Początki Rzymu – legenda
Z początkami Rzymu wiąże się znana legenda o Remusie i Romulusie. Zgodnie z jej treścią bracia byli synami westalki o imieniu Rea Sylwia. Wszystko się zaczęło od strącenia ich dziadka, Numitora, z tronu przez własnego brata – Amuliusa. Nowy władca nie chciał, aby Numitor doczekał się potomków, więc zamkną jego córkę w świątyni bogini Westy, przymuszając ją do służby jako westalka (w tym złożenia ślubów czystości). Mimo to Rea Sylwia zaszła w ciążę z bogiem wojny – Marsem. Są różne wersje tego, jak Mars ją uwiódł, np. podczas snu, czy w świętym gaju, gdzie chodziła po wodę. Amulius zaniepokoił się, że córka Numitra będzie miała potomków, więc uwięził ją pod pretekstem złamania przysięgi, a jej synów, którzy byli bliźniakami, rozkazał utopić. Umieszczono ich jednak w wiklinowym koszu i puszczono z nurtem rzeki Tybr.
Kosz z braćmi płynął rzeką. W pewnym momencie został zatrzymany przez gałąź drzewa figowego. Znalazła ich wilczyca, która usłyszała ich płacz i zaopiekowała się nimi oraz karmiła własną piersią. Pewnego dnia pasterz Faustulus zauważył dzieci, którymi opiekuje się wilczyca i zabrał je ze sobą do domu. Teraz on opiekował się nimi i wychowywał je. Wyrośli na zdrowych i silnych pasterzy.
Gdy bracia podrośli, znaleźli się u Numitora po pewnej bójce. Rozpoznał on w nich swoich wnuków. Razem obmyślili plan na obalenie brata Numitora – Amuliusa. Plan się udał, gdyż chłopcy zabili go, osadzając tym samym na tronie ich dziadka. Po tych wydarzeniach sami chcieli założyć miasto. Wybrali miejsce, gdzie zostali uratowani od śmierci jako niemowlęta. Jednak plany pokrzyżowały im ich kłótnie. Przedmiotem sporów była nazwa miasta, który z nich ją nada. Postanowili rozstrzygnąć to z pomocą bogów, zasiadając w nocy do czuwania. Remus zobaczył sześć sępów, a chwilę później Romulus dwanaście sępów. Mimo iż to Remus zauważył je pierwszy, wszyscy uznali, że to Romulus powinien założyć miasto i nadać mu nazwę, gdyż zauważył więcej ptaków. Remus nie mógł pogodzić się ze swoją przegraną, gdyż uważał, że decydować powinno to, kto pierwszy je zauważy, a nie w jakiej ilości. Wdał się w konflikt z bratem i został zabity przez Romulusa.
Miasto powstało, a Romulus sprowadził do niego złodziei i przestępców, jako pierwszych mieszkańców. Był to azyl, w którym każdy mógł znaleźć schronienie, bez względu na winę czy przeszłość. Pomogli mu oni nawet zbudować Rzym i postawić mur wokół miasta. Mimo to nie było tam jeszcze żadnych kobiet. Romulus, aby rozwiązać ten problem, wybrał najprzystojniejszych mężczyzn i poszedł z nimi do innych miast prosić tamtejsze kobiety, aby zamieszkały z nimi w Rzymie. Nikt ich jednak nie chciał, gdyż byli przestępcami. Romulus postanowił więc przeczekać, zakazując im dalszych przestępstw i kradzieży. Kiedy pogłoski o zbójcach w Rzymie ustały, Romulus urządził wielkie uroczystości i zabawy, zapraszając na nie mężczyzn z pobliskich miast. Kiedy zabawa się rozpoczęła, każdy Rzymianin porwał najbliższą kobietę i uciekł z nią. Goście byli zmuszeni wrócić do odmów bez żon i córek. Romulus porwał Sabinę Marsylię. Poszkodowane miasta z królem Sabinów na czele, ruszyły zbrojnie na Rzym. Jednak kobiety przywiązały się do swoich nowych mężów. Namówiły one swoich dawnych towarzyszy, mężów i braci do zaprzestania walk. Takim sposobem Rzym połączył się z Sabinami. Romulus panował przez dłuższy czas, a potem został wzięty do nieba, zostając bogiem o imieniu Kwirinus. Jego żona natomiast stała się boginią o imieniu Hora. Po śmierci Romulusa w Rzymie panowało sześciu królów, a następnie wprowadzono republikę.
