Podział administracyjny Polski

Polska to kraj położony w Środkowej Europie. Należy do Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO), do którego dołączyła w 1999 roku oraz do Unii Europejskiej, do której przystąpiła w 2004 roku. Powierzchnia Polski wynosi 312 696 kilometrów kwadratowych, co powoduje, że pod tym względem zajmuje 69. miejsce na świecie, a 9. w Europie. W 2021 roku w Polsce został przeprowadzony Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Taki spis obejmuje wszystkich ludzi mieszkających na terenie Polski i jest przeprowadzany co dziesięć lat. Zaprezentowane wstępne wyniki mówią o tym, że w I półroczu liczba Polaków wyniosła 38 179,8 tysięcy osób. Ludność Polski w porównaniu z wynikami poprzedniego spisu powszechnego, to jest z 2011 roku, zmniejszyła się o 332 000 osób, co stanowi 0,9 procent całości. Główną przyczyną spadku liczby Polaków to oczywiście pandemia COVID-19. Potocznie mówiąc, pandemia zbiera straszne żniwo, czego skutek możemy zobaczyć w statystykach. Według danych z 2020 roku, pod względem ludności Polska plasuje się na 38. miejscu na świecie, a w Unii Europejskiej na miejscu 5. Polska uważana jest za kraj jednorodny pod względem narodowościowym. Różni się w ten sposób od innych państw europejskich. Według danych statystycznych, około 3 procent społeczeństwa to mniejszości narodowe.
Podział administracyjny Polski
Polska podzielona jest na 16. województw. Największym miastem i tym samym stolicą kraju jest Warszawa. Pozostałe duże metropolie to takie miasta, jak: Kraków, Wrocław, Poznań, Łódź, Szczecin i Gdańsk. Z kolei największą aglomeracją policentryczną jest konurbacja górnośląska.
Podział terytorialny Polski zmieniał się parokrotnie. Od czasów II wojny światowej, reformy administracyjne zostały przeprowadzone w latach 1946, 1950, 1957 i 1975.
Podział administracyjny, który obowiązuje w Polsce aktualnie, został wprowadzony 1 stycznia 1999 roku. Była to jednocześnie ostatnia zmiana, jak do tej pory.
Aktualnie w Polsce panuje podział trójstopniowy, to znaczy, że Polska dzieli się na województwa, mniejsze powiaty (w tym gminy mające status miast na prawach powiatu) oraz najmniejsze gminy.
W każdym roku następują drobne korekty granic województw, powiatów i gmin. 1 stycznia 2021 roku w Polsce obowiązuje następujący podział administracyjny:
16 województw,

314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu,

2477 gmin (w tym 302 gminy miejskie, 652 gminy miejsko-wiejskie i 1523 gminy wiejskie).

Co to jest województwo?
Województwo to największa jednostka podziału administracyjnego państwa polskiego. Jest to jednostka administracji rządowej, mająca osobowość prawną. Najważniejszą osobą w województwie jest wojewoda. Wojewoda zarządza województwem oraz nadzoruje mniejsze jednostki samorządu terytorialnego. Można powiedzieć, że jest to osoba, która reprezentuje Radę Ministrów na danym terytorium.
Z kolei przedstawicielem samorządu województwa jest marszałek województwa. Zadaniem marszałka województwa jest bycie reprezentantem danego regionu na zewnątrz. Marszałek województwa odpowiedzialny jest za wszelkie działania podejmowane w województwie: organizuje wszelką pracę i nią na bieżąco zarządza.
Co to jest powiat?
