For i since
Wyrażenia For i since oznaczają odpowiednio czas trwania i punkt startu: for + okres (for two years), since + moment rozpoczęcia (since 2010); najczęściej łączą się z Present Perfect/Continuous oraz odpowiednikami perfect w przeszłości i przyszłości; kluczem jest pytanie: jak długo? vs od kiedy?
For i since porządkują czas: for łączy się z długością (for ages), a since wskazuje początek (since Monday); różnicę utrwalają pary jak by vs until i stative vs dynamic, a 3 krótkie testy eliminują 90% błędów
For i since: szybki kompas znaczeń
For służy do wyrażania długości trwania (przez jak długo), natomiast since wskazuje punkt startowy (od kiedy). Oba elementy najczyściej występują z czasami perfect, ponieważ opisują sytuacje, które łączą przeszłość z teraźniejszością lub innym punktem odniesienia.
Jak rozpoznać, czy chodzi o „jak długo”, czy „od kiedy”?
Polski przyimek „od” bywa zdradliwy: mówimy „od dwóch lat” i „od 2015 roku”. Po angielsku to dwa różne wzorce. Jeśli odpowiadasz na „jak długo” (odcinek), używasz for. Jeśli odpowiadasz na „od kiedy” (punkt), używasz since. Ta prosta para pytań eliminuje większość pomyłek.
Czy test „wstaw dokładny czas” pomaga?
Tak. Zamień określenie na konkretny punkt w czasie: „poniedziałek”, „7:00”, „maj 2019”, „kiedy skończyłem szkołę”. Jeśli pasuje – to since. Jeśli lepiej działa liczba + jednostka czasu („3 lata”, „15 minut”, „kilka dekad”) – to for.
For i since w czasach: gdzie naprawdę pasują?
Dlaczego Present Perfect „lubi” for i since?
Present Perfect opisuje skutek lub stan łączący przeszłość z teraźniejszością. For i since uzupełniają tę więź: „I have worked here for five years” (praca trwa do teraz), „She has lived in Kraków since 2012” (początek w 2012 i nadal mieszka). Ten sam mechanizm działa w Present Perfect Continuous: „They have been waiting for an hour”.
• We have been friends for a decade
Czy mogę użyć for/since w przeszłości lub przyszłości?
Tak, z czasami perfect odniesionymi do innych punktów czasu:
• She had worked there for six months before she quit (Past Perfect)
• He had been studying since dawn when the exam started (Past Perfect Continuous)
W prostych czasach przeszłych for/since też bywają możliwe, gdy mówimy o zamkniętym okresie: „We stayed there for two weeks”. Jednak „since” wymaga relacji ciągłości, więc naturalniej wypada w perfect.
Wzorce, które działają zawsze
Cel | Struktura | Typowe czasy | Przykładowy schemat |
---|---|---|---|
Czas trwania | for + okres (liczba + jednostka / określenie ilościowe) | Present Perfect, PPC, Past/Future Perfect, czasami Past Simple | have/has + V3 + for + X / have/has been + V-ing + for + X |
Punkt startu | since + punkt (data, dzień, godzina, wydarzenie, zdanie podrzędne) | Present/Past/Future Perfect, PPC | have/has + V3 + since + Y / have/has been + V-ing + since + Y |
Since jako spójnik i jako przyimek
Jak działa since w roli spójnika?
Since może łączyć zdania i wprowadzać zdanie okolicznikowe czasu: „I have played the piano since I was seven”. Może też znaczyć „ponieważ”: „Since you’re here, let’s start”. W kontekście czasu rozpoznasz je po tym, że da się je zastąpić „od kiedy”, nie „ponieważ”.
„Ever since”, „since then” – co wyrażają?
„Ever since” podkreśla nieprzerwane trwanie od przeszłości do teraz: „We’ve been close ever since”. „Since then” wskazuje okres od pewnego zdarzenia: „I changed jobs in 2020; since then, I’ve learned a lot”. Oba wyrażenia wzmacniają ciągłość, dlatego często współwystępują z perfect.
For: więcej niż długość trwania
Kiedy „for” nie dotyczy czasu?
For tworzy wiele idiomów bez znaczenia trwania: „for good” (na zawsze), „for now” (na razie), „for a change” (dla odmiany). W tych użyciach nie próbuj podmieniać go na „since” ani dołączać mierzalnego okresu.
Czy „for 10 o’clock” jest poprawne?
„For” bywa używane do planów/terminów („book a table for 7 pm”), ale wtedy nie wyraża trwania, tylko cel/termin. Jeśli chcesz powiedzieć „do 10:00”, użyjesz until/till („until 10”). Jeśli „do 10:00 włącznie jako deadline”, to by („by 10”).
Ważna uwaga: For + godzina/dzień bez idei trwania to często „na ten termin” (rezerwacja, plan), nie „przez”. Dla trwania trzymaj się liczby + jednostki czasu.
Najczęstsze błędy polskich uczniów
Dlaczego „I live here since 2015” brzmi źle?
Bo „since” wymaga relacji do teraz, która w angielskim standardowo wyrażana jest czasem perfect: „I have lived here since 2015” (ewentualnie „I’ve been living here since 2015” dla podkreślenia procesu). Prosty czas teraźniejszy opisuje nawyki i fakty, nie ciągłość od przeszłości.
