Liczebniki angielski
Liczebniki angielski to zestaw reguł tworzenia, zapisu i wymowy liczb głównych (one, two, twenty-one) i porządkowych (first, second, twenty-first) wraz z użyciem w datach, godzinach, pieniądzach i dużych liczbach; kluczowe są łączniki w złożeniach, „and” po hundred w brytyjskim, kropka jako separator dziesiętny oraz pułapki typu forty i rozróżnienie thirteen–thirty.
- Opanować budowę 1–20, dziesiątki 20–90 i zasady 21–99 z łącznikiem
- Zapamiętać formy porządkowe i wyjątki (first, second, third, fifth, ninth)
- Nauczyć się wymowy -teen vs -ty i akcentu
- Stosować „and” w UK po hundred/thousand i przecinek/kropkę w zapisie
- Ćwiczyć użycie w datach, godzinach, ułamkach, procentach i pieniądzach
Liczebniki angielski wymagają precyzyjnego zapisu i wymowy: 1,000.50 w angielskim kontra polskie 1.000,50, British „one hundred and twenty”, American często bez „and”. W sporcie 2–0 to two-nil, w numerach 07 czyta się oh seven.
Precyzja zaczyna się od liczb: fundamenty i szybkie reguły
Liczby sterują informacją: określają ilość, kolejność, czas, pieniądze i dane. W angielskim liczymy z liczebnikami głównymi (cardinals) i porządkowymi (ordinals). Główne odpowiadają na pytanie ile, porządkowe – który z kolei. Zasady budowy są systematyczne, ale mają pułapki pisowni, wymowy i interpunkcji. Poniżej zbiór reguł, które najczęściej pojawiają się na maturze, w certyfikatach i w codziennej komunikacji.
Czym są liczebniki główne i kiedy ich używać?
Liczebniki główne (one, two, three…) nazywają ilość: two books, ten minutes. Złożenia 21–99 zapisujemy z łącznikiem: twenty-one, eighty-four. Setki, tysiące, miliony łączymy spacją: three hundred, four thousand, two million. Po liczebniku głównym rzeczownik ma zwykle liczbę mnogą: three cars, ale jednostki w pozycji przymiotnikowej pozostają w liczbie pojedynczej: a three-year-old boy.
Jak tworzyć 13–19 i dziesiątki 20–90 bez błędów?
Liczby 13–19 powstają zwykle z -teen: thirteen, fourteen, fifteen (skraca się -ve → fif-), sixteen, seventeen, eighteen, nineteen (usuwa się -e w nine). Dziesiątki kończą się na -ty: twenty, thirty, forty (bez u), fifty (znów skrót), sixty, seventy, eighty, ninety. Zapis 21–99: tens + hyphen + unit: sixty-seven.
Kiedy stawiać łącznik i gdzie go pominąć?
Łącznik stawiamy w złożeniach 21–99 i w porządkowych typu twenty-first. W liczbach setek/tysięcy łącznika nie ma: one hundred twenty-one (AmE) / one hundred and twenty-one (BrE). W przymiotnikach złożonych też używamy łączników: a two-hour meeting, a ten-page report. Gdy wyrażenie staje się rzeczownikiem, możliwy jest plural: two-year-olds.
Jak powstają liczebniki porządkowe i które formy są nieregularne?
Porządkowe tworzymy przez dodanie -th do liczby głównej: fourth, sixth, twentieth. Wyjątki: first (1st), second (2nd), third (3rd). Zmiany pisowni: five → fifth, nine → ninth, twelve → twelfth. W złożeniach tylko ostatni element przyjmuje formę porządkową: the twenty-third, the one hundred and first. Skróty: 1st, 2nd, 3rd, 4th… 11th, 12th, 13th są regularne mimo końcówek.
| Zakres | Forma i reguła |
|---|---|
| 1–3 (porządkowe) | first, second, third – formy nieregularne |
| 5, 9, 12 (porządkowe) | fifth, ninth, twelfth – zmiany pisowni |
| 21, 35… (porządkowe) | twenty-first, thirty-fifth – łącznik i odmiana ostatniego członu |
| Dziesiątki | twenty, thirty, forty, fifty… – uwaga: forty bez „u” |
Wymowa, akcent i rozróżnienia, które ratują sens
Różnice akcentu między -teen i -ty, oraz warianty „zero” w sytuacjach specjalnych, to najczęstsze pułapki mówienia. W egzaminach ustnych i rozmowach to one decydują, czy ktoś zrozumie 13 czy 30, 0.5 czy 5.
Jak rozróżnić -teen i -ty w mowie?
