Urkowie

Wielu historyków, którzy pracują na swe sowite emerytury, służąc Kremlowi, starają się pokazać czasy leninowskie jako dobry okres w dziejach Rosji. Wymienię w tym miejscu, historyka Grovera Furra, czy nie mniej sławnego Ludo Martensa. Sporo czasu spożytkowałem na czytanie opracowań o latach 1917- 1953, nie było tak pięknie, jak owi historycy chcą nam przekazać, że było. Łagry zaczęły powstawać na krótko po Rewolucji Październikowej, sieć obozu GULAG zaczęła tworzyć się w 1918 r. Początkowo należało osądzić i wydać wyroki na rzeczywistych przeciwników władzy bolszewickiej m.in. na monarchistów, lewicowych Eserowców, z którymi, choć starano się osiągnąć jeden front, to jednak z czasem okazało się, że jest to niemożliwe, zwłaszcza kiedy porwali Feliksa Dzierżyńskiego. Od 1923 r. sieć łagrów zaczęła się rozszerzać na masową skalę, obozy podlegały pod OGPU. Józef Stalin, kiedy tylko doszedł do władzy, zrozumiał, że niewolnicza praca może stanowić źródło wzrostu gospodarczego Kraju Rad. Państwo, zniszczone komunizmem wojennym, żeby mogło się liczyć na arenie międzynarodowej, musiało bazować na niewolniczej pracy.

Urka był recydywistą, który sprawował nieformalne rządy w łagrze. Oficjalnie rządzili strażnicy, jednak nawet oni bali się zadrzeć z tymi, dla których obóz stanowił pierwszy dom. Mnie zawsze fascynował ten świat ludzi, nad którymi nikt tak naprawdę nie miał żadnej kontroli. Józef Stalin szybko przekonał się, że urkowie są jego sprzymierzeńcem. Zachodzi pytanie, co zrobić z Karolem Radkiem? Bolszewik, leninista, jeden z najbardziej uzdolnionych polityków. Nie mam dokumentów na potwierdzenie bądź zaprzeczenie tezy, jednak został zamordowany przez urków, kiedy przebywał na zesłaniu w Wierchnieuralsku. Bardzo lubię książkę 'Inny Świat’ Gustawa Herlinga- Grudzińskiego, w której opisuje środowisko urków, jest to bardzo pesymistyczny obraz, świata, gdzie nie można pozwolić sobie na żaden objaw dobra, gdzie szlachetność i odrobina ludzkich uczuć, uważane są za słabość, za skazę. Przykładem takiego bohatera jest Kowal, przywódca urków, który zezwala na dokonanie gwałtu na niewinnej dziewczynie.

Urkowie byli straszakiem na innych więźniów, sami posiadali przywileje, których inni byli pozbawieni. Innym terminem podobnym znaczeniowo do urki, był błatniak, siła polegała na ich liczebności. Można było wygrać z urkami, jednym sposobem, należało wykazać się siła, poddać się z nimi konfrontacji. W ten sposób otrzymywała się szacunek. Bardzo polecam 'Opowiadania kołymskie’ Warłama Szałamowa, która to książka porusza temat relacji, zachodzących pomiędzy poszczególnymi kategoriami więźniów. Ciekawym zjawiskiem są tzw. pridurki, czyli była elita urków, którzy przeszli na kolaborację z administracją obozową. Pridurk