Break 3 forma

• Rozpoznać funkcję: czas perfect, strona bierna czy przymiotnik
• Użyć have/has/had + broken dla czasów perfect
• Stosować be/get + broken dla strony biernej
• Zastąpić przymiotnik: broken + rzeczownik (np. broken glass)
• Unikać formy have broke i mieszania broke/broken

Broken: trzecia forma czasownika break w systemie angielskiej gramatyki

Broken to nieodmienny imiesłów bierny (past participle) czasownika nieregularnego break. Trzecia forma występuje w trzech głównych rolach: w czasach perfect, w stronie biernej oraz jako przymiotnik opisujący stan po „złamaniu/zepsuciu/stłuczeniu”. W polszczyźnie odpowiednikiem bywa: złamany, połamany, zepsuty, pęknięty, stłuczony, przerwany – wybór zależy od kontekstu.

Jak brzmi pełen paradygmat: break – broke – broken?

Break to forma podstawowa (bezokolicznik), broke to czas przeszły (Past Simple), broken to trzecia forma (Past Participle). To czasownik nieregularny, więc nie dodajemy -ed. Wymowa: break /breɪk/, broke /brəʊk/ (AmE /broʊk/), broken /ˈbrəʊkən/ (AmE /ˈbroʊkən/). Różnica brzmienia pomaga utrwalić różne role gramatyczne.

Kiedy używać broken w czasach perfect?

Imiesłów broken łączy się z czasownikami pomocniczymi have/has/had, tworząc czasy perfect. Konstrukcja: have/has/had + broken.

Perfect opisuje skutek widoczny teraz (Present Perfect), wcześniejszą przeszłość (Past Perfect) lub domknięty wynik przed punktem przyszłym (Future Perfect). W polskim często użyjemy „złamałem/złamała”, ale nacisk w angielskim pada na rezultat: „mam złamane/efekt jest widoczny”.

Jak tworzyć stronę bierną z broken i co oznacza niuans „be” vs „get”?

Strona bierna powstaje przez czasownik be (lub get w rejestrze potoczniejszym) + broken. Wybór operatora sygnalizuje różny odcień: be koncentruje się na stanie, get – na zdarzeniu/zmianie.

Czy broken to także „zwykły” przymiotnik?

Tak. Broken opisuje trwały lub tymczasowy stan po uszkodzeniu lub przerwaniu. Może stać przed rzeczownikiem lub po łączniku (be/feel/seem).

Jak nie pomylić broke z broken i co z przymiotnikiem „broke”?

Najczęstszy błąd to użycie broke po have/has. Poprawne są tylko formy perfect z broken. Druga pułapka: „broke” bywa przymiotnikiem oznaczającym „spłukany” (bez pieniędzy), co nie ma związku z 3. formą.

Jakie polskie odpowiedniki najlepiej oddają znaczenie broken?

Dobór tłumaczenia zależy od rzeczownika i kontekstu:

• broken glass – stłuczone szkło
• broken arm – złamana ręka
• broken machine – zepsuta maszyna
• broken promise – niedotrzymana obietnica
• broken line – linia przerywana
• broken connection – przerwane połączenie

W tekstach technicznych broken często znaczy „uszkodzony, niesprawny”; w języku abstrakcyjnym – „naruszony, złamany” (np. zasady, cisza, tabu).

Jak wymawiać broken i co z akcentem?

Broken ma dwie sylaby i akcent na pierwszej: /ˈbrəʊkən/ (BrE) lub /ˈbroʊkən/ (AmE). Końcówka -en jest redukowana, stąd brzmienie „BRO-ken”. Dbałość o akcent ułatwia rozróżnienie od „broke” (jedna sylaba).

Jak działa broken w złożeniach modalnych i czasach ciągłych?

W złożeniach z czasownikami modalnymi perfect tworzysz should/could/might + have + broken. W czasach ciągłych nie łączysz broken z -ing; zamiast tego używasz been + broken dla pasywu ciągłego.

Jakie kolokacje i połączenia są najbardziej naturalne z broken?

Warto zapamiętać często używane zestawienia, bo brzmią idiomatycznie i skracają drogę do poprawnej wypowiedzi:

• break/broken the law, a rule, a promise, the silence
• broken system, broken supply chain, broken link (web), broken pipeline
• broken heart, broken spirit, broken dreams (metafory)
• broken record (idiom: „ciągle powtarza to samo”)
• broken even (finanse: wyjść na zero; perfect: we have broken even)

Jak odróżnić break od brake – typowa pomyłka polskich uczniów

Break to „łamać/przerywać”, a brake (z literą a) to „hamulec/hamować”. Trzecia forma brake to braked, nie broken. Mylą się też kolokacje: brake pedal (pedał hamulca), ale break a habit (złamać nawyk).

Praktyka: wzorce, kontrasty, minimalne pary znaczeń

Niżej znajdziesz zderzenia form i ról, które najskuteczniej utrwalają wybór broken vs broke oraz korzystanie z pasywu i perfect.