W -teen akcent pada na drugi człon: thirTEEN, eighTEEN; w -ty zwykle na pierwszy: THIRty, EIGHty. W zdaniach akcent znaczeniowy dodatkowo podbijamy: I said THIRty, not thirTEEN. Końcowe /n/ w -teen jest wyraźne, a -ty wymaga krótszego, nieakcentowanego zakończenia /ti/.
Zero, nought, nil, oh – gdzie używać którego słowa?
Zero to najbardziej neutralna forma (zero emissions). Nought dominuje w BrE w matematyce (nought point five). Nil pojawia się w sporcie (two-nil). Oh (/oʊ/) używamy w numerach i godzinach (room two-oh-five, three oh five). W AmE często zero w statystykach i nauce (zero tolerance).
Duże liczby i zapis: konsekwencja ważniejsza niż styl
Nazewnictwo rośnie w potęgach tysiąca: thousand (10³), million (10⁶), billion (10⁹), trillion (10¹²). W nowoczesnym angielskim i brytyjskim, i amerykańskim obowiązuje krótkie nazwy skali, więc billion to 10⁹.
Jak czytać 100+, 1000+, miliony i miliardy?
Hundreds: one hundred and twenty-five (BrE) / one hundred twenty-five (AmE). Tysiące: two thousand three hundred (and) ten. Miliony: five million, bez -s, gdy liczba jest doprecyzowana: five million people; ale w ogólności: millions of people. To samo dla hundred(s), thousand(s): three hundred cars, ale hundreds of cars.
Jak zapisywać tysiące i ułamki dziesiętne po angielsku?
W angielskim standardowo comma oddziela tysiące, a kropka – część dziesiętną: 1,234.56. W dokumentach międzynarodowych bywa spacja tysięczna: 1 234.56. Wymowa: one thousand two hundred (and) thirty-four point five six. Nie używaj polskiego 1.234,56 w angielskim tekście.
Kiedy dodawać -s do hundred, thousand, million?
Bez -s, gdy liczba jest określona inną liczbą: two hundred, three thousand, four million. Z -s, gdy mówimy nieprecyzyjnie: hundreds of pages, thousands of visitors, millions of users. Po formach z -s nie dodajemy dalszych określeń liczbowych.
Daty, godziny, telefony i pieniądze: liczebniki w realnych sytuacjach
Liczby najczęściej słyszymy właśnie w datach, czasie, numerach i cenach. Spójne reguły ułatwią komunikację z native speakerami i uniknięcie dwuznaczności.
Jak zapisać i przeczytać datę w UK i USA?
UK: day–month–year, czytane z porządkowymi: the twenty-fourth of June 2025; zapis 24 June 2025 lub 24/06/2025. USA: month–day–year, często z przecinkiem po dniu: June 24, 2025; czytanie: June twenty-fourth, twenty twenty-five. Sufiksy 1st, 2nd itd. w dacie są opcjonalne w piśmie.
Jak mówić o godzinach i minutach naturalnie?
Pełne godziny: three o’clock. Minuty po: quarter past three (3:15), half past three (3:30). Minuty do: quarter to four (3:45). W stylu cyfrowym: three fifteen, three forty-five; z zerem: three oh five (3:05). 24-godzinny odczyt w lotach/wojsku: fourteen hundred (14:00), zero seven thirty (07:30).
Jak podawać numery telefonów i kody?
Cyfry czytamy pojedynczo: 555 0199 → five five five, zero one nine nine. Zwyczaj w BrE: double/treble dla powtórzeń: double five, treble nine. Wiodące zero często jako oh: oh seven nine… Kody pocztowe UK łączą litery i cyfry: SW1A 1AA → ess double-you one ay, one ay ay.
Jak liczyć pieniądze i ceny w GBP, USD, EUR?
GBP: £5.50 → five pounds fifty; 99p → ninety-nine p. USD: $1,200 → one thousand two hundred dollars lub potocznie twelve hundred dollars; $0.05 → five cents. EUR: €3.20 → three euros twenty. Drobne w UK: one penny (liczba pojedyncza), w liczbie mnogiej pence dla kwot, pennies dla monet.
Ułamki, procenty, przybliżenia i prosta matematyka
Te formy często pojawiają się w raportach i prezentacjach. Kluczem jest liczba mnoga mianownika i poprawne spójniki.
Jak tworzyć i wymawiać ułamki zwykłe?
Jedna druga: a half / one half; jedna czwarta: a quarter; trzy czwarte: three quarters. Ogólna zasada: licznik jako liczebnik główny, mianownik jako porządkowy w liczbie mnogiej (od 3 w górę): two thirds, five eighths. Z łącznikiem w przymiotniku: a two-thirds majority.
Jak mówić o procentach i promilach?
Procenty: 15% → fifteen percent (AmE) / fifteen per cent (BrE). W mowie naukowej dopuszczalne „percent” w obu wariantach, ważna konsekwencja. Promile: per mille lub parts per thousand: 0.5‰ → zero point five per mille. Zapis 0.75% czytamy: zero point seven five percent.
