Make odmiana

Make odmiana to nieregularne formy: makes (3. os. l.poj.), made (Past Simple i Past Participle) oraz making (forma -ing); czasownik łączy się z bezokolicznikiem bez to w konstrukcji kauzatywnej make somebody do sth, tworzy liczne kolokacje (np. make a mistake) i występuje w czasach ciągłych.

Wybrać czas i osobę (I/you/we/they/he/she/it)
Użyć właściwej formy make/makes/made/making
Dodać operator (do/does/did/will/has/have) w pytaniach i przeczeniach
Zastosować bare infinitive po make w znaczeniu kauzatywnym
Pamiętać o kolokacjach i czasownikach frazowych z make

Make odmiana ma jeden nieregularny rdzeń: made i making, a przewagę tworzą kolokacje typu make progress, make room, make ends meet. W brytyjskim angielskim funkcjonuje też make redundant, które w USA zwykle zastępuje lay off.

Make – odmiana, użycie i pułapki, które trzeba znać

Make to jeden z najczęściej używanych czasowników w angielskim. Łączy dosłowne znaczenie „robić, tworzyć” z setkami utartych związków wyrazowych oraz konstrukcją kauzatywną, która wymaga bezokolicznika bez to. Jego odmiana jest krótka, ale nieregularna: made i making. Zrozumienie schematów pytań, przeczeń i kolokacji oszczędza błędów na egzaminach i w mowie.

Jak odmienia się make w najważniejszych czasach?

Podstawowe formy: base form make, 3. osoba liczby pojedynczej makes, Past Simple made, Past Participle made, forma -ing making. Poniższa tabela pokazuje wzorce zdań twierdzących, przeczących i pytających w kluczowych czasach.

Czas	Twierdzenie	Przeczenie	Pytanie
Present Simple	She makes coffee	She does not make coffee	Does she make coffee?
Past Simple	They made a plan	They did not make a plan	Did they make a plan?
Present Continuous	I am making dinner	I am not making dinner	Are you making dinner?
Present Perfect	We have made progress	We have not made progress	Have we made progress?
Future Simple	He will make a call	He will not make a call	Will he make a call?
Passive	The decision was made	The decision was not made	Was the decision made?

🧠 Zapamiętaj: Past Simple i Participle to made, a -ing tworzymy przez odcięcie końcowego -e: make → making.

Kiedy używać makes, made i making?

Makes pojawia się tylko przy he/she/it w Present Simple, gdy opisujemy nawyki lub fakty. Made to przeszłość dokonana i imiesłów III używany z have/has/had oraz w stronie biernej. Making stosujemy w czasach ciągłych, aby podkreślić trwanie czynności, lub w roli rzeczownikowej (Making mistakes is normal).

Jak zadać pytanie i zrobić przeczenie z make bez wpadki?

W prostych czasach używaj operatorów: do/does w teraźniejszości, did w przeszłości. Sam make nie niesie negacji ani pytania. Dlatego poprawnie: Does it make sense? zamiast Makes it sense? oraz I didn’t make notes zamiast I didn’t made notes. W Perfectach potrzebujesz have/has + made, w Continuous – be + making.

Czym różni się make od do w polskich tłumaczeniach?

Wiele polskich „robić” rozdziela się na make (tworzenie, wytwarzanie, wynik) i do (czynność, zadanie, obowiązek). Pamiętaj o kolokacjach – to stałe połączenia, których nie należy tłumaczyć dosłownie.

Make – „tworzyć/wywołać efekt”	Do – „wykonywać czynność/zadanie”
make a decision, make money, make a promise	do homework, do the dishes, do research
make an effort, make friends, make a reservation	do exercise, do business, do a favor
make an appointment, make a mess, make sense	do work, do the laundry, do the shopping

Na czym polega konstrukcja kauzatywna „make somebody do something”?

Konstrukcja kauzatywna wyraża skutek „sprawić, że ktoś coś robi” i wymaga bare infinitive po make.

Aktywne: The coach made the team run faster
Przeczenie: They didn’t make me change plans
Pytanie: What made you quit?
Strona bierna: I was made to apologize (w biernej po made pojawia się to)

Ważna uwaga: Tylko strona bierna wymaga to: be made to do. W aktywnej formie używaj bare infinitive: make someone do.

Jakie czasowniki frazowe z make są naprawdę przydatne?

Make tworzy liczne phrasal verbs, często idiomatyczne. Najważniejsze znaczenia:

make up – zmyślać; pogodzić się; tworzyć (The story was made up; They made up after the argument)
make up for – rekompensować (This discount makes up for the delay)
make out – dostrzegać/rozumieć; całować się (I can’t make out the sign)
make for – kierować się ku; sprzyjać (This design makes for easier maintenance)
make over – przerabiać; przepisywać własność (They made over the property to their son)
make of – sądzić o czymś (What do you make of his proposal?)
make do (with) – zadowolić się (We’ll make do with what we have)

💡 Ciekawostka: Idiom make ends meet oznacza „wiązać koniec z końcem” i występuje głównie w liczbie mnogiej ends.

Użycie w praktyce: niuanse, których szkoła często nie mówi

Make bywa zwodnicze, ponieważ jego polskie odpowiedniki rozlewają się na „robić”, „sprawiać”, „stanowić”, „tworzyć” i „wywoływać”. Dlatego warto myśleć kategoriami efektu, a nie dosłownego „robienia”.

Czy make można stosować w czasach Continuous i Perfect Continuous?

Tak, jeśli opisujemy czynność jako proces lub trwanie: I’m making arrangements, She has been making calls all morning. Ograniczenia dotyczą znaczeń stanowych (których make nie ma w sensie statycznym), więc Continuous jest naturalny, gdy mowa o działaniach, a nie stanach umysłowych.