Co zmienia jeden wyraz: I broke vs I have broken?

Kontrast narracyjny vs rezultatowy jest kluczowy:

• I broke my key yesterday – fakt w przeszłości, data istotna
• I have broken my key – skutek ważny teraz (np. nie mogę otworzyć drzwi)

Kiedy pasyw z broken jest lepszy niż strona czynna?

Gdy sprawca jest nieznany, nieważny lub oczywisty; gdy chcesz podkreślić skutek albo formalny styl:

• The confidentiality was broken during the transfer
• Several windows were broken overnight
• Procedures have been broken repeatedly this month

Jak brzmieć naturalnie w rejestrze formalnym i potocznym?

Formalnie preferuj be + broken i rzeczowniki abstrakcyjne (contract, protocol). Potocznie łatwo użyjesz get + broken dla akcentu na wydarzenie: The screen got broken when it fell. W starannym piśmie unikaj get w pasywie, chyba że celowo chcesz zaznaczyć zdarzeniowość.

Które czasowniki pokrewne tworzą podobne wzorce nieregularne?

Wzorzec V1–V2–V3 z powtórzeniem samogłoski w V2 i końcówką -en w V3 występuje też w: speak–spoke–spoken, steal–stole–stolen, wake–woke–woken. Zapamiętanie „-oken” ułatwia skojarzenie broken z perfect/pasywem.

Jak budować dłuższe wypowiedzi z broken, by uniknąć kalki z polskiego?

Zamiast tłumaczyć dosłownie „złamałem obietnicę”, użyj naturalnej kolokacji i spójników:

• I’ve broken my promise, so I owe you an explanation
• The supply chain has been broken since the strike began
• Her confidence was broken after repeated failures, yet she kept trying

Mikroćwiczenia utrwalające (z odpowiedziami)

Uzupełnij właściwą formę: break / broke / broken / has/have/had.

1. They ____ the rules twice this week. [have broken]
2. The seal was ____ during shipping. [broken]
3. He ____ his arm last winter. [broke]
4. By the time I arrived, she had ____ the news. [broken]
5. The printer ____ again yesterday. Can IT check it? [broke]
6. We will ____ even after the next release. [break]
7. All records have been ____ in this tournament. [broken]

Dlaczego „I’ve broke” i „It’s breaked” brzmią źle?

Pierwsze zdanie łamie regułę perfect (musi być broken), drugie myli nieregularność (nie istnieje breaked). Poprawnie: I’ve broken; It’s broken/It broke.

Jak użyć broken, aby precyzyjnie opisać stan techniczny?

W języku zawodowym lepiej wybierać dokładniejsze określenia, gdy są dostępne: damaged (uszkodzony), faulty (wadliwy), inoperative (niesprawny), cracked (pęknięty). Broken pozostaje bezpiecznym parasolem znaczeń, ale w raportach technicznych precyzja zwiększa czytelność.

Czy „broken” może opisywać zjawiska społeczne i abstrakcyjne?

Tak, często pojawia się w dyskursie publicznym i mediach: a broken system, a broken healthcare, broken trust. To skrót myślowy sygnalizujący dysfunkcję lub utratę integralności. W tłumaczeniach warto dobierać wyrazy: „niewydolny”, „rozsypujący się”, „naruszone zaufanie”.

Ścieżka bez potknięć: najczęstsze błędy i szybkie poprawki

Najwięcej problemów wynika z mechanicznego przenoszenia polskich struktur na angielski i odwrotnie. Oto lista typowych potknięć i ich korekt:

• have broke → have broken
• was broke (chodzi o „został złamany”) → was broken; was broke oznacza „był spłukany”
• is breaked → is broken
• He has been broken the record → The record has been broken
• I’m a broken → I’m broke (jeśli mowa o finansach) / I’m broken (jeśli metaforycznie „załamany”)

Na wynos: skrzynka narzędziowa „broken”

• Trzecia forma break to broken; łączy się z have/has/had i be/get
• Kontrast: broke = Past Simple; broken = Past Participle/przymiotnik
• Wymowa broken: /ˈbrəʊkən/ (BrE), /ˈbroʊkən/ (AmE); dwie sylaby, akcent na pierwszej
• Kolokacje wysokiej częstotliwości: broken rules, broken promise, broken link, broken system, broken English
• Unikaj mylenia break z brake; brake → braked (3. forma regularna)
• W rejestrze formalnym preferuj be + broken; get + broken daje ton zdarzeniowy
• W opisie technicznym precyzuj: damaged, faulty, cracked zamiast ogólnego broken

Pytania do przemyślenia:

• W których sytuacjach preferujesz pasyw z be, a w których naturalniej brzmi get + broken?
• Które kolokacje z broken dodasz do swojego „pakietu startowego” na rozmowę kwalifikacyjną lub prezentację?
• Jak wyjaśnisz różnicę broke vs broken koledze tak, by zapamiętał ją w minutę?