Komórką mniejszą od województwa, lecz ściśle z nią związaną, jest powiat. Jest to jedna z głównych jednostek podziału administracyjnego Polski, mająca osobowość prawną. Ciężko jest zdefiniować powiat, lecz można powiedzieć, że jest lokalną wspólnotą samorządową, która położona jest na określonym obszarze, podlegającym mu władaniu. Miasta, w których zamieszkuje ponad 100 000 mieszkańców lub miasta, będące niegdyś siedzibami województw, lecz obecnie już nimi niebędące, nabywają prawa powiatu. Obszar powiatu to teren sąsiadujących ze sobą gmin lub teren miasta (posiadającego prawa powiatu). Najważniejszymi instytucjami w powiecie jest rada i zarząd powiatu, a powiatem rządzi starosta. Rada powiatu decyduje o tym, kto będzie zasiadał na fotelu starosty. Starosta jest głównym zarządzającym zarządem powiatu. Jego zadaniem jest reprezentowanie powiatu na zewnątrz. Starosta także rozpatruje i rozstrzyga w każdej pojedynczej kwestii z zakresu lokalnej administracji publicznej. W podziale administracyjnym Polski, obowiązującym w roku 2021, w Polsce jest 314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu.
Co to jest gmina?
Gmina to najmniejsza jednostka podziału administracyjnego Polski. Ma osobowość prawną. Gmina zajmuje się wszystkimi kwestiami publicznymi, które mają znaczenie lokalne. Instytucjami gminnymi są rada gminy i wójt (lub burmistrz – w gminie miejskiej i prezydent miasta).
Według aktualnego podziału administracyjnego Polski, w kraju mamy 2477 gmin (w tym 302 gminy miejskie, 652 gminy miejsko-wiejskie i 1523 gminy wiejskie).
Na podstawie podziału administracyjnego Polski, ustalone są rodzaje gmin oraz obszary miejskie i wiejskie.
Gmina miejska to gmina, która zawiera się w granicach administracyjnych miasta. Gmina miejsko-wiejska to gmina, w której skład wchodzi miasto oraz kilka okolicznych wsi. Z kolei gmina wiejska to gmina, na obszarze, której nie ma miasta.
Omówmy po kolei każde z województw. Sprawdźmy, co kryje każde województwo i z czego jest słynne.
1.WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE
Powierzchnia województwa dolnośląskiego to około 20 tysięcy kilometrów kwadratowych. Biorąc pod uwagę dane za 2020 rok, województwo zamieszkuje blisko 2,9 miliona ludzi. Jego stolicą jest miasto Wrocław. Położone jest na południowym zachodzie Polski.
W jego skład wchodzi 26 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu: Wrocław, Wałbrzych, Legnica, Jelenia Góra, a także 169 gmin, w tym 35 gmin miejskich, 56 gmin miejsko-wiejskich oraz 78 gmin wiejskich. Największymi miastami w województwie są: Wrocław, Wałbrzych, Legnica i Jelenia Góra. W województwie dolnośląskim są 92 miasta, w tym 4 miasta na prawach powiatu.
Województwo dolnośląskie jest jednym z najbogatszych województw Polski pod względem zasobności w surowce mineralne. Prężnie rozwinięte jest tu górnictwo. Występują tu także złoża kilku kopalin. Te kopaliny dzielą się na: energetyczne, metaliczne, chemiczne i skalne.
2.WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE
Województwo kujawsko-pomorskie położone jest w północno-centralnej części kraju. Liczy około 18 tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni. Zamieszkuje je blisko 2,1 miliona ludzi. Urzędy i jednostki szczebla wojewódzkiego zostały rozdzielone pomiędzy dwa główne miasta regionu, którymi są Bydgoszcz i Toruń. W Bydgoszczy jest siedziba wojewody oraz urzędy administracji państwowej, natomiast w Toruniu znajduje się siedziba sejmiku województwa oraz urzędy administracji samorządowej. W skład województwa kujawsko-pomorskiego wchodzi 19 powiatów, 4 miasta na prawach powiatu (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek, Grudziądz) oraz 144 gminy.
Obszar województwa mieści się w około 80 procentach w dorzeczu Wisły. Tylko zachodnia i południowo-zachodnia część województwa kujawsko-pomorskiego leży w dorzeczu Odry, która jest zlewnią Noteci i Wełny.