Kiedy bezpiecznie użyć strony biernej z made?

Strona bierna jest częsta w języku formalnym: A decision was made, Changes were made, Payment will be made upon delivery. Pamiętaj o precyzyjnych dopełnieniach, bo made bez określenia efektu bywa niejasne.

Jak uniknąć polonizmów przy tłumaczeniu „robić” na make/do?

Ustal, czy chodzi o efekt (decyzja, postęp, bałagan) – wtedy make, czy o czynność (zadanie, ćwiczenia, zmywanie) – wtedy do. W razie wątpliwości sprawdź kolokację w korpusie lub słowniku kolokacji, a nie w zwykłym tłumaczu.

Jakie błędy z make Polacy popełniają najczęściej?

Najczęstsze potknięcia to kalka z polskiego i błędne operatory.

„I didn’t made” zamiast I didn’t make
„He make” w Present Simple zamiast He makes
„Make someone to do” zamiast Make someone do
„Do a decision” zamiast Make a decision
„Make research” zamiast Do research
„Make a photo” w brytyjskim angielskim rzadkie; częściej Take a photo

Jak dokumenty biznesowe używają made i make?

W umowach: This Agreement is made on…, Payments shall be made in EUR, The parties make the following representations. W HR: The position was made redundant (BrE). W finansach: The company made a loss/profit last year.

Jak uczyć się kolokacji z make, żeby zostały w głowie?

Ucz się blokami tematycznymi i szablonami zdań:

Decyzje i plany: make a decision/choice/plan/arrangements
Relacje: make friends, make peace, make a complaint
Wynik i postęp: make progress, make an impact, make a difference
Komunikacja: make a call, make an enquiry, make a statement

Nagrywaj krótkie przykłady głosem, stosuj powtórki rozłożone w czasie i buduj własne zdania w trzech czasach: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość.

Ćwiczenia typu exam-style: forma i sens

Utrwalaj formę i znaczenie jednocześnie. Oto zadania z natychmiastową odpowiedzią.

Jaką formę wybierzesz w kontekście?

Uzupełnij właściwą formą make/makes/made/making lub konstrukcją kauzatywną.

She always ____ time for her team. → makes
They have ____ significant progress lately. → made
We are ____ arrangements for the conference. → making
What ____ you change your mind? → made
The manager ____ them stay longer yesterday. → made
I was ____ to sign the document. → made to

Która kolokacja pasuje do sensu zdania?

Dobierz naturalne połączenie z make lub do.

Let’s ____ a reservation for 7 p.m. → make
Did you ____ the laundry this weekend? → do
This feedback will ____ a big difference. → make
We must ____ research before we invest. → do

Czy rozumiesz różnicę make of / make from / make out of?

Make from – proces przekształcenia surowca (Wine is made from grapes). Make of – opinia lub interpretacja (What do you make of this data?). Make out of – materiał końcowego produktu widoczny jako skład (The table is made out of oak).

Mity i fakty o make

MIT:

Make nie używa się w Continuous.

FAKT:

Make opisuje działania, więc Continuous jest częsty: We’re making progress, I’m making notes.

MIT:

Make można zawsze zastąpić do.

FAKT:

Kolokacje są stałe; zamiana często brzmi nienaturalnie lub jest błędem: make a mistake, do a task.

Słowniczek pojęć

Bare infinitive

Bezokolicznik bez partykuły to, np. make someone do.

Causative (kauzatyw)

Konstrukcja wyrażająca „sprawić, że ktoś coś zrobi”, np. make someone do; w biernej be made to do.

Collocation (kolokacja)

Naturalne połączenie wyrazów często współwystępujących, np. make an effort.

Phrasal verb

Czasownik z przyimkiem/przysłówkiem o idiomatycznym znaczeniu, np. make up.

Najczęściej zadawane pytania

Czy „make someone to do” jest poprawne?

Nie. W formie aktywnej używamy bare infinitive: make someone do. Partykuła to pojawia się tylko w stronie biernej: be made to do.

Czy można powiedzieć „make homework”?

Nie. Poprawnie: do homework. Make łączy się z efektami typu decision, effort, progress; do z zadaniami i czynnościami rutynowymi.

Kiedy użyć „made from” a kiedy „made of/out of”?

Made from – surowiec zmienia właściwości (Cheese is made from milk). Made of/out of – materiał pozostaje rozpoznawalny (The chair is made of wood / out of recycled plastic).

Czy „make sense” wymaga rodzajnika?

W wyrażeniu ogólnym zwykle nie: It makes sense. Gdy doprecyzowujesz typ sensu: It makes perfect sense / It makes no sense at all.

Mapa pamięci: szybkie kotwice i nawyki

Odmiana: make, makes, made, making; Participle = made
Operatory: do/does/did w pytaniach i przeczeniach prostych czasów
Kauzatyw: make someone do; bierna: be made to do
Kolokacje = reguła efektu: decision, progress, effort, sense, impact
Do = zadania i czynności: homework, research, the dishes, exercise
Phrasale z make niosą idiomy: make up, make up for, make out, make for
Continuous jest naturalny dla działań: I’m making arrangements
Biznes lubi stronę bierną: A decision was made

Pytania do przemyślenia:

Jakie trzy kolokacje z make są ci najbardziej potrzebne w pracy i jakich zdań z nimi użyjesz jutro?
W których zdaniach z ostatniego tygodnia użyłeś do zamiast make lub odwrotnie i dlaczego?
Jak przeformułujesz dwa polskie zwroty „zrobić postępy” i „zrobić badania” tak, by brzmiały naturalnie po angielsku?

Sprawdź również: