Starożytna Grecja
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
Starożytna Grecja – cywilizacja rozwijająca się na południowej części Półwyspu Bałkańskiego (wliczając wyspy na Morzu Egejskim i Jońskim), a także rejonach Morza Śródziemnego. Jest uważana za kolebkę cywilizacji zachodniej. Grecka historia, sztuka, kultura, filozofia, mitologia, nauka zostały dzięki Rzymianom przekazane Europie i wywarły na jej mieszkańców ogromny wpływ.
Rozpoczynając od epoki brązu, istniały na tym obszarze kultury: minojska, zlokalizowana na Krecie i mykeńska – w Grecji. Pod koniec epoki brązu nastały wieki ciemne, cywilizacja mykeńska upadła i narodziła się kultura Grecji archaicznej (ok VIII w. p.n.e.). Rozwijały się państwa-miasta wśród których najważniejsze były: Teby, Sparta, Ateny i Korynt. Za okres największego rozwoju greckiej cywilizacji uznaje się okres klasyczny. Grecy odepchnęli wtedy zagrożenie ze strony Persów, a najpotężniejsze miasta-państwa walczyły o hegemonię. W drugiej połowie IV w. p.n.e. nad Grekami dominację zyskał Aleksander Wielki i państwo macedońskie. Podbił imperium perskie, rozsławił kulturę grecką na obszary Azji. Zapoczątkował w ten sposób okres hellenistyczny. W II i I w p.n.e. państwa-miasta greckie znalazły się pod panowaniem imperium rzymskiego.
W epoce brązu, na obszarze starożytnej Grecji rozwinęła się kultura egejska, współtworzona przez:
Kretę (kultura minojska)
Cyklady (kultura cykladzka)
Grecja właściwa (kultura mykeńska i helladzka).
We wczesnej epoce brązu tj. 3100 – 2000 p.n.e. rozwijały się równomiernie trzy regiony (Kreta, Cyklady i Grecja właściwa). Na Krecie odnajduje się ślady wpływów z Azji Mniejszej i Cyklad. Widoczne są w postaci nowych technik zdobywania żywności, form ceramiki, architektury budynków, nowych upraw – pszenicy, oliwki, winorośli. Rozpowszechniało się użycie mebli, Kreta potęgowała kontakty z kontynentem i innymi wyspami. Kultura wysp Morza Egejskiego związana była z bliskim kontynentami – stanowiły źródło metali m.in. ołowiu. Miedzi, srebra. W Grecji Właściwej jest niewiele śladów epoki brązu, wiadomo, że nastąpił regres w całym regionie państw Morza Egejskiego – społeczeństwa stały się biedniejsze, osłabły kontakty, zniszczono część osad. Na Krecie zmniejszyła się liczba osad i osłabł kontakt z państwami zewnętrznymi.
Od 2000 do 1450 p.n.e. mamy do czynienia z cywilizacją minojską. Rozwój Krety przyspieszył i właśnie wtedy powstała wspomniana cywilizacja minojska (od Minosa – władcy Knossos). Wyspa zdołała się obronić przed regresem związanym z epoką brązu. Ponownie nawiązano kontakty z państwami zewnętrznymi – Lewantem i Egiptem. To zaowocowało wymianą kulturalną i poznaniem zupełnie nowych technologii, co wpłynęła na rozwój Krety. Osady zaczęły się przekształcać w miasta, architektura i infrastruktura się rozwijała. Centrum miast stawały się wielkie pałace, które były siedzibą władców łącząc w sobie cechy ośrodka gospodarczego i religijnego. Mieszkańcy posługiwali się pismem linearnym i hieroglificznym. Okres młodych pałaców (1375 – 1450 p.n.e.) to szczyt rozwoju cywilizacji minojskiej. Rezultatem był wzrost liczby miast, pałaców, rozkwit wyrafinowanej sztuki i rzemiosła. Głównym i dominującym ośrodkiem było Knossos. Kreta rozpoczęła swoją ekspansję na inne wyspy co skutkowało tym, że stały się częścią kultury minojskiej. XVI wiek p.n.e. to był początkiem upadku Krety – rozpoczęło je trzęsienie ziemi, następnie erupcja wulkanu na Thirze – które zachwiały stabilnością społeczeństwa i gospodarką. Cywilizacja (osłabiona) stała się ofiarą inwazji Grecji i przedstawicieli kultury mykeńskiej, którzy zniszczyli wszystkie pałace. Wyjątkiem zostało Knossos – gdzie zasiedli jako prawowici władcy.
