Przyczyny upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego

Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego nie ma jednej, konkretnej przyczyny. Za schyłkiem tak wielkiego tworu stało bowiem wiele wydarzeń oraz ciągnących się za nimi konsekwencji. Dopiero połączenie różnych przyczyn doprowadziło do upadku.

Już w 330 roku doszło do znacznego obniżenia się znaczenia Rzymu, kiedy Konstantyn Wielki ogłosił, że drugą stolicą od tamtego czasu będzie Konstantynopol. Gdy natomiast w 395 roku Teodozjusz Wielki podzielił kraj między swoich dwóch synów, przestało istnieć jedno Imperium Rzymskie. Część wschodnia zdołała się utrzymać jeszcze przez wieki i trwała aż do roku 1453, co pokazywało, że znajdowała się w znacznie korzystniejszej sytuacji niż część zachodnia.

Już w drugiej połowie IV wieku Imperium Rzymskie słabło z powodu wielkiej wędrówki ludów, którą zapoczątkowali Hunowie. Gdy wyruszyli oni z Azji, wypierali z kolejnych terenów kolejne ludy, a te z kolei przekraczały granicę rzymską. Osiedlały się one na terenach, które dotychczas były kontrolowane przez Rzym, i zakładały tam własne siedliska. Stopniowo zdobywali te ziemie i w taki sposób w połowie V wieku cesarz zachodniorzymski w swoim władaniu miał już jedynie Italię.

Cesarstwo Zachodniorzymskie już od dłuższego czasu borykało się z problemami gospodarczymi. Wcześniej rozwijało się dzięki dynamicznym podbojom, które przynosiły zyski, niewolników i bogate łupy. Kiedy podboje zaczęły się kończyć i nie zdobywano już kolejnych terenów, Rzym przestał się bogacić. Dodatkowo, oburzeni byli wodzowie, którzy wcześniej podczas najazdów spełniali swoje ambicje, zyskiwali pozycje i, przede wszystkim, bogacili się. Do kraju nie docierali również nowi niewolnicy, którzy stanowili siłę roboczą. Przez to ich liczba w państwie drastycznie malała, zatem kupienie niewolnika wiązało się z dużo wyższą opłatą. Wywołało to kryzys, ponieważ niewolnictwo stanowiło podstawę systemu gospodarczego obowiązującego w Cesarstwie.

Wewnątrz państwa dochodziło do kolejnych kryzysów i inflacji, a żeby jakkolwiek ratować sytuację i pozyskiwać niezbędne finanse, podnoszono podatki. Mieszkańcy nie mieli z czego się utrzymywać i buntowali się. Wszyscy odczuwali, że dzieje się źle, a sytuacja z każdym miesiącem staje się coraz bardziej niestabilna. Niegdyś potężne cesarstwo kojarzono z dobrobytem i spokojem, teraz jednak wszystko wydawało się upadać i każdy sektor obnażał swoje największe wady. System podatkowy okazał się przestarzały i niespełniający podstawowych funkcji, koszty utrzymania wojska były zbyt wysokie, by cały kraj mógł je udźwignąć, pien