Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się
szybciej!
Opiekun merytoryczny:
Sebastian Pawełczyk
Starożytność to najwcześniejsza epoka historyczna. Trwała od wynalezienia pisma (około 4-3,5 tys. lat p.n.e.) do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476 r. n.e.). Obejmuje okres powstania pierwszych ludzkich cywilizacji. Jest to czas, gdy rozwinęły się wielkie cywilizacje, takie jak babilońska, egipska, grecka i rzymska. Okres poprzedzający starożytność nazywamy prehistorią.
Funkcjonują dwie nazwy tej epoki:
– Starożytność – obejmuje wszystkie dawne cywilizacje.
– Antyk – odnosi się do kultury śródziemnomorskiej (greckiej i rzymskiej).
Najważniejsze wydarzenia starożytności:
– Pierwsze igrzyska olimpijskie (776 lat p.n.e.)
– Założenie Rzymu przez Romulusa (753 lat p.n.e.)
– Kolonizacja Grecka (750 lat p.n.e.)
– Rozwój demokracji ateńskiej (VII-VI w. p.n.e.)
– Przeprowadzenie reform przez Solona (594 lat p.n.e.)
– Rzym zostaje republiką arystokratyczną (509 lat p.n.e.)
– ,,Złoty wiek” demokracji ateńskiej (V w. p.n.e.)
– Wojny perskie (490-479 lat p.n.e.)
– Wojny peloponeskie (434-404 lat p.n.e.)
– Okres podboi Aleksandra Macedońskiego (334-327 lat p.n.e.)
– Wojny punickie (264-146 lat p.n.e.)
– Początek cesarstwa rzymskiego (27 lat p.n.e.)
– Konstantynopol staje się stolica państwa (330 rok n.e.)
– Śmierć Konstantyna Wielkiego (337 rok n.e.)
– Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego (476 rok n.e.)
W starożytności dominowały wierzenia politeistyczne. W I w.n.e doszło do powstania chrześcijaństwa. Jest to monoteistyczna religia wywodząca się z judaizmu. Założycielem nowej religii był Jezus z Nazaretu, urodzony w Betlejem za czasów panowania Oktawiana Augusta. Pierwotnie Jezus swoje nauki kierował do Żydów, jednak jego uczniowie rozpowszechnili tę religię także poza społecznością żydowską. Przez to, że chrześcijanie nie uczestniczyli w obrzędach wysławiających bóstwa rzymskie, w II w.n.e. doszło do masowych prześladowań. Kres prześladowaniu chrześcijan przyniósł Edykt mediolański wydany przez Konstantyna Wielkiego. Zapewnił on równouprawnienie chrześcijan. Kilkadziesiąt lat później Teodozjusz Wielki uczynił chrześcijaństwo religią państwową.
W starożytności wynaleziono wiele przydatnych rzeczy, które ułatwiły ludziom funkcjonowanie. Do najważniejszych z nich zaliczamy:
– Wynalezienie pisma – (4000 lat r.p.n.e) – jako pierwsi pismem zaczęli się posługiwać Sumerowie. Powstało przez zmianę pisma z obrazkowego na klinowe. Pismo to miało charakterystyczny klinowy kształt, przez przyrządy, którymi było wykonywane.
– Brąz – (3700 lat p.n.e.) – po raz pierwszy powstał w Egipcie lub Mezopotamii, wskutek przypadkowego połączenia stopionej rudy miedzi z rudą cyny.
– Żelazo – (3400 lat p.n.e.) – najstarsze wyroby z kutego żelaza znaleziono w Azji Mniejszej. Pochodzą z XV i XIV wieku p.n.e.
– Papirus – (3000 lat p.n.e.) – materiał piśmienny używany w Egipcie i krajach śródziemnomorskich. Był nietrwały i łatwo się rozpadał, dlatego w średniowieczu został zastąpiony przez papier.
– Szkło – (3000 lat p.n.e.) – powstało w Mezopotamii i Egipcie. Jest pierwszym tworzywem sztucznym, które zostało wytworzone przez człowieka.
– Radło – (3000 lat p.n.e.) – jest to narzędzie wykorzystywane w rolnictwie, służące do spulchniania gleby.
– Zegar wodny (2700 lat p.n.e.) – urządzenie odmierzające czas za pomocą przepływu wody przez mały otwór.