W laach 1700 – 1100 p.n.e. pojawiła się cywilizacja mykeńska. Koniec III tysiąclecia przyniósł regres – zaludnienie było nikłe, a status materialny – niski. W XVII w p.n.e. w Lakonii, Messenii, Attyce, Beocji nastąpił wzrost zaludnienie. Zaczęła się wtedy formować nowa cywilizacja, którą nazwano cywilizacją mykeńską. Jej przedstawicieli identyfikuje się z Achajami, których opisał Homer w swoich dziełach. Mykeńczycy mieli szerokie handlowe kontakty w Macedonii czy Italii, dokonali inwazji na Kretę. To oni ośmielili się zniszczyć wszytkie pałace na Krecie, zostawiając jedynie te na Knossos. Mykeńczycy w Knossos łączyli tradycję minojską i kulturę mykeńską, ze spotkania tych dwóch kultur powstała sztuka, którą możemy odnaleźć w Grecji. W XIV wieku p.n.e. w takich ośrodkach jak Pylos, Tyryns, Mykeny powstały budowle, pałace – siedziby władców, które były zarówno miejsce redystrybucji dóbr i centrum administracyjnym. Pałace były rządzone przez królów (wanax), którym służyła arystokracja poruszająca się wtedy na rydwanach. Mykeńczycy czcili bogów olimpijskich (Zeusa, Posejdona, Hermesa, Aresa, Hadesa, Hefajstosa, Herę, Persefonę, Afrodytę, Atenę, Hestię). Achajowie zajęli miejsce mieszkańców Krety na wyspach Morza Egejskiego. Pod koniec XIII w. p.n.e. rozpoczął się upadek cywilizacji mykeńskiej. Zniszczono pałace, niektóre nawet kilkukrotnie. Miały miejsca kolejne fazy zniszczeń, wiele ruchów ludnościowych – niektóre obszary się wyludniły, inne zaludniły. W Grecji nastały wieki ciemne.
Gdy upadła cywilizacja mykeńska, w dziejach starożytnej Grecji wystąpił okres (około trzy stulecia), który został nazwany przez historyków – wiekami ciemnymi. Trwały migracje, najazdy – ludność przenosiła się z miejsca na miejsce. Ludność mykeńska przeniósł się na wschód w okolice Cypru, wyludniła się Messenia, Lakonia. Dorowie wkroczyli na Peloponez, którzy następnie zajęli Kretę, część wysp na Morzu Egejskim. W Grecji i Tesalii pojawiły się inne ludy. Pojawiły się różne dialekty: achajski, dorycki. Dziedzictwo mykeńskie przetrwało między innymi w mitach opisujących herosów. Od IX w p.n.e. zaczynają się kształtować państwa – miasta, która to jednostka staje się podstawą greckiej organizacji życia społeczno-politycznego. Grecy zaczynają używać zmodyfikowany, zapożyczony od Fenicjan alfabet.
800-500/479 p.n.e. rozpoczyna się okres archaiczny. Kultura grecka, która wyłoniła się z wieków ciemnych posiadała cechy przypisywane współcześnie starożytnej Grecji: alfabet, egalitarne społeczności zorganizowane jako miasta-państwa, walka w szyku falangi, czczenie herosów i bogów olimpijskich, korzystanie z wyroczni – Delfy, Olimpia, dzieła Homera – Iliada i Odyseja. Wszyscy obywatele państw-miast nazywani demos tj. dorośli mężczyźni, którzy mieli majątek wystarczający na zakup uzbrojenia hoplity, to właśnie oni mieli wpływ na decyzje, które dotyczyły całej społeczności. To oni brali udział w zgromadzeniach w trakcie których rozprawiano o sprawach ważnych dla społeczności, gdzie wybierano przywódców.
W 479-323 p.n.e. trwał okres klasyczny. Z inicjatywy Aten powstał Związek Morski – skupiający państwa-miasta wyspiarskie. W 449 p.n.e. doszło do porozumienia pomiędzy Atenami i Persami, którzy w końcu uznali wolność miast greckich w Azji. Ateńczycy zaczęli przekształcać związek Morski w imperium. Zajmowali część miejsc, które powinny przypadać Persom. Sparta nie reagowała na wzrost potęgi Aten. W 464 roku p.n.e. Spartę nawiedziło ogromne trzęsienie ziemi. Nastąpił również bunt helotów, Sparta odrzuciła zaproponowaną pomoc Aten, w ten sposób zrywając sojusz pomiędzy Spartą, a Atenami. Tymczasem w Atenach trwały reformy demokratyczne wprowadzane przez Efilatesa – chciał osłabić arystokrację i poszerzyć uprawnienia Zgromadzenia. W latach 460 – 446-445 p.n.e. trwała wojna pomiędzy Związkiem Morskim i sojusznikami Sparty, początkowo Ateny mogły się pochwalić sukcesami, w końcu zakończyła się uznaniem status quo i podziałem Grecji. Stefy wpływów ustalono: Ateny utrzymały status hegemona. Kolejna wojna między Atenami i Spartą wy
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!