Jak podawać przybliżenia, zakresy i średnie?
Przybliżenia: about/around/nearly/roughly 100; just over/under 50. Zakres: from 1999 to 2005 lub 1999–2005; w AmE także 1999 through 2005. Średnie i mediany: an average of 23, a median of 18; odchylenia: plus or minus two points.
Jak mówić o działaniach matematycznych po angielsku?
Dodawanie: four plus five is nine. Odejmowanie: ten minus three equals seven. Mnożenie: six times seven is forty-two. Dzielenie: twenty divided by four is five. Potęgowanie: three to the power of four (three to the fourth) is eighty-one. Pierwiastki: the square root of nine is three.
Zgoda gramatyczna i składnia: liczby w zdaniu
Liczebniki wpływają na liczbę rzeczownika, formę czasownika i interpunkcję. Niektóre konstrukcje mają swoje „sztywne” kształty, których nie warto zmieniać.
Kiedy rzeczownik jest w liczbie mnogiej, a kiedy w pojedynczej?
Po liczebnikach głównych większych od 1 rzeczownik ma liczbę mnogą: two chairs. Jednostki miary jako określenia przed rzeczownikiem pozostają w liczbie pojedynczej: a ten-kilometre run, a five-minute break. Jako rzeczowniki odliczalne – normalnie w liczbie mnogiej: ten kilometres from here.
Jak używać a few, few, a little, little, many, much bez kalki z polskiego?
Countable: many, (a) few, several, a couple of. Uncountable: much, (a) little, a great deal of. Różnica znaczeniowa: a few = kilka (neutralnie/pozytywnie), few = niewiele (zabarwienie negatywne); a little = trochę (wystarczająco), little = mało (niewystarczająco). Z potocznymi: a lot of / lots of dla obu typów.
Jak tworzyć przymiotniki typu three-year-old i kiedy dodać -s?
Przymiotnik złożony: a three-year-old child (łączniki, bez -s). Jako rzeczownik: three-year-olds (z -s). Inne: a two-bedroom flat, a 200-page book, a 20% increase. Gdy wartość stoi po rzeczowniku, łączniki znikają: the book is 200 pages long.
Jak mówić o kolejności: the first three czy the three first?
Naturalnie: the first three days (pierwsze trzy dni). Konstrukcja the three first brzmi nienaturalnie i jest rzadko używana. Podobnie: the last two chapters, the next five years. Zawsze najpierw przymiotnik porządkowy/określający kolejność, potem liczebnik i rzeczownik.
Ważna uwaga: W tekstach formalnych liczby od jednego do dziewięciu często zapisuje się słownie, a od 10 wzwyż cyframi. W tekstach technicznych/finansowych preferowane są cyfry. Ustal zasady na początku dokumentu i stosuj je konsekwentnie.
Najczęściej zadawane pytania
Czy po hundred zawsze musi być „and”?
Dlaczego „forty”, a nie „fourty”?
Kiedy użyć „million” bez -s, a kiedy „millions of”?
Jak zapisywać porządkowe w dacie: 1st, 2nd, 3rd czy 1, 2, 3?
Ekspresowy zestaw kontrolny: najważniejsze reguły w punktach
• Złożenia 21–99 zapisuj z łącznikiem: twenty-one
• Porządkowe mają wyjątki: first, second, third; zmiany w fifth, ninth, twelfth
• Wymowa: thirTEEN vs THIRty, akcent decyduje o znaczeniu
• UK preferuje „and” po hundred/thousand; AmE często bez „and”
• Separator tysięcy to przecinek, dziesiętny to kropka: 1,234.56
• Duże liczby bez -s przy konkretach: three million people; z -s przy ogólności: millions of people
• Daty: UK – the twenty-first of May; USA – May twenty-first
• Ułamki: two thirds; w przymiotniku z łącznikiem: a two-thirds majority
• Przymiotniki liczebnikowe: a five-minute talk; jako rzeczowniki – z -s: five-minuters (rzadkie, ale możliwe w żargonie)
• Zasady zapisu słownie/cyframi ustal i stosuj konsekwentnie
Pytania do rozwinięcia i ćwiczeń własnych
• Jak przestylizujesz swój CV/LinkedIn, by konsekwentnie podawać liczby (osiągnięcia, KPI) w jednym wariancie UK/US?
• Które liczby w Twojej branży sprawiają najwięcej kłopotów w wymowie i jak je zapiszesz fonetycznie do treningu?
• Jakie zasady przyjmiesz w firmowym raporcie: słownie 1–9 czy od 1 stosujesz cyfry? Uzasadnij wybór dla zespołu.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!