Tadeusz Mazowiecki

TADEUSZ MAZOWIECKI
Z PRYWATNEGO ŻYCIA TADEUSZA MAZOWIECKIEGO
Źródła historyczne nakazują twierdzić, że Tadeusz Mazowiecki był potomkiem znanej, polskiej rodziny szlacheckiej herbu „Dołęga”. My natomiast, żyjący współcześnie pewni możemy być tego, że był on synem lekarza Bronisława Mazowieckiego i Jadwigi Mazowieckiej z Szemplińskich. W 1947 roku, 20-letni Tadeusz ożenił się z więźniarką Krystyną Kuleszanką, która niestety już rok później zmarła na gruźlicę. Drugi ślub Mazowiecki wziął z Ewą Proć, która odeszła w 1970 roku. Z tego małżeństwa polityk miał trzech synów: Wojciecha, Adama i Michała. Na początku małżeństwa razem z Ewą mieszkali przy ulicy Murmańskiej, w 1958 roku przeprowadzili się na ulicę Nowolipki, a w roku 1962 Mazowiecki już jako polityk otrzymał mieszkanie przy ulicy Marszałkowskiej.
Tadeusz Mazowiecki uznawany jest za jednego z wybitniejszych polskich polityków i publicystów. Przyszedł na świat 18 kwietnia 1927 roku w Płocku. Był absolwentem Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w tej samej miejscowości. Pierwszą partią w życiu, do której wstąpił w 1946 roku, było Stronnictwo Pracy, czyli partia o poglądach chadeckich, działająca na emigracji w czasie II RP i raczkującej Polsce Ludowej. Od roku 1948, przez siedem lat był członkiem Stowarzyszenia „Pax”, czyli założonej przez Bolesława Piaseckiego organizacji zrzeszającej katolików współpracujących z władzami komunistycznymi. Działał wówczas dość prężnie, mając wpływ na program grupy. Po odejściu ze stowarzyszenia zajął się publicystyką. Najpierw działał w grupie tygodnika „Dziś i jutro”, a następnie powierzono mu funkcję redaktora naczelnego pisma „Słowo Powszechne”. W 1953 roku, jako jawnie działający katolik został przekierowany do Wrocławia, gdzie między innymi razem z przewodniczącym Stowarzyszenia „Pax” założył „Wrocławski Tygodnik Katolików”, którego przez dwa lata był redaktorem naczelnym.
Po opuszczeniu „Paxu” nawiązał kontakt z wolnomyślicielskim Kołem Krzywego Koła, redakcją „Tygodnika Powszechnego” i „Po prostu”. 24 października 1956 roku był jednym ze współzałożycieli Ogólnopolskiego Klubu Postępowej Inteligencji Katolickiej (OKPIK). Niedługo po tym został jego sekretarzem. Niestety, organizacja ta nie przetrwała długo, bo w 1957 roku została rozwiązana. Przez kolejne sześć lat zasiadał w zarządzie warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Od roku 1958 był pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Więź”, którego był współzałożycielem.
TADEUSZ MAZOWIECKI – POLITYK
Przez dwanaście lat (1961-1972) Tadeusz Mazowiecki był posłem na Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej III, IV i V kadencji. Startował jako przedstawiciel ruchu politycznego „Znak” z listy podporządkowanego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – Frontu Jedności Narodu. W latach 1961-1969 reprezentował okręg wrocławski, natomiast w latach 1969-1972 – okręg chełmski. Według oficjalnych wyników, stale cieszył się bardzo wysokim poparciem na poziomie około 97%. Co ciekawe w roku 1961 zgodnie z ogłoszonymi wynikami, wyprzedził posła na sejm czterech pierwszych kadencji, wieloletniego ministra Adama Rapackiego. W Sejmie Mazowiecki zajął miejsce w Komisji Oświaty i Nauki oraz Komisji Pracy i Spraw Socjalnych. W 1965 roku na swojej liście uplasował się już na czwartej pozycji. Udało mu się także utrzymać posadę w obydwu komisjach. W 1966 roku wystąpił z interpelacją, chcąc załagodzić konflikt na linii Państwo – Kościół, powstały przy okazji obchodów Milenium Chrztu Polski (tysięcznej rocznicy przyjęcia chrztu przez Polskę). W wyborach w roku 1969, zajął na chełmskiej liście trzecią pozycję, a działalność w Komisji Pracy i Spraw Socjalnych zamienił na Komisję Kultury i Sztuki. Na początku 1972 roku przedstawiciele władz Polski Rzeczpospolitej Ludowej nie wyraziły zgody na jego ponowne kandydowanie w wyborach.
