Liczebniki porządkowe angielski

Liczebniki porządkowe angielski to sposób zapisu i wymowy kolejności: first, second, third, a dalej -th (4th, 5th…), z wyjątkami (fifth, eighth, ninth, twelfth); stosujemy je w datach, piętrach, wiekach i rankingach oraz zapisujemy jako 1st, 2nd, 3rd, 4th, 21st itd.

Rozpoznać formę podstawową i dodać właściwy sufiks: -st, -nd, -rd lub -th
Zapamiętać wyjątki pisowni: fifth, eighth, ninth, twelfth
Odmieniać tylko ostatni człon w liczbach złożonych: twenty-first, one hundred and third
Stosować rodzajnik the, gdy mówimy o konkretach: the first time, the 4th floor

Opanuj Liczebniki porządkowe angielski dzięki regułom i pamięciowym haczykom: 23rd = twenty-third, 102nd = one hundred and second, 200th = two hundredth. W brytyjskim zapisie dat pojawia się 3rd May, a w USA — May 3rd.

Porządek liczenia po angielsku bez tajemnic

Formy porządkowe nazywają kolejność i pozycję: pierwszy, drugi, trzeci itd. Działają jak przymiotniki (the first step) lub rzeczowniki (the first is the hardest). W piśmie używa się skrótów 1st, 2nd, 3rd, 4th…, w mowie najczęściej słów: first, second, third, fourth… Kluczem jest kilka stałych reguł i garść wyjątków.

Czym różnią się liczebniki główne od porządkowych?

Liczebniki główne (one, two, three) odpowiadają na pytanie „ile?”, a porządkowe (first, second, third) na pytanie „który z kolei?”. W zdaniu pełnią zwykle funkcję określenia: three books vs the third book. Porządkowe często wymagają rodzajnika określonego the, gdy mówimy o konkretnym obiekcie.

Jak tworzyć podstawowe formy i jakie są wyjątki?

Trzy pierwsze formy są nieregularne: first (1st), second (2nd), third (3rd). Od 4. zasada jest przewidywalna: dodajemy -th do liczby podstawowej i ewentualnie modyfikujemy pisownię kilku wyrazów: five → fifth, eight → eighth, nine → ninth, twelve → twelfth. W wymowie końcówka -th realizuje dźwięk międzyzębowy /θ/.

Liczba	Forma słowna	Zapis skrócony
1	first	1st
2	second	2nd
3	third	3rd
4	fourth	4th
5	fifth	5th
6	sixth	6th
7	seventh	7th
8	eighth	8th
9	ninth	9th
10	tenth	10th
11	eleventh	11th
12	twelfth	12th
13	thirteenth	13th
14	fourteenth	14th
15	fifteenth	15th
16	sixteenth	16th
17	seventeenth	17th
18	eighteenth	18th
19	nineteenth	19th
20	twentieth	20th

🧠 Zapamiętaj: Końcówki skrótów zależą od ostatniej cyfry, ale liczby 11, 12, 13 zawsze mają -th: 11th, 12th, 13th; podobnie 111th, 112th, 113th. Błędy typu 11st lub 13rd są niepoprawne.

Jak zapisywać liczebniki powyżej 20. i w liczbach złożonych?

W liczbach złożonych formę porządkową przyjmuje tylko ostatni człon: twenty-first (21st), thirty-second (32nd), forty-third (43rd), ninety-ninth (99th). Przy setkach i tysiącach również odmienia się wyłącznie finalna część: one hundred and first (101st), two thousand and fifth (2005th). W brytyjskim zapisie liczby złożone łączy się łącznikiem.

Liczba	Forma słowna	Skrót
21	twenty-first	21st
32	thirty-second	32nd
43	forty-third	43rd
57	fifty-seventh	57th
68	sixty-eighth	68th
104	one hundred and fourth	104th

Kiedy używać „the” przed formą porządkową?

