Wyjaśnij jakie były postanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego

Bolesław Krzywousty kojarzony jest przez potomnych głównie w związku z wprowadzeniem brzemiennego w skutki testamentu. Rozwiązania w nim zawarte finalnie doprowadziły do długich, blisko dwustuletnich walk o tron i okresu znanego jako rozbicie dzielnicowe. Władca pragnął zadziałać tak, aby zapobiec bratobójczym sporom o ziemie. Pomyślał, że dokładne wydzielenie terenów swoim potomkom okaże się lepsze niż wybranie jednego kandydata, który miałby odziedziczyć całość, a później przez lata zmagać się z pozostałymi, którzy przedstawialiby swe roszczenia i próbowali odbierać mu koronę. Jak miało się później okazać, rozwiązanie wprowadzone przez Bolesława zaowocowało większym zamętem, niż mógł to przewidywać, a Polska stanęła w obliczu rozbicia dzielnicowego, które miało fatalne skutki dla rozwoju państwa.

Wydany w 1138 roku statut o następstwie tronu był aktem politycznym, sporządzonym przez Bolesława Krzywoustego przed śmiercią i zatwierdzonym następnie przez wiec możnych. Były w nim zawarte zasady, zgodnie z którymi ziemie miały być podzielone między żonę Salomeę oraz synów, znajdowały się tam także reguły następstwa tronu. Tak naprawdę wszystkie ustalenia testamentu znane są jedynie z opisów pozyskanych z kronik oraz innych przekazów. Dokument nie zachował się do naszych czasów i nie wiadomo, jak wyglądał. Powstały nawet domysły, że może był to jedynie ustny przekaz wydany na łożu śmierci. Bardziej prawdopodobnym jest jednak, że był to spisany akt, który powstał, gdy Bolesław miał już synów i być może był on aktualizowany w razie pojawienia się kolejnego męskiego potomka.

Testament dokładnie dzielił ziemie między wszystkich żyjących synów Bolesława, a także jego żonę. Urodzony już po śmierci ojca Kazimierz Sprawiedliwy nie otrzymał zatem nic. Wdowa po Krzywoustym – Salomea – otrzymała ziemię łęczycko-sieradzką. Po jej śmierci tereny te miały zostać włączone do dzielnicy senioralnej. Dzielnica senioralna, która najpierw miała znaleźć się we władaniu najstarszego syna – Władysława Wygnańca – obejmowała Pomorze Gdańskie, część Kujaw, Wielkopolskę z Gnieznem oraz ziemię sieradzką i krakowską. Wygnaniec otrzymał w testamencie także Śląsk i ziemię lubuską. Młodsi synowie zyskali następująco: Bolesław Kędzierzawy – Mazowsze ze stolicą w Płocku oraz część Kujaw, Mieszko III Stary – Wielkopolskę z Poznaniem, a Henryk ziemię sandomierską. Rozdział ziem nie był przypadkowy – widać to po ich rozmieszczeniu. Dzielnica senioralna była usytuowana specjalnie w taki sposób, by