Początki Rzymu – historia
Rzym znajduje się na Półwyspie Apenińskim. Początkowo była to mała osada nad rzeką Tyber. Lud zamieszkujący ją, nazywano Latynami, a ich krainę Lacjum. Język, którym się posługiwali mieszkańcy, nazwano łaciną. Według legendy o powstaniu Rzymu powstał on 21 kwietnia 753 r. p.n.e., dlatego tego dnia obchodzone są co roku urodziny Rzymu.
Starożytny Rzym składał się z cywilizacji, która rozwijała się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Na przestrzeni lat Rzym rozrastał się i podbijał kolejne obszary, umacniając swoją pozycję i stając się potężnym imperium. Wchłonął m.in. kulturę starożytnej Grecji, od której się inspirował , a nawet w pewnym sensie przejęli ich wierzenia. Mitologia grecka i rzymska ma wiele podobieństw. Jedynie imiona się różnią, jednak z łatwością można dostrzec odpowiedników, np. Zeus – Jowisz, Posejdon – Neptun. Cywilizacja starożytnego Rzymu stworzyła fundamenty dla późniejszej cywilizacji europejskiej. Była także nazywana grecko-rzymską. W okresie starożytnego Rzymu nastąpił rozwój chrześcijaństwa w Europie.
Dzieje starożytnego Rzymu można podzielić na kilka okresów:
Królestwo rzymskie,
Republika rzymska,
Cesarstwo rzymskie, które dzielimy dodatkowo na zachodniorzymskie i Bizantyjskie.
Królestwo rzymskie
Rzym pozostawał monarchią od początku założenia, czyli od 753 roku p.n.e. do 509 roku p.n.e. Wydarzeniem kończącym ten okres było obalenie ostatniego władcy i wprowadzenie republiki przez Lucjusza Juniusza Brutusa.
Monarchia oznaczała pełnię władzy króla. Władca (łac. rex) dowodził armią oraz posiadał pełnię władzy cywilnej, religijnej i sądowej. Według tradycji król wybierany był przez zgromadzenie ludowe. Istniał wtedy też Senat, który miał jedynie rolę doradczą. Większe znaczenie miał jedynie w okresach bezkrólewia, kiedy to wybierał interrexa, czyli osobę zastępującą króla w okresie bezkrólewia.
W starożytnym Rzymie istniały już podziały społeczne. Społeczeństwo dzieliło się na patrycjuszy i plebejuszy. Ci pierwsi pochodzili z bogatych rodów arystokratycznych, mieli spore majątki. Ci drudzy natomiast byli biedniejsi.
Religią był politeizm rzymski. Z początku były to wierzenia związane z siłami natury. Wpływy etruskie natomiast ukształtowały w Rzymie zwyczaj wznoszenia świątyń.
Władcy Rzymu królewskiego:
Romulus (753 r. p.n.e. – 717 r. p.n.e.)
Numa Pompiliusz (716 r. p.n.e. – 673 r. p.n.e.)
Tuliusz Hostiliusz (673 r. p.n.e. – 642 r. p.n.e.)
Ankus Marcjusz (640 r. p.n.e. – 616 r. p.n.e.)
Tarkwiniusz Stary (616 r. p.n.e. – 579 r. p.n.e.)
Serwiusz Tuliusz (578 r. p.n.e. – 535 r. p.n.e.)
Tarkwiniusz Pyszny (535 r. p.n.e. – 509 r. p.n.e.)