– Piramida Egipska (2686 lat p.n.e.) – budowla w kształcie ostrosłupa prawidłowego. Pełniąca funkcję grobowca albo podbudowy dla świątyni.
– Skalpel chirurgiczny (2600 lat p.n.e.) – został wynaleziony w Egipcie. Był bardzo ostry i wykonywano go z miedzi.
– Mydło (2500 lat p.n.e.) – zostało wynalezione w Mezopotamii. Początkowo nie było wykorzystywane do mycia ciała tylko do prania i wytwarzania ubrań.
– Piwo (2000 lat p.n.e.) – uznawane było za napój Bogów.
– Klepsydra (1500 lat p.n.e.) – jest to udoskonalona wersja zegara wodnego. Do odmierzania czasu zamiast wody używała piasek.
– Pergamin (1300 lat p.n.e.) – wynaleziony w Egipcie. Jest to materiał piśmienny, wytwarzany ze skór zwierzęcych.
– Alfabet (1000 lat p.n.e.) – został wynaleziony przez Fenicjan. Później udoskonalili go Grecy, dodając znaki oznaczające samogłoski.
– Rozpoczęcie budowy muru chińskiego (VI wiek p.n.e.)
– Czekolada (VI wiek p.n.e.) – był to gorzki napój pity przez najbogatszych.
– Świeca (500 lat p.n.e.) – najprawdopodobniej pierwsze świece woskowe zostały wytworzone przez Etrusków.
– Katapulta (IV wiek p.n.e.) – powstała podczas udoskonalenia uzbrojenia przez Dionizjosa Starszego.
– Wiatrak (107 lat p.n.e.)
– Porcelana (100 lat p.n.e.) – została wynaleziona w Chinach i zdobiła komnaty chińskiego cesarza.
– Kalendarz juliański (46 lat p.n.e.) – stworzony na życzenie Juliusza Cezara.
– Papier (105 rok n.e) -został wynaleziony w Chinach. Ze względu na swoją trwałość i niską cenę bardzo szybko się rozpowszechnił.
Pierwsze igrzyska olimpijskie zostały zorganizowane w 776 roku p.n.e. Były organizowane w Peloponezie Olimpii. Spośród wielu konkurencji największym zainteresowaniem cieszy
";
ły się pentatlon (pięciobój zawierający rzut oszczepem oraz dyskiem, zapasy, bieg oraz skok w dal), pankration (połączenie zapasów i boksu) oraz wyścigi rydwanów. Na czas igrzysk ogłaszano pokój olimpijski i przerywano wszystkie wojny.
Do najważniejszych gatunków literackich starożytności zaliczamy epos, pieśń, tragedię grecką i mit. W tym czasie żyło również wiele wybitnych pisarzy. Warto wspomnieć o takich twórcach jak Arystoteles, Homer, Horacy, Sofokles, Sokrates i Platon. Powstały w tym czasie takie dzieła jak ,,Antygona”, ,,Odyseja” i ,,Król Edyp”. Do najważniejszych motywów i tematów literackich możemy zaliczyć konflikt tragiczny (konieczność wyboru między dwiema wartościami), bunt, a także postawę średniowiecznego rycerza.
Ważną rolę w kulturze starożytnej Grecji pełnił również teatr. Wywodził się on z obrzędów ku czci Dionizosa, na których twórcy wystawiali swoje utwory literackie. Teatr składał się z widowni, orchestry (miejsce dla chóru), proskenion (scena) i skene (drewniany budynek znajdujący się za sceną, służący za dekorację). Aktorzy występowali w maskach wykonanych z drewna i płótna lnianego.
W starożytnej Grecji w architekturze monumentalnej dominowały budowle w trzech porządkach:
– Porządek dorycki – kolumny były najprostszej konstrukcji, a trzony zwężały się ku górze.
– Porządek joński – kolumny ozdabiały kapitele, a trzony były ustawione na bazie z kręgów.
– Porządek koryncki – kolumny miały bardzo zdobione kapitele, a trzony były bardzo smukłe.
Rzymska architektura była wzorowana na wzorach Etruskich i Greckich. Stworzyli również takie formy budowli jak bazyliki, cyrki, akwedukty i amfiteatry.