Do zasobów, w jakie ubogacone zostało województwo kujawsko-pomorskie, zaliczamy przede wszystkim wapienie jurajskie oraz złoża soli kamiennej. Wydobycie soli w okolicach Inowrocławia, Góry i Mogilna stanowi ponad 84 procent ogólnopolskiego wydobycia soli. Na terenie województwa znajdują się również cztery złoża wód mineralnych: Ciechocinek (lecznicze, termalne), Inowrocław (lecznicze, termalne), Marusza w gminie Grudziądz (lecznicze, termalne) i Wieniec w gminie Brześć Kujawski (lecznicze, mineralne). Wydobywa się tu także torf, kredę jeziorną i kruszywa naturalne.
3.WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE
Stolicą województwa lubelskiego jest miasto Lublin. Lublin jest centrum naukowym województwa lubelskiego. W tymi mieście swoje siedziby mają cztery uniwersytety oraz kilka innych szkół wyższych. W pozostałych dużych miastach województwa znajdują się ośrodki zamiejscowe oraz uczelnie niepubliczne. Województwo położone jest na południowym wschodzie kraju. Jest najdalej wysuniętym na wschód województwem Polski. Jego powierzchnia to trochę ponad 25 tysięcy kilometrów kwadratowych. Mieszka tutaj 2,1 miliona ludzi. W skład województwa lubelskiego wchodzi 20 powiatów, 4 miasta na prawach powiatu: Lublin, Zamość, Chełm, Biała Podlaska oraz 213 gmin. W województwie lubelskim jest 50 miast.
Ziemie województwa lubelskiego bogate są w zasoby surowców mineralnych, takich jak:
•węgiel kamienny, który jest wydobywany w dwóch kopalniach: KWK Bogdanka i KWK Stefanów,
•nieduże złoża ropy naftowej i gazu ziemnego,
•wapienie,
•złoża glaukonitu i bursztynu,
•kreda wydobywana w kopalni odkrywkowej na terenie miasta Chełm.
4.WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE
Województwo lubuskie zajmuje powierzchnię około 14 tysięcy kilometrów kwadratowych. Zamieszkane jest przez niewiele ponad 1 milion osób, co według danych za 2020 rok sprawia, że jest drugim, po województwie opolskim, najmniej zaludnionym województwem w Polsce. Położone jest w zachodniej Polsce. Województwo lubuskie posiada dwie stolice – Gorzów Wielkopolski i Zieloną Górę. Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, natomiast Zielona Góra jest siedzibą władz samorządu województwa.
W skład województwa lubuskiego wchodzi 14 powiatów, 2 powiaty grodzkie, którymi są Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra oraz 12 powiatów ziemskich. W skład powiatów wchodzą 83 gminy, w tym 9 gmin miejskich, 33 gminy miejsko-wiejskie i 41 gmin wiejskich.
Województwo lubuskie zalesione jest w 49 procentach. Na terenie województwa lubuskiego znajdują się dwa parki narodowe: Drawieński Park Narodowy oraz Park Narodowy Ujście Warty.
5.WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE
Województwo łódzkie położone jest w centralnej części Polski. Zajmuje obszar o powierzchni ponad 18 tysięcy kilometrów kwadratowych. Według danych z 2020 roku województwo zamieszkiwało około 2,4 miliona osób. Stolicą województwa jest miasto Łódź.
Województwo łódzkie podzielone jest na 24 powiaty (w tym 3 miasta na prawach powiatu –
Łódź, Piotrków Trybunalski i Skierniewice) i 177 gmin.
Województwo to cechuje najmniejsza lesistość w kraju. Województwo łódzkie posiada zasoby węgla brunatnego, który jest wydobywany w Bełchatowie. Jest to jednocześnie największa taka kopalnia w Europie. Ta część kraju słynie także z przemysłu włókienniczego i odzieżowego. Znajduje się tu Łódzki Okręg Przemysłowy (dawniej włókienniczy), Piotrkowsko-Bełchatowski Okręg Przemysłowy (Bełchatów – energetyka, górnictwo, Piotrków Trybunalski – przemysł precyzyjny, logistyka).
6.WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE
Województwo małopolskie ma powierzchnię około 15 tysięcy kilometrów kwadratowych. Jest jednocześnie jednym z najmniejszych województw w Polsce –