Republika rzymska
Okres republiki rzymskiej rozpoczął się w 509 r. p.n.e., kiedy to Tarkwiniusz Pyszny został obalony z tronu. Koniec republiki przypada na 27 r. p.n.e.
Na zgromadzeniach ludowych wybierano dwóch konsulów, którzy pełnili po części funkcję władcy. Zwoływali oni obrady Senatu i zgromadzenia ludowego w razie potrzeby. Oprócz tego wybierano także pretorów, odpowiedzialnych za władzę sądowniczą oraz kwestorów, którzy zbierali podatki. Na zgromadzeniu wybierano też dwóch trybunów ludowych, którzy pełnili funkcję reprezentacyjną niższych warstw społecznych oraz kontrolowali urzędników. Główną władzę sprawował jednak Senat, który składał się z urzędników, którzy wpisani byli na listę senatorów dożywotnio. W ich skład wchodzili przedstawiciele zamożnych rodów, patrycjuszy. Podejmowali oni decyzje o podatkach, polityce zagranicznej oraz mogli powoływać dyktatora – osobę mającą nieograniczoną władzę przez pół roku.
Ważną rolę w republice rzymskiej stanowili jedynie patrycjusze. Plebejusze nie mieli praw do pełnienia ważnych urzędów, czy nawet zawierania związków małżeńskich z patrycjuszami. Doprowadziło to do buntu niższej warstwy społecznej. W jego wyniku otrzymali prawa do pełnienia większości urzędów w Rzymie oraz uzyskali zgody na małżeństwa z patrycjuszami.
Podczas wojny domowej w Rzymie rozpoczął się także konflikt z innymi ludami. Rzym toczył wojny z Ekwami i Wolskami. Był to początek rozrostu Rzymu. W 390 r. p.n.e. miasto zostało najechane przez Galów, przez co mocno ucierpiało. Postanowili oni rozbudować swoje mury. Najazd te
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Wystąpił błąd, spróbuj ponownie :(
Udało się! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje się kod do aktywacji konta
";
n jednak spowodował, że Rzymianie rozpoczęli podbój terenów. Rozpoczęli oni od swoich sąsiadów, atakując Etrusków. Podbili oni wkrótce ich tereny, włączając ich armie do swojej armii. Wkrótce opanowali cały Półwysep Apeniński. Nie wystarczyło to Rzymianom. Zaczęli prowadzić ekspansję poza Półwyspem Apenińskim.
Rzym prowadził wojny z Kartaginą – innym wschodzącym mocarstwem. Ostatecznie jednak w 146 r. p.n.e. doszło do zniszczenia Kartaginy. Jej tereny przyłączono do Rzymu. Oprócz tego Rzymianie podbili także Grecję, Azję Mniejszą, Syrię, Egipt, Galię, Hiszpanię i Brytanię. Granice nowego Rzymu zostały oparte o rzeki Dunaj i Ren. Udało się im to przez dobrze zorganizowaną armię. Była ona podzielona na legiony, liczące około 4 tysiące żołnierzy każdy. Legioniści byli bardzo dobrze wyszkoleni i zdyscyplinowani.
Dla większości prowincji Imperium Rzymskiego trwał okres nazywany „pax romana”, czyli „nieustający pokój”. Rzym rozwijał się gospodarczo i kulturalnie. Wznoszono piękne budowle. Budowano drogi, a ludność z podbitych terenów poddawano romanizacji, czyli narzucano wzorce rzymskie jak język, czy wiara.
