Rzeczpospolita Obojga Narodów

Na mapach widać jak wiele jest niewielkich państw w Europie, między tymi państwami jest Litwa, a nawet niektórzy zaliczają do małych krajów Polskę. Niewiele osób wie jednak, że Litwa funkcjonowała pod nazwą Wielkie Księstwo Litewskie, a później połączona unią realną z Polską stanowiła Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Ktoś sobie pomyśli: ” Czego? Obojga Narodów co? Jaką unią?”, prawdą jest, że wydaję się to wszystko skomplikowane, a uczniowie uczący się na sprawdziany lub kartkówki z historii narzekają, że nigdy się tego nie nauczą, ale tak naprawdę są to tylko złudzenia i jest to wszystko proste i składa się w jedną całość.
Unię Lubelską zawiązano z kilku przyczyn. Jedną z dwóch najważniejszych był rosnący ponad siły Litwy konflikt z Księstwem Moskiewskim, Wielkie Księstwo Litewskie prowadziło wiele wojen, ale nie radziło sobie w nich. Drugą najważniejszą przyczyną, tym razem dotyczącej Polaków było to, że Zygmunt August nie miał syna, przez co zwiększało się zagrożenie związane z wygaśnięciem linii Jagiellonów. Jest jeszcze wiele przyczyn tej unii i są one wymienione poniżej:

1. Bojarzy (czyli litewska szlachta) byli zdania, że powinni być traktowani jak szlachta Polska, czyli mieć nadane liczne przywileje (opisane poniżej ze względu na rolę szlachty w późniejszych wydarzeniach). ,

2. Rafał Leszczyński i Mikołaj Sienicki – przywódcy ruchu egzekucyjnego – walczyli o włączenie do Korony Polskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego. ,

3. Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie potrzebowały silnego sojusznika, a tę potrzebę rozumieli nawet mieszkańcy obu państw. Juliusz Ruggieri (nuncjusz), pisał, że oba narodu czują, że potrzebny jest ściślejszy związek między nimi, jednak jeszcze nie znają sposobu jak tego dokonać (złączyć się). ,

4. W wieku XVI kraj litewski upodobnił się do państwa polskiego, czyli zmianom podległ ustrój Listwy, był po części wzorowany na kulturze polskiej.

Kiedy 10 stycznia 1569 roku zaczęto obrady sejmu walnego Stanisława Sędziwoja Czarkowskiego „pod laską” i przybyli liczni sędziowie z Litwy i Polski okazało się, że naprawdę oba państwa nie potrafią się połączyć. W czasie negocjacji podjęto nieudaną próbę dojścia do kompromisu, dlatego że posłowie litewscy nie byli przekonani co do zawarcia unii, a doprowadziło to do tego, że 1 marca posłowie z Litwy opuścili Lublin, przez co przerwane zostały obrady sejmu. Zygmunt August był jednak nieugięty i postanowił włączyć ziemie Litwy do Polski. Przez to 5 marca włączył Podlasie, 26 maja Wołyń i 6 czerwca województwa: Bracławskie oraz Kijowskie. Wyłączenie wyżej wymienionych ziem do Korony zmusiło litewskich przedstawicieli do powrotu do Polski. 7 czerwca już wznowione były obrady i próbowano się dogadać. Dwadzieścia jeden dni później (28 czerwca roku 1569) uchwalone zostało zawarcie nowej, personalnej unii polsko – litewskiej, natomiast akt został zaprzysiężony już 1 lipca. Właśnie od tego momentu w historii Wielkie Księstwo Litewskie i Korona Polska miały jeden, wspólny sejm, senat, władcę i monetę, a oddzielne armie i urzędy. To wtedy utworzyło się nowe, potężne państwo nazwane Rzeczpospolita Obojga Narodów.

Wcześniej poznaliśmy przyczyny zawarcia unii lubelskiej i jej przebieg, dlatego teraz przydałoby się dowiedzieć jakie były skutki tego wydarzenia dla Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

1. Narodziło się nowe wielonarodowościowe państwo pod nazwą Rzeczpospolita Obojga Narodów, w której obywatelami byli nie tylko Polacy i Litwini, ale także Rusini, Tatarzy, Ormianie, Żydzi, Tatarzy i Niemcy. Nie było to jednak problemem, ponieważ wszyscy mieszkańcy tego państwa musieli się razem ze sobą współdziałać i nawzajem tolerować.

2. Jako ziemie należące do Polski włączono województwa, które wcześniej sami Polacy włączyli, a mianowicie: Kijowskie, Bracławskie, Podlaskie i Wołyńskie.

3. Na Ukrainie i Litwie wzrosło wtedy znaczenie języka polskiego oraz obyczajów i kultury Polskiej.

4. Szlachta polska zaczynała przenosić własne gospodarstwa i majątki, na dotychczas niezaludnione ziemie wschodnie.

5. Ludność Polska zaangażowała się bez zahamowań w konflikty Litwy z Turcją i Moskwą, czego skutkiem z kolei było zaniedbanie polskich interesów na zachodzie Europy.

6. Wzrosły koszty utrzymania wojska, ponieważ większe państwo potrzebowało większej armii.

7. Zwiększyła się rola litewskich magnatów koronnych.

8. Polska stała się ważniejsza na arenie międzynarodowej.

Skoro wiadome są już przyczyny, zawarcie i skutki unii lubelskiej, to można by pomyśleć, że to wszystko na ten temat, ale to nie jest zgodne z prawdą, pozostaje jeszcze kwestia przywilejów szlacheckich i tego do czego one doprowadziły, oraz tego jak wyglądała Rzeczpospolita Obojga Narodów.
W Polsce szlachta liczyła sobie aż 10% społeczeństwa i dzieliła się na cztery części, a należność do danej grupy zależała od zamożności i ilości oraz wielkości posiadanych majątków ziemskich.
Tutaj jest w skrócie napisane coś o każdej z „klas” szlachty.

1. Gołota – była to najbiedniejsza, zajmująca najniższą pozycję szlachta. Ludzie, którzy należeli do tej grupy nie posiadali ziemi, a zarabiali na utrzymanie trudząc się rzemiosłem lub kupiectwem, a niektórzy z nich później wchodzili w służbę u magnatów lub bogatej szlachty. Przedstawiciele gołoty nie mogli sprawować funkcji sejmikowych ani urzędów ziemskich, jednak jeżeli taki szlachcic mógł odzyskać w pełni prawa szlacheckie musiał w