POWRÓT DO PUBLICYSTYKI
Po tym nieprzyjemnym incydencie wrócił do działalności w Klubie Inteligencji Katolickiej, którego w latach 1975-1981 był wiceprezesem. Protestował przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. W 1976 roku udzielił pierwszego jawnego i stanowczego wywiadu przeciwko władzom komunistycznym dla dziennika „Frankfurter Allgemeine Zeitung, nawołując do demokratyzacji państwa. Był bliskim współpracownikiem Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. W 1978 roku był jednym z sygnatariuszy deklaracji założycielskiej Towarzystwa Kursów Naukowych. Przez dwa lata należał do komisji programowej organizacji. Na początku 1979 roku w ramach kolejnego sprzeciwu komunizmowi, podpisał list w obronie aresztowanego, śląskiego związkowca – Kazimierza Świtonia.
TADEUSZA MAZOWIECKIEGO POWRÓT DO POLITYKI
W 1980 roku, w czasie wydarzeń sierpniowych złożył jeden z 64 podpisów publicystów i ludzi ze świata nauki pod listem o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. 24 sierpnia 1980 roku na prośbę wybitnego działacza Lecha Wałęsy, został przewodniczącym Komisji Ekspertów przy Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. W ramach działalności wspierał negocjacje z władzami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W nieco późniejszych czasach został najbliższym doradcą Lecha Wałęsy, a co za tym idzie Krajowej Komisji Porozumiewawczej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Od stycznia 1981 roku był także redaktorem naczelnym „Tygodnika Solidarność”. Po wprowadzeniu w Polsce 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego, tego samego dnia został aresztowany w Grand Hotelu w Sopocie, a niedługo po tym internowany do Strzebielinka. Pod koniec roku został przewieziony do Jawora, a ostatecznie wylądował w Darłówku. Przez pewien czas media podawały nieprawdziwą informację o jego śmierci. W 1986 roku razem z Kazimierzem Dziewanowskim, Janem Dworakiem i Januszem Jankowiak założył pismo „21”.Od końca 1987 roku przebywał za granicą. Odwiedził Belgię, Francję, Niemcy, Włochy i Austrię, gdzie spotykał się z wieloma politykami i wygłaszał odczyty. W maju 1988 roku podjął próby negocjacji pomiędzy władzami PRL, a strajkującymi w gdańskiej Stoczni, mając pełnomocnictwo Episkopatu Polski. W grudniu tego samego roku został powołany na członka Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Uczestniczył także w przygotowaniach do Obrad Okrągłego Stołu.
TADEUSZ MAZOWIECKI NA CZELE RZĄDU
17 sierpnia 1989 roku Lech Wałęsa zawiązał koalicję ze Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Demokratycznym. Przyszły prezydent przedstawił trzy propozycje. Szanse na objęcie urzędu premiera mieli Bronisław Geremek, Jacek Kuroń, a także Tadeusz Mazowiecki i ostatecznie to właśnie on został wybrany. To po tej nominacji padły słynne słowa: „Mogę być premierem dobrym albo złym, ale nie zgodzę się być premierem malowanym”. Dwa dni po nominacji dokonano ostatecznego wyboru w Sejmie, podczas którego 378 posłów zagłosowało za kandydaturą Mazowieckiego. 12 września tego samego roku wygłosił expose, w czasie którego zasłabł. W tym dniu Sejm wybrał też jedenastu ministrów – przedstawicieli Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. W bardzo krótkim czasie wprowadzono wiele niezwykle istotnych reform:
• zwiększono zakres swobód obywatelskich;
• wprowadzono system wielopartyjny;
• zmieniono nazwę państwa z „Polska Rzeczpospolita Ludowa” na „Rzeczpospolita Polska”;
• zmieniono godło (między innymi przywrócono koronę na głowie orła);
• przeprowadzono zmianę Konstytucji (usunięta została preambuła, wprowadzono nowe treści rozdziałów o polityce i gospodarce, położono nacisk na pozycję związków zawodowych i ujednolicono pojęcie własności).
Wszystko to umożliwiło wprowadzenie tak zwanej transformacji gospodarczej, którą od nazwiska głównego pomysłodawcy nazwano „Planem Balcerowicz