Wraz z rozwojem imperium, systemy w Rzymie zaczęły przestawać działać tak dobrze, jak kiedyś. Senat, czy zgromadzenia ludowe, zaczęły pracować wadliwie. Patrycjusze zaczęli wykorzystywać wojny toczone na granicach imperium i zagarniali ziemie, przez co biedniejsi Rzymianie tracili majątki i ich warstwa społeczna upadała. Próbowano wprowadzić nawet reformy, które zapobiegłyby wewnętrznemu rozpadowi Rzymu, jednak pomysły nie uzyskiwały poparcia, lecz same sprzeciwy, przez co nic się nie zmieniało w wielkim imperium. Ostatecznie Senat wprowadził reformy Gajusza Mariusza, tworząc armie zawodowe, składające się biedoty i innych niskich warstw społecznych. Doprowadziło to do osłabienia pozycji Senatu. W pierwszym wieku p.n.e. wodzowie rzymscy o wysokich ambicjach zaczęli umacniać swoje pozycje. To właśnie rywalizacja między Gajuszem Mariuszem a Lucjuszem Korneliuszem Sullem doprowadziła do wybuchu wojny domowej, która pogrążyła kraj. Mieli prywatne armie, które nie walczyły dla Rzymu, lecz dla nich samych. To wydarzenie zapoczątkowało okres zwany rewolucją rzymską, która spowodowała upadek republiki na rzecz monarchii. Pierwszym władcą został Lucjusz Korneliusz Sulla, ogłaszając się dyktatorem na czas nieograniczony w 82 r. p.n.e. Był zwolennikiem Senatu. Zaczął wprowadzać zmiany w ustroju Rzymu, aby usprawnić działanie imperium, zwiększając liczbę senatorów do 600 osób, kwestorów do 20, pretorów do 8, czy sprawiając, że tytuł senatora stawał się dożywotni.
Po śmierci Lucjusza Korneliusza Sulla jego reformy zostały cofnięte i nastała walka o władzę między: Gajuszem Juliuszem Cezarem, Pompejuszem Wielkim i Markiem Krassusem. Zwycięsko z rywalizacji wyszedł Juliusz Cezar, który objął władzę. Uważał on, że Senat to przeżytek i należy wprowadzić władzę jednej osoby z pełnymi uprawnieniami. Rozkazał wybrać siebie na konsula na 5 lat oraz zdobył uprawnienia na samodzielne ustalanie listy Senatu oraz powierzanie urzędu kwestora, pretora, czy konsula dowolnie wybranej przez siebie osobie. Wprowadził też w życie reformy jak podwojenie urzędów pretorów i kwestorów oraz zwiększenie liczby senatorów do 900. Otrzymał on w końcu tytuł „imperatora”, a następnie 14 lutego 44 r. p.n.e. „dyktatora wieczystego”. Jego działania wywoływały jednak niepokój wśród patrycjuszy, obawiających się o swoją pozycję. Spiskowali przeciwko Juliuszowi Cezarowi i doprowadzili do jego śmierci 15 marca 44 r. p.n.e., zabijając go.
Po śmierci Gajusza Juliusza Cezara nastała kolejna wojna domowa. Ostatecznie władzę przejął Gajusz Oktawian – adoptowany syn Juliusza Cezara, nazywany później Augustusem, czyli „boskim”. Jego kluczowym osiągnięciem było przyłączenie Egiptu do Rzymu, a 3 lata później otrzymał swój tytuł „augustusa”. To wydarzenie uznaje się za początek cesarstwa rzymskiego.
Cesarstwo rzymskie
Monarchia w Rzymie przyjmuje się, że rozpoczęła się w 27 r. p.n.e., kiedy to Gajusz Oktawiusz przyjął tytuł „augusta”. Formą rządów był pryncypat, cesarz miał najwyższą władzę i sprawował najważniejsze urzędy oraz kontrolował armię. W późniejszym okresie jednak nastał dominat ze znacznie mocniejszą pozycją cesarską. Tak wielkim imperium jednak ciężko było zarządzać, co doprowadziło do podziału państwa na dwie części w 395 r. n.e. – cesarstwo zachodniorzymskie ze stolicą w Rzymie i cesarstwo wschodniorzymskie ze stolicą w Konstantynopolu. Podział ten miał znaczenie kulturalne, gdyż w części zachodniej dominowała kultura łacińska, a we wschodniej – grecka. Cesarstwo zachodniorzymskie zostało najechane w IV wieku przez barbarzyńców, a następnie upadło. Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 r. n.e. uważa się za koniec starożytności.
