Powstanie listopadowe

Powstanie listopadowe
Najważniejsze informacje dotyczące powstania listopadowego.
Powstanie listopadowe to inaczej wojna polsko – rosyjska mająca miejsce w latach 1830 – 1831 roku.
Dane wydarzenie to polskie powstanie narodowe, które wymierzone było przeciwko zaborcy rosyjskiemu. Było to zbrojne wystąpienie, zryw niepodległościowy, który przez 10 miesięcy budził w ludności, nie tylko polskiej, wiarę na odzyskanie niepodległości. Powstanie wybuchło w nocy pomiędzy 29 a 30 listopada 1830 roku.
Zakończyło się 21 października 1831 roku.
Walki toczone były na terytorium Księstwa Polskiego i części ziem zabranych, takich jak: Litwa, Wołyń czy Żmudź.
Geneza powstania listopadowego
Za główną przyczynę wybuchu powstania listopadowego uznaje się nieprzestrzeganie przez władców Rosyjskiego Imperium postanowień z 1815 roku zawartych w konstytucji Królestwa Polskiego. Pierwsze początki podejrzeń złamania konstytucji wzbudziło zachowanie Aleksandra I, który w 1819 roku wprowadził cenzurę prewencyjną oraz zniósł wolność prasy.
Cenzura prewencyjna objawiała się kontrolowaniem, weryfikowaniem informacji przekazywanych za pomocą audycji telewizyjnych, radiowych. Ograniczała wolność wyrażania własnych przekonań.
Kolejnym elementem, który wpłynął na decyzję na zapoczątkowanie powstania listopadowego, był wprowadzony w 1821 roku system zawieszający wolność zgromadzeń. Kolejne lata dorzucały kolejne cegiełki do coraz bardziej pogarszających się stosunków. W 1823 roku nastąpiło rozbijanie tajnych polskich stowarzyszeń. W 1824 roku, na śmierć skazano przywódcę Wolnomularstwa Narodowego – Waleriana Łukasińskiego. Nastąpił początek prześladowania polskich członków towarzystw filomatów i filaretów. W 1825 doszło do zlikwidowania jawności obrad sejmowych.
Kolejnymi elementami były prześladowania organizacji niepodległościowych, co w końcu 1827 roku doprowadziło do aresztowań członków Towarzystwa Patriotycznego. Niezadowolenie wprowadzał także fakt, że pomimo zobowiązania zawartego w kongresie wiedeńskim o powiększeniu terytorium Królestwa Polskiego, car odwlekał tę decyzję.
Wybuch powstania listopadowego
Utworzenie w 1828 roku w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie tajnego sprzysiężenia, na którego czele stanął podporucznik Piotr Wysocki, miało miejsce niedługo przed wybuchem powstania.
Organizacja powstała wskutek coraz bardziej pogarszającej się sytuacji politycznej Królestwa Polskiego. Związek wojskowy, który liczył około 200 członków, powoli przygotowywał się do nieuniknionego wystąpienia zbrojnego, wciąż pozostając w kontakcie ze środowiskiem uczelnianym. Członkowie organizacji chcieli w pierwszej kolejności odzyskać stolicę i zdobytą władzę przekazać w ręce najbardziej zaufanych polityków. Z tego względu wśród członków związku nie było przygotowanego żadnego kandydata na taką osobę. Liczono na kogoś z zewnątrz.
Ze względu na wzrosty cen żywności, jak i coraz większego bezrobocia, w 1830 roku w stolicy dochodziło do rozruchów, które momentami przekształcały się w strajki. Takie zachowania rzemieślników, jak i robotników, podnosiły morale członków związku powstańczego pod przewodnictwem Piotra Wysockiego. Członkowie spisku spodziewali się wsparcia ze strony mieszkańców Warszawy.
Wydarzenia, które przetoczyły się przez Europę, też miały wpływ na wybuch powstania listopadowego.
Rewolucja we Francji, walki Belgów o niepodległość, zmusiły cara Mikołaja I do zapoczątkowania przygotowań do interwencji zbrojnej, która w niedalekiej przyszłości mogła nadejść ze strony Belgów bądź Francuzów.
Rozkaz postawienia w stan gotowości armii rosyjskiej i Wojska Polskiego z przełomu dni 19 i 20 listopada 1830 roku gwałtownie wpłynął na decyzję o jak najszybszym rozpoczęciu powstania.