Gdy liczebnik porządkowy określa konkretny obiekt, zwykle poprzedza go the: the first chapter, the 7th lesson, the second attempt. Rodzajnik pomijamy przy dzierżawczym: my first car, her third try, oraz w nagłówkach/instrukcjach: Step 4, Question 5. Z nazwami władców i wieków the jest standardem: the 19th century, Queen Elizabeth II (read: the second).

Daty po angielsku: która forma jest poprawna?

W brytyjskiej normie stosuje się kolejność dzień–miesiąc: 5th May lub 5 May; w amerykańskiej miesiąc–dzień: May 5th lub May 5. Przed datą użyj on: on 5 May, on May 5th. Konstrukcja the 5th of May jest naturalna w brytyjskim rejestrze, zwłaszcza mówionym. Sufiksy -st/-nd/-rd/-th bywają pomijane w stylu formalnym: May 5.

💡 Ciekawostka: Obowiązkowe „superskrypty” (np. 4ᵗʰ) nie są wymagane – standardowy zapis 4th jest poprawny typograficznie i powszechny w wydawnictwach.

Piętra, wieki i królowie – jak nie pomylić znaczeń?

Piętra: w brytyjskim systemie ground floor to parter, a first floor to nasze „pierwsze piętro”; w amerykańskim first floor oznacza parter. Wieki zapiszemy jako the 21st century (wieku nie odczytujemy jako „dwudziesty pierwszy wiek” bez the w angielskim). Władcy i papieże używają cyfr rzymskich wypowiadanych jako ordinały: Henry VIII (Henry the Eighth).

Firstly czy first? A może at first?

Jako przysłówek porządkujący w dyskursie oba warianty są poprawne: first/firstly, second/secondly. W stylu współczesnym częstsze jest first, second, finally. At first znaczy „z początku” i sugeruje zmianę stanu: At first I disagreed, but later I saw the point. Nie mieszaj at first z first, które wprowadza kolejność argumentów.

Jak poprawnie wymawiać końcówkę -th i uniknąć błędów?

Końcówka -th to bezdźwięczne /θ/: fourth /fɔːrθ/, fifth /fɪfθ/. Po spółgłoskach zbliżonych artykulacyjnie dochodzą zbitki: sixth /sɪksθ/, twelfth /twelfθ/. Najczęstszy błąd to zamiana /θ/ na /t/ lub /f/ – warto trenować krótkie pary minimalne: three–third, free–third.

Jakie błędy najczęściej popełniają Polacy?

– Używanie „1th, 2th, 3th” zamiast 1st, 2nd, 3rd
– Błędne 11st/12nd/13rd zamiast 11th/12th/13th
– Odmienianie każdego członu liczby złożonej („twenty-first-th”) zamiast tylko ostatniego
– Brak the przy konkretnych odniesieniach: I live on first floor → I live on the first floor (BrE)
– Mylenie pięter (first floor = parter w USA, „pierwsze piętro” w UK)
– Stawianie kropki jak w polskim: 1. day → 1st day

Mity i fakty o liczebnikach porządkowych po angielsku

MIT:

Zawsze dodajemy the przed formą porządkową.

FAKT:

The używamy przy konkretnych referencjach (the second chapter), ale opuszczamy przy dzierżawczym (my first job), w podpisach i nagłówkach (Question 2), a także w idiomach (First come, first served).

MIT:

W dacie po angielsku obowiązkowo trzeba pisać sufiksy -st/-nd/-rd/-th.

FAKT:

Sufiksy są dopuszczalne i częste, ale w stylu formalnym (np. nagłówki pism) często stosuje się zapis bez sufiksu: 10 May, May 10.

Czy w ułamkach i proporcjach też używa się form porządkowych?

Tak, w mianowniku ułamka występuje forma porządkowa w liczbie mnogiej: one third, two thirds; one fifth, three fifths. Wyjątkiem jest „half” (połowa) i „quarter” (ćwierć). W potocznych proporcjach spotkasz co second day (AmE: every other day) – to jednak konstrukcja idiomatyczna, nie klasyczny liczebnik porządkowy.

Jak używać porządkowych w rankingach, listach i krokach?