W I i II wieku nastąpił rozwój życia społecznego w Rzymie. Powstawały amfiteatry, świątynie, bazyliki, termy, wodociągi i kanalizacje. W 80 r. n.e. ukończono budowę słynnego Koloseum – największego amfiteatru, w którym odbywały się m.in. walki gladiatorów. Znajdowało się ono obok Forum Romanum, które było centrum miasta Rzym. Był to plac, wokół którego wznosiły się najważniejsze budynki, np. siedziba Senatu. Ludzie tam robili zakupy, rozmawiali, ale też ogłaszano tam zarządzenia władz. Podział społeczeństwa nadal istniał. Patrycjusze byli najbogatszymi Rzymianami. Budowali okazałe wille, w których mieszkali, a ich ulubioną formą rozrywki były uczty. Plebejusze, nazywani też plebsem, mieszkali w kamienicach i zajmowali się często handlem. Niewolnicy zaś usługiwali patrycjuszom w ich domostwach lub walczyli na arenach jako gladiatorzy. W całym państwie powstawały amfiteatry. Największy i najbardziej znany to Koloseum. Wystawiano tam walki gladiatorów, walki ze zwierzętami, czy naumachie – bitwy morskie. Były to bardzo popularne formy rozrywki.
Nie tylko rozrywka się rozwinęła. Rzymianie chętnie przejmowali niektóre zwyczaje i wzorce od innych kultur. Bogowie rzymscy zaczęli przybierać greckie wizerunki, a budowle wznoszono na podobieństwo greckich. Ważną rolę w rzymskiej religii pełniła jednak bogini Westa, opiekunka domowego ogniska. Jej kapłanki, Westalki, miały za zadanie podtrzymywać wieczny ogień, symbolizujący ją. Właśnie w tym okresie powstał Panteon, czyli świątynia poświęcona wszystkim bogom.
Od I wieku nastąpił też rozwój chrześcijaństwa na terenach rzymskich. W Palestynie w I poł. I wieku głosił swoje nauki Jezus z Nazaretu. Głosił, że najważniejsza jest miłość do jednego Boga i bliźnich, obiecując zbawienie pod warunkiem, że będą żyć zgodnie z jego naukami. Żydzi ostatecznie doprowadzili do ukrzyżowania go przez Rzymian. Jego nauka jednak nie umarła. Rozpowszechniali ją Apostołowie – najbliżsi uczniowie Jezusa. Nowa religia zaczęła się rozpowszechniać poza Palestyną. Nazywana została chrześcijaństwem. Rzymianie byli początkowo obojętni wobec niej, jednak z czasem coraz większej liczby jej wyznawców, zaczęli być wrogo nastawieni do niej. Represje jednak nie pomogły, gdyż wyznawców nadal przybywało. W 313 r. n.e. wydano edykt mediolański, który zezwalał na swobodne wyznawanie chrześcijaństwa, a w IV wieku zakazano wyznawania innych religii oprócz chrześcijaństwa.
Okres Cesarstwa Rzymskiego był dobrym okresem dla rozwoju kultury rzymskiej. Wynaleźli beton, budowali wodociągi, nazywane akweduktami, by zapewnić miastu wodę. Budowano drogi, które prowadziły z każdego zakątku cesarstwa do stolicy (stąd powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”). Drogi te były bardzo jakościowe i trwałe. Również literatura miała swój przełom. W tych czasach żył Wergiliusz, autor m.in. „Eneidy”, czy Horacy, poeta, którym inspirowano się w przyszłości, autor sentencji „carpe diem” („chwytaj dzień”). Innym osiągnięciem Rzymian, było prawo. Uściślono je, a jego treść zapisano na tablicach. Nazywane to było „prawem XII tablic”. Prawo rzymskie zapisał ostatecznie cesarz wschodniorzymski Justynian I Wielki w „Kodeksie Justyniana”.
i ucz się szybciej!
Dodaj komentarz jako pierwszy!