Build 3 forma to built — niezmienna względem 2. formy; wymowa /bɪlt/. Forma built działa jako imiesłów bierny i przeszły, używana w perfectach (have/has/had built) oraz w stronie biernej (was/were/been built), np. We have built a bridge; The stadium was built in 2012.
- Rozpoznać, czy potrzebny jest imiesłów (perfect lub strona bierna)
- Wybrać odpowiednią formę czasownika be lub have
- Użyć built bez końcówek i bez dopełnień czasownikowych
- Dobrać przyimek by/with/from/out of zgodnie z sensem
- Sprawdzić wymowę /bɪlt/ i akcent zdaniowy
Build 3 forma otwiera perfecty i stronę bierną: have been built, was built. Skorzystaj z 10 kolokacji (np. well-built body, purpose-built tool) oraz jasnej różnicy built vs built-in przy opisie CV i specyfikacji technicznej.
Build – 3. forma, odmiana, użycie i praktyczne schematy
Built to imiesłów bierny/przeszły od build. Czasownik build jest nieregularny: V1 build, V2 built, V3 built. V3 (built) łączy się z have/has/had oraz z be, tworząc odpowiednio perfecty i stronę bierną.
Jak odmienia się „build” i które formy są kluczowe?
Najważniejsze trzy formy to: build (bezokolicznik), built (2. forma – Past Simple), built (3. forma – Past Participle). W trzeciej osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego stosujemy builds, a formę -ing zapisujemy building. Zwróć uwagę na pisownię: building zawiera tylko jedno „l”.
| Forma |
Odmiana |
| V1 (bezokolicznik) |
build |
| V2 (Past Simple) |
built |
| V3 (Past Participle) |
built |
| 3 os. l.poj. Present Simple |
builds |
| Forma -ing |
building |
| Rzeczowniki pokrewne |
builder (budowniczy), building (budynek/proces budowania), build (budowa sylwetki) |
🧠 Zapamiętaj: „Builded” w nowoczesnym angielskim jest niepoprawne (poza rzadkimi, archaizującymi kontekstami). Zawsze pisz built jako V2 i V3.
Kiedy używać „built” w czasach perfect i co dokładnie oznacza?
W perfectach built wskazuje rezultat lub doświadczenie, a nie sam moment w przeszłości. Present Perfect: have/has built – efekt jest aktualny. Past Perfect: had built – działanie zakończone przed innym punktem w przeszłości. Future Perfect: will have built – coś będzie ukończone przed wskazaną chwilą w przyszłości.
• They have built a strong brand over the years.
• By 2018, the company had built three data centers.
• By next summer, we will have built the prototype.
Jak tworzyć stronę bierną z „built” bez błędów?
Strona bierna to odpowiednia forma be + built. Wybór czasu odzwierciedla perspektywę czasową, a nie zmianę samego imiesłowu. Dodaj by, aby wskazać wykonawcę, with – narzędzie, from/out of – materiał.
• The bridge was built in 2012 (czas przeszły, wykonawca pominięty).
• The system is being built now (aspekt ciągły w stronie biernej).
• The shelter was built by volunteers, with donated materials, from wood.
Ważna uwaga: Unikaj kalki „was build”. Po be zawsze używaj V3: was built, is built, has been built, will be built.
Czy „built” bywa przymiotnikiem i jak go zapisać?
Tak, built pełni też funkcję przymiotnika opisującego cechę trwałą lub cel projektowy. Często tworzy złożenia z łącznikiem: well-built (dobrze zbudowany), purpose-built (zaprojektowany do konkretnego celu), built-in (wbudowany), built-up (gęsto zabudowany) oraz composite, np. built-to-last (zbudowany, by przetrwać).
• A well-built athlete can handle the load.
• This is a purpose-built tool for surgeons.
• The apartment has a built-in wardrobe.
• A built-up area requires traffic calming.
💡 Ciekawostka: Rzeczownik „buildup” (AmE) często pisze się łącznie, a w BrE częsty jest „build-up”. Jako czasownik frazowy dominuje zapis rozdzielny: build up.
Jakie kolokacje z „built” zwiększają naturalność języka?
Kolokacje osadzają „built” w realnych kontekstach biznesowych, technicznych i codziennych. Poniższe zestawy przydadzą się na maturze, w pracy i w rozmowach rekrutacyjnych.
• have built trust/rapport with clients
• have built a team/brand/portfolio
• have built capacity/capabilities
• be built on data/evidence/values (opierać się na)
• be built from scratch (od zera)
• be purpose-built/custom-built (na miarę)
• a well-built body/chassis (solidna konstrukcja)
• a built-in feature/safety mechanism (wbudowany mechanizm)
• a built-up area/pressure (zabudowa/narastające ciśnienie)
• resilience built through practice (odporność wypracowana praktyką)
Jak rozróżnić „build”, „built” i czasowniki frazowe pokrewne?
Podstawowy build oznacza „budować/tworzyć”, built to jego przeszłość i imiesłów. Czasowniki frazowe dodają precyzję:
- build up – stopniowo zwiększać lub gromadzić (toxic buildup, emotions build up)
- build on – opierać się na czymś i rozwijać (build on prior research)
- build into – wbudować w system/proces (security built into design)
- build out – rozbudować zasięg/infrastrukturę (build out the network)
• The platform builds on open standards and has security built into every layer.
• We’re building out our European operations as demand builds up.
Jak poprawnie wymawiać „built” i odróżnić je od „build”?