Szybka i zdecydowana decyzja poprzedzona była także obawą, że armia rosyjska może chcieć w ten sposób dokonać pacyfikacji kraju. Kolejnym powodem była świadomość, że część członków organizacji zostawała, krok po kroku, odkrywana przez wroga i w każdej chwili mogło dość do fali aresztowań.
Sygnałem do rozpoczęcia powstania było zapalenie browaru (zakładu produkującego piwo) w Solcu o godzinie 18, 29 listopada 1830 roku. Jednocześnie, o tej samej godzinie, Piotr Wysocki wkroczył do Szkoły Podchorążych w Łazienkach przerywając trwające tam zajęcia z taktyki i wygłosił mowę nawołując zebrane tam osoby do walki.
Pomimo sprawnej akcji, spiskowcom nie udało się zrealizować wszystkich założeń.
Grupie 18 powstańców, która zaatakowała Belweder, nie udało się pojmać wielkiego księcia Konstantego, który skutecznie się przed nimi ukrył. Część spiskowców przegapiła znak rozpoczęcia powstania i przystąpiła do niego z opóźnieniem, w przeciwieństwie do oddziałów rosyjskich, które szybko zauważyły rozprzestrzeniający się pożar i równie szybko go ugasiły.
Powstańcy podążając przez Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście nawoływali mieszkających tam arystokratów i bogatszych mieszkańców na udział w powstaniu, jednak ci nie podjęli wyzwania. Barykadowali się w swoich domach, jasno pokazując swoje stanowisko. Podobnie zachowali się oficerowie, którzy odmawiali udziału w spisku, powołując się na to, że jest to tylko „młodzieńcza awantura”, w której nie chcąc barć udziału. Tamtej nocy śmierć z ręki powstańców poniosło 6 polskich generałów odmawiających pomocy: Stanisław Potocki, Tomasz Siemiątkowski, Stanisław Trębicki, Maurycy Hauke, pułkownik Filip Meciszewski, jak i wskutek pomyłki, Józef Nowicki.
Mimo odmowy udziału, Wybicki wciąż liczył na wsparcie ze strony mieszkańców Warszawy. Wiele oddziałów było niedoinformowanych, a tym samym zdezorientowanych wydarzeniami nocy i pozostało neutralnymi wobec działań przeprowadzanych przez spiskowców tamtej nocy.
Powstańcom przy pomocy plebsu i pospólstwa skutecznie udało się przejąć Arsenał, czyli główną zbrojownię, z której powstańcom udało się pozyskać broń. Ta chwila okazała się punktem zwrotnym nocy 29 listopada. Po rozdaniu broni, polscy powstańcy dokonali opanowania części Starego Miasta, Powiśla, jak i kontrolowały Pragę oraz mosty.
Jeszcze tej samej nocy powstańcy opanowali Leszno oraz place: Saki i Bankowy. Następny dzień, 30 listopada, okazał się dniem, kiedy powstańcy opanowali stolicę z wyjątkiem placu Broni i alei Ujazdowskich. W tym momencie spisek zmienił swój charakter w powstanie.
Konstanty wycofał swoje oddziały do Wierzbna.
Mimo wolnego miasta, lud pozostawał niepewny i podzielony na wskroś. Brak władzy spowodował przejęcie władzy przez konserwatystów.
30 listopada do życia powołana została Straż Bezpieczeństwa pod przewodnictwem Piotra Łubieńskiego, stworzona przez Radę Administracyjną. Zadaniem Straży było odebranie broni ludności cywilnej, jak i powstańcom. Zakazała ona także używania biało-czerwono-granatowych kokard. W zamian zezwoliła na użycie białych.
3 grudnia 1830 roku do życia powołany został Rząd Tymczasowy, powstały na skutek nacisków ludności. Jego dowództwo powierzono ks. Adamowi Jerzemu Czartoryskiemu.
Aby uspokoić ludność, 3 grudnia nastąpiło rozwiązanie Rady Administracyjnej.
5 grudnia tego samego roku dyktatorem powstania ogłosił się generał Józef Chłopicki, który w ten sposób chciał doprowadzić do rokowań z carem.
Podjęte rokowania z wielkim księciem Konstantym doprowadziły do wycofania się cara wraz z wojskami w stronę granicy.
Próby rozbrojenia powstańców podjęte przez Radę Administracyjną nie przyniosły rezultatów. W związku z tym nastąpił wzrost eskalacji ruchu powstańczego. Stworzone zostało Towarzystwo Patriotyczne, które domagało się walki zbrojnej w celu odzyskania niepodległości Polski.
W zabranych prowincjach, czyli wschodni