Czy mogę użyć „since two years”?
Nie. „Two years” to okres, więc użyjesz „for two years”. „Since” nie łączy się z długością – tylko z punktami w czasie (np. „since 2022”).
„For long” czy „for a long time”?
Najnaturalniej „for a long time”. Skrócone „for long” jest rzadkie, częściej w pytaniach/negacjach: „Have you been waiting long?”, „I haven’t known him long”. W twierdzeniach bez „a” brzmi nienaturalnie.
Czy „from” może zastąpić „since”?
„From” wprowadza punkt startu w harmonogramach („from 9 to 5”), ale nie opisuje ciągłości do teraz. W zdaniach z perfect potrzebujesz „since”: „I have worked here since 2019”, nie „from 2019”.
Dobór czasu: stative vs dynamic
Kiedy wybrać Present Perfect, a kiedy Continuous?
Dla stanów (stative verbs: know, like, believe) zwykle Present Perfect: „I have known her since college”. Dla czynności o widocznym procesie – Present Perfect Continuous: „I have been learning Spanish for six months”. Jeśli naciskasz na wynik, wybierz Perfect Simple: „I have read 20 pages since breakfast”.
• He has been practicing for three hours (proces)
• We have completed five tasks since noon (rezultat)
Minićwiczenia utrwalające (sprawdź się)
1) I ________ (wait) here ________ 25 minutes.
2) She ________ (know) him ________ high school.
3) They ________ (work) on the project ________ March.
4) We ________ (live) in Wrocław ________ three years.
5) He ________ (not eat) meat ________ 2019.
6) By next June, I ________ (be) in this role ________ two years.
7) It ________ (rain) ________ the morning; the streets are wet.
8) How long ________ you ________ (have) this car?
Precyzja w praktyce: mikrowzorce i różnice
Jak powiedzieć: „Minęły dwa lata odkąd…”?
Masz dwie możliwości: „It’s been two years since we met” (konstrukcja z „since” i „It’s been…”) lub z Present Perfect: „We have known each other for two years”. Pierwsza podkreśla upływ, druga – stan trwania.
Czy mogę pominąć „for” w mowie potocznej?
Tak, bywa elidowane, zwłaszcza z „ages/years”: „I haven’t seen you in ages!” i „I haven’t seen you for ages!” znaczą to samo, ale z „in ages” mamy związek idiomatyczny. Zwykłe okresy („two weeks”) lepiej zostawić z for.
„Since when…?” – czy to grzeczne?
„Since when…?” bywa nacechowane („Od kiedy niby…?”). W neutralnym tonie użyj „How long have you…?” dla pytania o długość lub „When did you start…?” dla punktu początkowego.
Najczęstsze pary kontrastowe do zapamiętania
• for a while vs since this morning
• for decades vs since the 1990s
• for the last hour vs since the last meeting
Mity i fakty o for/since
Since można użyć z dowolną liczbą lat/miesięcy.
Since łączy się wyłącznie z punktami w czasie (data, dzień, wydarzenie, zdanie), nie z długością.
For używa się tylko z Present Perfect.
For może wystąpić też z Past/Future Perfect, a nawet z Past Simple przy zamkniętych okresach („We stayed for two nights”).
„From” w zdaniach o trwaniu do teraz zastąpi „since”.
W zdaniach z perfect naturalny jest „since”, nie „from”. „From… to…” opisuje zakres, nie ciągłość do chwili obecnej.
Najczęściej zadawane pytania
Czy „since” zawsze wymaga czasu perfect w zdaniu głównym?
Który czas wybrać w pytaniach o długość trwania?
Czy „since” może wystąpić na końcu zdania?
„For ever” czy „forever”?
Ścieżka bez wpadek: trzy szybkie testy
Który z testów działa najszybciej w rozmowie?
Użyj zestawu mini-testów, które błyskawicznie prowadzą do poprawnej formy:
- Test pytania: jak długo? → for; od kiedy? → since
- Test zamiany: wstaw datę/godzinę/wydarzenie → since; wstaw liczbę + jednostkę → for
- Test ciągłości: czy stan trwa do teraz? → preferuj czas perfect
• When did you start using it? – Since last September.
Mała ściąga na lodówkę
- For + długość (minutes, hours, days, weeks, months, years, a while, ages)
- Since + punkt (czas: 2010, Monday, 7 a.m.; wydarzenie: I moved, we met; frazy: since then, ever since)
- Najnaturalniej z Present Perfect / Present Perfect Continuous; z przeszłością/przyszłością użyj Past/Future Perfect
- Stany (know, have, be) – częściej Perfect Simple; procesy – częściej Perfect Continuous
- Unikaj: „since two years”, „I live here since…”, „for 10 o’clock” zamiast by/until
- Konstrukcje alternatywne: „It’s been X since…”, „We’ve had X for…”
Pytania do przemyślenia:
- Które Twoje zdanie o nawyku wymagałoby Perfect Continuous, aby podkreślić proces – i jak brzmiałoby z for/since?
- Jak zmienia się sens wypowiedzi, gdy zdanie „We have finished five tasks” rozbudujesz o „since noon” lub „in two hours”?
- W jakich sytuacjach w Twojej branży częściej użyjesz „It’s been X since…” niż konstrukcji z for?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!