Wymo
";
wa built to /bɪlt/ – krótki dźwięk /ɪ/ jak w „sit”. Końcowe /t/ jest bezdźwięczne i wyraźne. Build ma /bɪld/. Kontrast l/d vs l/t zmienia znaczenie. Uważaj na polską tendencję do wydłużania samogłoski – w angielskim pozostaje krótka.
Minimal pairs:
• build /bɪld/ vs built /bɪlt/
• belt /belt/ vs built /bɪlt/ (inna samogłoska i spółgłoska środkowa)
Jakie błędy występują najczęściej i jak je szybko naprawić?
Typowe potknięcia wynikają z przenoszenia polskich schematów na angielski. Oto szybka checklista naprawcza:
- Nie twórz „builded” – poprawna przeszłość i imiesłów to built
- Po czasowniku be w stronie biernej używaj wyłącznie V3: is built, was built
- W perfectach używaj have/has/had + built, nigdy: „I have build”
- Dobieraj przyimek zgodnie z sensem: built by (przez), with (za pomocą), from/out of (z materiału), on (oparty na)
- Nie myl przymiotników: built-in (wbudowany) ≠ well-built (mocno zbudowany) ≠ built-up (zabudowany/nagromadzony)
- Zachowaj krótkie /ɪ/: built /bɪlt/, nie /biːlt/
Jak „built” pracuje w zdaniach egzaminacyjnych i biznesowych?
W zadaniach tłumaczeniowych liczy się precyzja czasowa i rejestr. Poniżej gotowe szablony:
• Our startup has built a resilient supply chain (trwały rezultat).
• The new line was built in record time (strona bierna, punkt przeszły).
• The MVP will have been built before the demo day (zakończenie przed punktem w przyszłości).
• The proposal is built on customer insights (oparcie na danych jakościowych).
💡 Ciekawostka: W języku urbanistyki „the built environment” to termin techniczny oznaczający „środowisko zabudowane” – przestrzeń stworzona przez człowieka (budynki, drogi, infrastruktura).
Czy „built” może wzmocnić opis w CV i portfolio projektowym?
Tak. Używaj perfectów, by podkreślić rezultat i skalę, oraz przymiotników od built, by zwięźle oddać przeznaczenie rozwiązania.
• Have built and led a 12-person engineering team delivering a purpose-built analytics platform.
• Designed a well-built data pipeline with built-in monitoring and alerts.
Ćwiczenia kontrolne: potrafisz szybko wybrać „built”?
Uzupełnij luki poprawną formą lub przyimkiem.
1) The prototype _____ (build) last quarter.
2) We have _____ strong partnerships since 2020.
3) The shelter was built ___ volunteers ___ recycled materials.
4) The method is built ___ evidence rather than assumptions.
5) By Friday, the feature will have _____ (build).
Odpowiedzi: 1) was built 2) built 3) by, with 4) on 5) been built
Najczęściej zadawane pytania
Czy „builded” bywa akceptowalne?
W nowoczesnym standardzie – nie. Dawniej występowało w stylu biblijnym, dziś traktowane jest jako archaizm; we współczesnych pracach i na egzaminach używaj wyłącznie built.
Kiedy użyć „built-in”, a kiedy „well-built”?
Built-in opisuje cechę konstrukcyjną „wbudowany” (built-in camera), a well-built – solidność i „mocną budowę” (well-built house/person). To różne przymiotniki, niezamienne.
Czy „built” i „built up” znaczą to samo?
Nie. Built to forma od build, a build up to frazal „narastać/rozbudować”. Np. traffic has built up (ruch narósł) vs the road was built (zbudowano drogę).
Jak wyjaśnić różnicę „built by” vs „built with”?
Built by wskazuje wykonawcę (The bridge was built by engineers), built with – narzędzie/środek (built with steel). Gdy mówisz o materiale wyjściowym, użyj from lub out of (built from concrete).
Słowniczek pojęć
Past Participle (V3)
Imiesłów bierny/przeszły, łączony z have (perfect) i be (strona bierna); dla build: built.
Passive voice
Konstrukcja z be + V3, kładzie nacisk na działanie i obiekt, nie wykonawcę: The product was built last year.
Phrasal verb
Czasownik z partykułą/przyimkiem tworzący nowe znaczenie, np. build up, build on, build into.
Esencja na wynos: zbuduj nawyk poprawnego użycia „built”
- Built to niezmienna V2 i V3 od build; w perfectach i stronie biernej daje klarowny, profesjonalny ton
- Po be zawsze V3: is/was/been built; po have zawsze V3: have/has/had built
- Precyzuj relacje przyimkami: by (kto), with (narzędzie), from/out of (materiał), on (oparcie)
- Stosuj przymiotniki złożone: built-in, purpose-built, well-built, built-up – każdy ma inne zastosowanie
- Dbaj o wymowę /bɪlt/ i nie twórz „builded”
- Rozszerzaj zakres kolokacji: build trust, be built on evidence, build from scratch, custom-built solutions
Pytania do przemyślenia:
- Które trzy zdania z Twojego CV możesz wzmocnić perfectem z „built”, by lepiej pokazać rezultat?
- W jakich kontekstach Twojej branży lepiej brzmi strona bierna z „built”, a kiedy aktywna forma „built X”?
- Jaką parę kolokacji z „built” wdrożysz w najbliższej prezentacji, by brzmieć bardziej naturalnie?
Dodaj komentarz jako pierwszy!