Karol Wielki

Karol Wielki był drugim władcą z dynastii Karolingów. Objął rządy w państwie Franków w 768 roku i przeprowadził wiele reform, dzięki czemu za jego panowania kraj przeżywał prawdziwy rozkwit. Stał się ideałem władcy i wzorem, który później starano się naśladować. Patrząc na wszystko to, czego dokonał podczas swych blisko pięćdziesięcioletnich rządów, nie sposób jest nie dostrzec, że skupiał się na wielu aspektach, dzięki czemu usprawniano praktycznie wszystkie najważniejsze sektory w państwie.

Syn Pepina Małego (zwanego także Krótkim), przejął władzę w roku 768 wraz z bratem – Karlomanem, który jednak umarł kilka lat później. Od tego czas Karol był jedynym władcą. Jego panowanie zapisało się jako okres złotych czasów. Prowadzone liczne wojny zapewniły wiele bogatych łupów i nowe ziemie – imperium Karolingów rozciągało się od Atlantyku aż po rzekę Łabę. Frankowie stoczyli zwycięskie bitwy z Longobardami (Karol Wielki koronował się nawet na króla Longobardów), Awarami, Arabami z kalifatu kordobańskiego, Sasami. W ręce władcy wpadły tereny na Półwyspie Iberyjskim, Półwyspie Apenińskim, a także Saksonia, Karyntia i Bawaria. Uzależnił także od siebie tereny Chorwatów, Wieletów oraz Czechów, co przynosiło mu kolejne zyski.

Władca przeprowadził także liczne reformy w obrębie własnego państwa. W ramach reformy administracyjnej dokonano podziału prowincji na hrabstwa i zarządzane przez margrabiów marchie, które znajdowały się tuż przy granicach. Margrabiowie mieli znacznie szersze uprawnienia od hrabiów rządzili terenami granicznymi, bardziej zagrożonymi. Dysponowali większymi oddziałami wojskowymi, mogli zdecydować się w razie zagrożenia zaatakować wroga, nie musieli czekać na odgórne decyzje. Z tego także powodu margrabiami zostawały jedynie osoby, które władca darzył największym zaufaniem. Hrabiowie zajmowali się głównie ściąganiem danin z ludności oraz sądownictwem. Urzędnicy musieli spisywać raporty ze swej pracy.

Usprawniono system administrowania państwem, wprowadzono także specjalne kontrole, które miały wykrywać ewentualne nieprawidłowości w funkcjonowaniu lokalnych władz. Ważne było, aby praca urzędników była regularnie sprawdzana, chociażby po to, by daniny płacone przez ludność były przekazywane do skarbca. Osoby, które pełniły funkcje kontrolne, miały przydzielone konkretne ziemie, które objeżdżały, sprawdzając i oceniając ich zarządzanie, dodatkowo mogły także słuchać skarg i rozpatrywać, czy urzędnicy nie dopuścili się nadużyć wobec ludności.

Za czasów władcy wyklarowały się również obowiązki poszczególnych dostojników na dworze. Palatyn był zastępcą władcy w procesach sądowych, koniuszy zajmował się stajniami, cześnik odpowiadał za piwnicę, komornik za szatnię, a stolnik za królewski stół. Dworzanie przemieszczali się wraz z władcą, gdyż ten nie miał jednej rezydencji i zatrzymywał się w różnych miejscach. Jednym z obowiązków ludności, na której teren przybywał władca, było zapewnianie mu żywności i wykonywanie różnych prac na jego rzecz.

Reforma monetarna z kolei zaowocowała wprowadzeniem jednego systemu monetarnego w obrębie całego państwa, co w konsekwencji usprawniło handel. Walutą stał się srebrny denar, wycofano natomiast wybijanie monet złotych. Ważne było wprowadzenie monety jednolitej i charakterystycznej. Toteż skupiono bicie monet w jednym miejscu i ustalono, że po jednej stronie umieszczane będą tytuł i imię władcy oraz krzyż, a po drugiej stronie wybite będą nazwa mennicy oraz monogram rządzącego.

Dzięki usprawnieniu wojska natomiast uzyskano większą liczbę żołnierzy w kawalerii, gdyż posiadacze ziemscy zostali zobowiązani do służby (jej wymiar uzależniany był od stanu posiadania). Dbano o sprawność wojska, gdyż gwarantowało ono obronę państwa, bezpieczeństwo oraz skuteczność w podbijaniu nowych ziem, które były przecież źródłem łupów, dzięki którym kraj mógł się znacznie wzbogacić.

Inną wielką reformą było unowocześnienie szkolnictwa, w ramach którego powstały dwa poziomy edukacji – trivium i quadrivium. Stopień niższy – trivium – zawierał w sobie retorykę, dialektykę i gramatykę łacińską, natomiast wyższy – quadrivium – składał się z muzyki, arytmetyki, geometrii i astronomii. Rozwój szkolnictwa miał zagwarantować dobre wykształcenie duchownych, którzy jak dotąd nie mogli się pochwalić wysoką edukacją i z reguły nie umieli nawet zanalizować prostych łacińskich tekstów. Karol Wielki wiedział, że edukacja ta zaowocuje w przyszłości w postaci dobrych królewskich doradców.

Karol Wielki dbał również o to, aby w jego imperium rozwijała się sztuka i kultura. Jego czasy określa się jako renesans karoliński, co wskazuje na to, że miało wtedy miejsce znaczne ożywienie intelektualne. Powróciło zainteresowanie antykiem, a przy klasztorach spisywano dzieła dawnych, uznanych twórców. Na swoim dworze Karol gościł najznamienitszych ludzi związanych z nauką oraz kulturą i wspierał ich finansowo. Nastąpiły złote czasy dla rozwoju malarstwa, sztuki oraz architektury. Powstawały piękne budowle, które swoimi zdobieniami oraz