następnie unoszą je do atmosfery i w ten sposób jest ono rozprowadzane na całą Ziemię. Takim sposobem wody oceanu działają w okresie zimowym jak grzejnik, a w okresie letnim jak klimatyzator.
Obecna klasyfikacja Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, którą przyjęła również krajowa Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczpospolitej Polskiej, składa się z pięciu oceanów. Są to:
•Ocean Spokojny (Pacyfik),
•Ocean Atlantycki,
•Ocean Indyjski,
•Ocean Południowy,
•Ocean Arktyczny.
Wszystkie te zbiorniki razem tworzą wszechocean, zwany inaczej oceanem światowym.
Należy pamiętać, że oceany lub inaczej nazwane układy oceaniczne, zawierają także w sobie nieco mniejsze zbiorniki wodne, to znaczy morza, cieśniny, zatoki, zalewy czy kanały. Nie przeszkadza temu fakt, że od wód oceanu będą odgrodzone archipelagami albo wyspami i półwyspami. Te mniejsze zbiorniki wodne również wchodzą w skład wszechoceanu.
Jak powstały oceany?
Naukowcy od wielu lat zastanawiają się nad procesem powstania tych wielkich mas wody słonej. Po wielu przeprowadzonych badaniach, uznano zgodnie, że najbardziej prawdopodobną teorią jest teoria tektoniki płyt.
Odkryto między innymi, że w strefie grzbietów śródoceanicznych ma miejsce ekspansja dna oceanicznego, co jest rozumiane, jako tworzenie się całkiem nowej skorupy ziemskiej. Teoria tektoniki płyt mówi o tym, że skorupa ziemska zostaje tworzona mniej więcej w jednakowym czasie, jak jest niszczona na poziomach subdukcji, jednakże całkowita wielkość wód oceanicznych jest wciąż taka sama. Oczywiście, nie wlicza się tutaj zjawiska roztapiania się lodowca. Skutkiem tego jest fakt, że niektóre oceany zwiększają swoją powierzchnię, jednocześnie zmniejszając inne. W naszych czasach, stosunkowe młode geologicznie oceany Atlantycki, Arktyczny i Indyjski powiększają się, tym samym zmniejszając Ocean Pacyficzny.
Według doniesień badaczy, oceany zostały zbudowane podczas działania jednorazowego, to znaczy, że powiększenie skorupy skutkuje rozrostem każdego z oceanów oraz Ziemi, jako całości.
Ukształtowanie dna oceanów
Jako najważniejsze rodzaje ukształtowania dna oceanów uważa się między innymi:
szelfy kontynentalne – które mają do 200 metrów głębokości, a potem następuje strome załamanie,
stoki kontynentalne – to połączenie szelfów i basenów oceanicznych,
baseny oceaniczne – obszerne, mało zróżnicowane części dna, leżące na głębokości od 4 000 do 6 000 metrów poniżej poziomu morza,
rowy oceaniczne – to bardzo głębokie struktury dna, sięgające nawet 11 000 metrów w głąb wody o długości dochodzącej do 5000 kilometrów i szerokości od 30 do 100 kilometrów,
grzbiety śródoceaniczne – to wzniesienia, które położone są na dnie oceanu,
wyspy – to części form skalnych dna oceanicznego, które wyrastają nad powierzchnię wody.
Przeciętna głębokość wód oceanicznych na Ziemi to 3 689 metrów.
Wiatry, które wieją nad dużymi terenami wypełnionymi wodą, skutkują powstawaniem na obszarze oceanu fal. Niekiedy powstają ogromne, bardzo niszczycielskie fale tsunami. Tsunami wywoływane jest poprzez trzęsienia ziemi, powstające pod powierzchnią wody i wybuchy podwodnych wulkanów
Wiatry, które cały czas wieją nad oceanami, na przykład pasaty, powodują powstawanie prądów morskich. Oddziaływanie Księżyca i Słońca powoduje ruchy wody, nazywane pływami.
Flora i fauna oceanów jest bardzo zróżnicowana. Występują tam takie grupy organizmów, jak na przykład koralowce, gąbki czy plankton. W oceanach mieszkają ryby, skorupiaki, mięczaki – ośmiornice, a także większe ssaki – delfiny, wieloryby.
Jak już wspomniano, morza i oceany to źródło wody słonej. Szacuje się, że w wodach oceanów jest od 33 do 38 promili (mierząc wagowo) wszelakich soli typu nieorganicznego. Wielkość tego stężenia uzależniona jest od szeregu czynników, między innymi położenia geograficznego. Na przykład za morze najbardziej słone na świecie uważa się Morze Czerwone, którego zasolenie wynosi 41 promili. Z kolei najbardziej słonym oceanem jest Ocean Atlantyckim, którego wartość zasolenia wynosi 35,3 promili. Zasolenie Oceanu Indyjskiego wynosi 34,68 promili, a zasolenie w Oceanie Spokojnym to 34,56 promili.
Woda słona zawiera w sobie między innymi takie pierwiastki, jak chlor, soda czy potas i wapń.
Oceany kuli ziemskiej
Ocean Spokojny
Ocean Spokojny, nazywany jest inaczej Oceanem Pacyficznym lub Pacyfikiem. Ten ocean jest największym oceanem świata. Obszar Pacyfiku zajmuje prawie połowę całkowitych wód słonych na świecie. Zlokalizowany jest u wschodnich wybrzeży Azji oraz Australii, a także zachodnich krańców Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, natomiast od strony południowej styka się z Antarktydą.
Powierzchnia Oceanu Spokojnego to 166 266 877 kilometrów kwadratowych. Próbując wyobrazić sobie w jakiś sposób obszar Pacyfiku, można się pokusić o następujące porównanie: wszystkie kontynenty, jakie występują na kuli ziemskiej, mogłyby się pomieścić w basenie Oceanu Spokojnego. Jest to powierzchnia niewyobrażalna. Wody Oceanu Spokojnego są niemal dwa razy większe niż Oceanu Atlantyckiego, będącym drugim, co do wielkości oceanem świata. W basenie Oceanu Pacyficznego położony jest najgłębszy rów na świecie. Jest to tak zwana Głębia Challengera, która znajduje się w Rowie Mariańskim. Jego głębokość wynosi 10 971 metrów. Powodem tego jest budowa geologiczna dna oceanu. Głębia Challengera położona jest natomiast na styku dwóch płyt tektonicznych.
Ocean Spokojny jest najstarszym oceanem na świecie. Powstał około 200 milionów lat temu. Nazwa Oceanu Spokojnego w języku portugalskim znaczy tyle, co „pokojowy” i została mu nadana przez Ferdynanda Magellana w 1520 roku.
Ocean Spokojny, pomimo tego, iż jest du�
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!