Aztekowie

Aztekowie to nazwa najsilniejszego indiańskiego narodu w prekolumbijskim Meksyku. Jest to właściwie potoczna nazwa i najprawdopodobniej zaczęto jej używać dopiero po podbiciu Ameryki przez Hiszpan. Inicjatorem stworzenia imperium azteckiego był lud nazywany Mexitin lub Mexica. Według wierzeń tę właśnie nazwę nadał im bóg Huitzilopochtli, będący najważniejszym bóstwem. Aztekowie określani byli również mianem Tenochca, pochodzącym od nazwy ich stolicy. Posługiwali się językiem nahuatl, najbardziej rozpowszechnionym z rodziny uto-azteckiej, obejmującej w sumie aż sześćdziesiąt jeden języków. Ciekawostką jest fakt, że w dzisiejszych czasach, szczególnie w Europie, istnieje sporo zapożyczonych od niego słów, między innymi ‘czekolada’, ‘awokado’, ‘kojot’, ‘ocelot’ i inne. Byli następcami wielu amerykańskich ludów, między innymi Majów, Tolteków i Olmeków, od których zaczerpnęli sporo koncepcji dotyczących najważniejszych aspektów życia.

Początki Azteków zostały opisane w indiańskim dokumencie, nazywanym „Wstęgą Wędrówki”. Według niego pochodzili oni z mitycznej krainy Aztlan. Znaczenie tej nazwy ciągle pozostaje nieznane, tak samo jak lokalizacja tego miejsca, choć według naukowców znajdowało się ono gdzieś na granicy dzisiejszych Stanów Zjednoczonych oraz Meksyku. Pewnego dnia Aztekowie natknęli się na wyrzeźbioną z kamienia głowę boga Huitzilopochtli. Wydawała ona z siebie świszczące dźwięki. Po jakimś czasie odezwał się sam bóg, który obiecał im potęgę i władzę nad Meksykiem, a także wskaże im najdogodniejsze miejsce do zamieszkania. Jedynym warunkiem, który musieli spełnić, aby ta obietnica się dokonała, było zabranie głowy ze sobą, co wkrótce uczynili. Początkowo osiedlili się na krótki okres kolejno: w mitycznym miejscu – Chicomóztoc, w Coatepez, w Tuli i niedaleko Culhuacán, gdzie odbyła się wojna z jego mieszkańcami, którą przegrali. Aztekowie zostali zmuszeni do złożenia w ofierze własnego wodza, a następnie stali się poddanymi. Po jakimś czasie, w nagrodę za męstwo w walce po stronie suwerennego miasta, otrzymali córkę jego wodza za żonę, którą poślubili Huitzilopochtli. Odbyło się to poprzez obdarcie jej żywcem ze skóry, w którą później ubrał się kapłan. W związku z popełnionym czynem zmuszeni byli do ucieczki z miasta. Dopiero kilkadziesiąt lat później bóg wskazał im ostateczne miejsce do zamieszkania w Dolinie Meksyku. Według azteckiego kalendarza wydarzenie to miało miejsce w 1325 roku. Miasto znajdowało się na małej wyspie. Na niej było źródło strumienia, gdzie pewnego dnia Aztekowie ujrzeli kaktusa, na którym siedział orzeł pożerający węża. Scena ta została przez kapłanów uznana za znak od boga, wobec czego Aztekowie założyli na wyspie miasto zwane Tenochtitlan, zwane również Kaktusową Skałą lub Miejscem Owocu Kaktusa.

Z uwagi na fakt, że wyspa była niewielka, Aztekowie musieli szukać nietypowych sposobów na rozbudowę miasta. Jednym z nich było dobudowywanie specjalnych platform z sitowia i mułu pozyskanego z dna jeziora, na których głównie zakładano ogrody. Określano je mianem ‘chinampas’. Drugim było osuszanie bagien i tworzenie sztucznych wysp, przeznaczonych głównie pod uprawę. Terytorium wokół nich było zasiedlone przez wiele plemion, z których zdecydowana większość była nastawiona wrogo. Aztekowie byli uważani za barbarzyńców, zdecydowanie bardziej okrutnych niż reszta ludów. Trzydzieści dwa lata po założeniu Tenochtitlan doszło do rozłamu, przez co część narodu azteckiego przeniosła się na sąsiednią wyspę. Według legendy na owej wyspie znajdowała się powiększająca się z każdym dniem góra piasku. Od tego też powstała nazwa nowego, bliźniaczego miasta – Tlatelolco, oznaczająca ‘piaskowy nasyp’. Szybko stało się ono największym centrum handlowym w Mezoameryce. Po ponad stu latach rywalizacji między dwoma azteckimi miastami, Tlatelolco włączono na nowo do Tenochtitlan. Wkrótce, przez zbyt słabe siły zbrojne, Tenochtitlan stało się wasalem Azcapotzalco, którym władał Tezozomoc. Miasto było stolicą państwa Tepaneków, a jego rządca dzięki swoim umiejętnościom, a także wojowniczym ludem, stosunkowo szybko zapanował nad całą Doliną Meksyku.

Kiedy na tron Azcapotzalco zasiadł Maxtla, wydarzyło się kilka sytuacji, które doprowadziło do wybuchu wojny. Pierwszą przyczyną było objęcie władzy poprzez zabójstwo prawowitego następcy – Chimalpopoki. Następnie nowy pan rozkazał schwytać i zabić ówczesnego władcę Azteków, tylko i wyłącznie za to, że popierał on zamordowanego dziedzica Azcapotzalco. Powszechnie wiadome było, że tyran pragnie doprowadzić do upadku Tenochtitlan, dlatego do panowania Aztekami powołano Itzcoatla, który wspomagany przez braci Chimalpopoki – Montezumę, Tlacaelela oraz Ilhuicaminę – wypowiedział wojnę wrogowi. W 1430 roku zawarł on sojusz z dwoma miastami – Texcoco oraz Tacuba (trójprzymierze), co stało się decydującym czynnikiem w wygraniu wojny przez Azteków oraz przyszłego rozwoju imperium. Tenochtitlan szybko opanowało Dolinę Meksyku, stając się najpotężniejszym miastem, a zarazem stolicą.

Aby państwo azteckie dalej się rozrastało, potrzebne były reformacje i zmiany. Najsłynniejszym reformatorem był Tlacaelel, któremu za niezwykłe męstwo i wspaniałe dowodzenie wojskami sprzymierzonymi nadano tytuł Cihuacoatl (wicekróla). Stał on na czele skarbu imperium oraz wymiaru sprawiedliwości. Jego reformy dotyczyły głównie rzeczy związanych z religią oraz społeczeństwem. Jego celem było pobudzanie religijności wśród Azteków, gdyż według własnych wierzeń twierdził, że zdobędą oni władzę nad całym światem. Najbardziej znaną z jego propozycji na zmiany było stworzenie na nowo mitologii oraz zapomnienie o dotychczasowej historii. W tym celu nakazywał niszczenie ksiąg wszystkich podbitych plemion oraz zakorzenianiu w ich świadomości jego własnych wizji świata. Aby pozyskiwać większą ilość jeńców, Tlacaelel zainicjował tak zwane wojny kwietne, będące umówionymi walkami między poszczególnymi miastami podlegającymi imperium azteckiemu. Zwycięzca takiej bitwy jednak nie mógł po jej skończeniu żądać poszerzenia te