W dziejach starożytnego Egiptu powstało około 60 piramid. Miały one sprawować funkcję grobowców faraonów. Były one olbrzymich rozmiarów, więc ich budowa musiała być niezwykle trudna, gdyż Egipcjanie posiadali jedynie proste narzędzia. Przy budowie piramidy pracowało jednocześnie około 100 tysięcy robotników. Z czasem zaczęto budować coraz wyższe piramidy z bardzo rozbudowanymi, długimi korytarzami. W korytarzach umieszczone były pułapki mające zapobiec rabunkowi skarbów znajdujących się w piramidach. Nie był to jednak skuteczny sposób, bo wszystkie piramidy zostały obrabowane i właśnie dlatego w późniejszych czasach zaprzestano je budować.
Starożytną filozofię dzielimy na pięć okresów:
– okres naturalistyczny,
– okres humanistyczny,
– okres wielkich syntez ,
– okres szkół hellenistycznych,
– okres religijny,
Jednym ze słynnych filozofów greckich jest Platon. Do dziś jest on jednym z najważniejszych filozofów w Europie. Twierdził on, że świat jest marną kopią bytów idealnych, możliwych do poznania tylko rozumem. Jego poglądy noszą nazwy idealizmu i racjonalizmu. Nie był on zwolennikiem demokracji i pragnął, by państwem rządzili filozofowie, a społeczeństwo było uporządkowane w sposób hierarchiczny. Napisał trzydzieści pięć dialogów między innymi; ,,Obrona Sokratesa” i ,,Uczta przedstawiająca koncepcję miłości”.
Ciekawostki o starożytności:
– W starożytnej Grecji panowały dziwne przesądy dotyczące jedzenia. Niektórzy bali się jeść fasole, mówiąc, że zawiera ona dusze zmarłych.
– Demokracja Ateńska dawała prawo głosowania tylko dorosłym mężczyznom. Kobiety i niewolnicy nie mogli głosować.
– Jedną czwartą ludzi pracujących w Grecji stanowili niewolnicy.
– Starożytni Sumerowie i Babilończycy używali systemu sześćdziesiątkowego w astronomii.
– Wyróżniamy siedem cudów świata starożytnego. Są to; Latarnia morska na Faros, Kolos z Rodos, Mauzoleum w Halikarnasie, Posąg Zeusa w Olimpii, Świątynia Artemidy w Efezie, Wiszące ogrody Semiramidy w Babilonie i Wielka Piramida Cheopsa w Gizie. Do naszych czasów przetrwała jedynie piramida Cheopsa. Reszta została spalona lub zniszczona w wyniku trzęsienia ziemi.
Za rozpoczęcie średniowiecza uznaje się wynalezienie pisma. Za najstarsze pismo na świecie uważane jest sumeryjskie pismo piktograficzne. Początkowy charakter piktograficzny pisma przekształcił się w pismo ideograficzne. W krótkim czasie skomplikowane rysunki zastąpiły odbijane w glinie kliny. Pismo klinowe było znacznie prostsze i mniej czasochłonne, dlatego przejęły je również inne ludy. Początkowo pismo używane było do zapisywania informacji handlowych, później przyczyniło się do rozwoju nauki i narodzenia się literatury pięknej. W Egipcie wykształciły się trzy rodzaje pisma. Pismo hieroglificzne, wykuwane było w kamieniu na ścianach różnych budynków i pomników. Jego uproszczoną wersję stanowiło pismo hieratyczne, którym spisywano teksty literackie i ważne dokumenty. Najbardziej uproszczoną wersją pisma hieroglificznego było pismo demotyczne, którym posługiwali się na co dzień kapłani i urzędnicy. Jednak we wszystkich pismach znaki oznaczały sylaby i znaczenia trzeba było się domyślać. Fenicjanie zaczęli używać znaków jako spółgłosek i właśnie tak powstał 24-literowy alfabet fenicki. Z tego alfabetu wywodzą się wszystkie inne między innymi: grecki, arabski i łaciński.
Starożytność kończy data upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Różnice między wschodem a zachodem doprowadziły do podziału cesarstwa. Później w granicach cesarstwa osiedliły się plemiona Gotów, Wandalów, Swebów i Alanów, co przyczyniło się do jego rozpadu i upadku w 476 roku n.e.
Dodaj komentarz jako pierwszy!