W instrukcjach i listach najczytelniejszy jest zapis słowny lub skrótowy: Step 1: First, preheat the oven. W rankingach sportowych i tabelach często pojawia się skrót: 4th place, 2nd round. W pracach akademickich lepiej unikać nadmiaru firstly/secondly – krótsze first, second czy numerowane wypunktowanie ułatwia lekturę.

💡 Ciekawostka: W języku naukowym istnieje rzadkie „zeroth” (0th), np. the zeroth law of thermodynamics. W codziennej komunikacji ta forma praktycznie nie występuje.

Jak pisać poprawnie: skróty, wielkie litery, łączniki?

Skróty 1st/2nd/3rd/4th piszemy bez kropki i bez spacji: 5th Avenue, 22nd Street. Wielka litera może pojawić się na początku nazwy własnej (5th Avenue), nie wynika jednak z samego bycia liczebnikiem. W złożeniach słownych stosujemy łącznik: twenty-first, thirty-third. W rękopisie nie trzeba formatować sufiksu jako indeksu górnego.

Najczęściej zadawane pytania

Czy po angielsku stawia się kropkę po 1st, 2nd itd.?

Nie. Standard to 1st, 2nd, 3rd, 4th bez kropki. Kropka po liczbie to polski zwyczaj (1.).

Czy można skracać „second” jako 2d lub „third” jako 3d?

Nie. Poprawne skróty to 2nd i 3rd. Formy 2d/3d w tym znaczeniu są niepoprawne i mylące (3D to skrót od „trójwymiarowy”).

Jak czytać cyfry rzymskie przy imionach?

Jak liczebniki porządkowe: Louis XIV – Louis the Fourteenth, Pope John Paul II – John Paul the Second. W piśmie cyfrę rzymską pozostawiamy, w mowie używamy formy porządkowej.

Firstly vs first – którą formę wybrać w wypracowaniu maturalnym?

Obie są poprawne; obecnie preferuje się krótszą parę first, second, finally. Konsekwencja jest ważniejsza niż wybór wariantu.

Słowniczek pojęć

Ordinal number

Liczebnik porządkowy; określa kolejność (first, second, 21st).

Cardinal number

Liczebnik główny; określa ilość (one, two, three).

Suffix

Końcówka pisowni liczby porządkowej: -st, -nd, -rd, -th.

Ćwiczenia kontrolne: zastosuj reguły bez pudła

1) the (twenty / 21) century → the twenty-first century
2) May (5 / five) → May 5 or May 5th (AmE), BrE: 5 May or 5th May
3) She lives on (the / —) first floor (BrE) → She lives on the first floor (BrE)
4) the (101) lesson → the one hundred and first lesson (101st lesson)
5) (3) attempt → the third attempt
6) the (12) day of Christmas → the twelfth day of Christmas (12th day)

Ważna uwaga: W zadaniach egzaminacyjnych zwracaj uwagę na rejestr (BrE/AmE), kontekst (konkretny vs ogólny) i pisownię wyjątków. Błąd w sufiksie (np. 13rd) liczy się jako błąd ortograficzny.

Szybka ściąga: klucz do bezbłędnych form

– 1st, 2nd, 3rd, od 4. zawsze -th, z wyjątkami: fifth, eighth, ninth, twelfth
– W liczbach złożonych odmieniaj tylko ostatni człon: twenty-first, 101st
– 11th, 12th, 13th (i analogicznie 111th itd.) zawsze z -th
– Daty: BrE – 5 May / 5th May; AmE – May 5 / May 5th; użyj on
– the + ordinal przy konkretnym odniesieniu; bez the z dzierżawczym i w nagłówkach
– Różnice pięter: BrE first floor = polskie pierwsze piętro; AmE first floor = parter

Pytania do przemyślenia:

– Jakiej konwencji dat (BrE/AmE) potrzebujesz w konkretnym piśmie lub egzaminie?
– W których miejscach Twoich tekstów warto skrócić firstly/secondly do first/second dla większej klarowności?
– Które wyjątki pisowni (twelfth, ninth) sprawiają Ci trudność i jak je utrwalisz – fiszki, skojarzenia, trening wymowy?

Sprawdź również: