Odmiana to be

Odmiana to be obejmuje formy am/are/is (teraźniejszość), was/were (przeszłość), will be (przyszłość) oraz imiesłowy being/been i służy do opisu stanu, zadawania pytań, tworzenia przeczeń, krótkich odpowiedzi, czasów Continuous i strony biernej; dobierz formę do osoby, liczby i czasu, zwracając uwagę na kontrakcje i kolokacje.

Rozpoznać osobę i liczbę podmiotu
Wybrać czas (teraźniejszy, przeszły, przyszły)
Wstawić odpowiednią formę be
Utworzyć przeczenie przez dodanie not lub kontrakcję
Zadać pytanie przez inwersję be i podmiotu
Stosować krótkie odpowiedzi i poprawne skróty

Odmiana to be kryje niuanse: krótkie odpowiedzi Yes, I am/No, I’m not utrzymują formę czasownika, a w pytaniach dodatnich w brytyjskim angielskim funkcjonuje aren’t I? zamiast amn’t I; do opisu istnienia używa się konstrukcji there is/there are w liczbie pojedynczej i mnogiej.

To be – mały czasownik, wielka sprawa

„Be” to najbardziej podstawowy, a zarazem najbardziej wielofunkcyjny czasownik angielszczyzny. Łączy zdania z orzecznikami (przymiotnikami, rzeczownikami), tworzy czasy Continuous, odpowiada za stronę bierną i krótkie odpowiedzi. Solidne opanowanie jego form to szybka poprawa w mowie i na egzaminach – od ósmoklasisty po maturę i certyfikaty.

Jakie są podstawowe formy be w najważniejszych czasach?

Poniższa tabela zbiera formy w 1., 2. i 3. osobie liczby pojedynczej i mnogiej w czasie teraźniejszym i przeszłym; zobrazuje też przyszłość z „will”.

Osoba	Present Simple	Past Simple	Future Simple
I	am	was	will be
you	are	were	will be
he/she/it	is	was	will be
we	are	were	will be
you (plural)	are	were	will be
they	are	were	will be

Formy nieosobowe: bezokolicznik be, imiesłów teraźniejszy being, imiesłów bierny (past participle) been. To właśnie „being” buduje czasy ciągłe (is being done), a „been” łączy się z have/has/had (has been busy, have been to London).

💡 Zapamiętaj: am, is, are → teraźniejszość; was, were → przeszłość; will be → przyszłość; been/being → formy imiesłowowe potrzebne w Perfect, Continuous i w stronie biernej.

Jak budować zdania, przeczenia i pytania z be?

Szyk z „be” jest prosty: „be” stoi po podmiocie, a przed orzecznikiem (przymiotnik, rzeczownik, okolicznik miejsca/czasu). Przeczenie tworzymy przez dodanie not. Pytanie powstaje przez inwersję: „be” wychodzi na początek. Oto wzorce:

Oznajmujące: Subject + be + complement → She is a doctor; We are at home; I am ready
Przeczące: Subject + be + not + complement → He is not tired; They are not here; I am not late
Pytające: Be + subject + complement? → Are you okay? Is he Polish? Were they on time?

Kontrakcje (skróty) w mowie i piśmie nieformalnym:

Pełna forma	Skrót
I am	I’m
you are	you’re
he is	he’s
she is	she’s
it is	it’s
we are	we’re
they are	they’re
is not	isn’t
are not	aren’t
was not	wasn’t
were not	weren’t
I am not	I’m not (nie: amn’t)

💡 Ciekawostka: W pytaniach dodatnich z 1. osobą lp. nawiasowo spotkasz brytyjskie aren’t I? (Aren’t I late?). W irlandzkim angielskim istnieje amn’t I, ale jest rzadkie globalnie.

Po co „be” jako czasownik posiłkowy?

„Be” jako posiłkowy działa w dwóch obszarach: tworzy czasy ciągłe (Continuous) i stronę bierną (Passive).

Continuous: be + czasownik -ing → She is studying; They were waiting; I will be working
Passive: be + past participle → The window is closed; The road was built; The report will be sent

Warto zauważyć układ dwóch posiłkowych naraz: Present Perfect Continuous łączy have/has + been + czasownik -ing (She has been reading), a strona bierna w Perfect to have/has + been + past participle (It has been approved).

Kiedy użyć be zamiast polskiego „mieć” czy „czuć się”?

W polszczyźnie mówimy „mam 20 lat”, „jest mi zimno”, „czuję się źle”. Po angielsku te treści wyrażamy najczęściej przez „be”:

He is 20 (nie: He has 20)
I am cold / hot / hungry / thirsty
She is ill / tired / ready / late
It is Monday / It is 5 o’clock / It is dark
To be born: I was born in Kraków (nie: I am born)

🧠 Zapamiętaj: W wielu wyrażeniach stanów, wieku, pogody i czasu angielski preferuje „be” zamiast „have” czy „feel”.

There is/There are – jak mówić, że coś istnieje lub jest dostępne?

Struktura there is/there are służy do wprowadzania nowych informacji o istnieniu/przestrzeni. Liczba pojedyncza: there is a book on the table. Liczba mnoga: there are three books on the table. Nie mieszamy: there is books to błąd.

Przeczenie: there isn’t any milk; there aren’t any chairs
Pytanie: Is there a bus stop nearby? Are there any tickets left?
Przeszłość: there was a problem; there were many people
Przyszłość: there will be a meeting; there’s going to be a storm
Perfect: there has been an accident; there have been changes

Jak brzmią poprawne krótkie odpowiedzi z be?

Krótkie odpowiedzi powtarzają „be” i zaimek. Nie dublujemy całych zdań, co brzmi sztucznie i jest nieekonomiczne w dialogu.

Are you ready? – Yes, I am / No, I’m not
Is he at home? – Yes, he is / No, he isn’t
Were they late? – Yes, they were / No, they weren’t
Will she be there? – Yes, she will / No, she won’t

W short answers nie używamy skrótów w części twierdzącej po „Yes” (Yes, I am – nie: Yes, I’m), za to przeczenie może być skrócone (No, he isn’t).

Czy be może mieć tryb rozkazujący i bezokolicznik celowy?

Tak, choć to niszowe w porównaniu z polskim. Rozkaz: Be quiet! Be careful! Bezokolicznik po przymiotnikach i czasownikach modalnych: It’s important to be on time; You must be patient.

Najczęstsze błędy Polaków – jak ich uniknąć?

Typowe potknięcia wynikają z kalk z polskiego i z mieszania form.

Pomijanie „am/is/are”: I happy → I am happy
Mylone „is/are”: People is nice → People are nice
Złe przeczenie w 1. os.: I am not (I’m not), nigdy „I amn’t”
Wiek z „have”: I have 15 years → I am 15
It’s me vs It is I: w praktyce naturalne jest It’s me (potocznie), formalizmy rzadkie
There is z liczbą mnogą: There is many problems → There are many problems
Złe szyki pytań: You are ready? → Are you ready?
Strona bierna bez „be”: The house built → The house was built

Jak w 3 minuty przećwiczyć kluczowe wzorce?

Spróbuj natychmiastowej automatyzacji – na głos, bez pisania. Odpowiadaj szybko, nie analizuj nadmiernie.

Powiedz twierdząco, przecząco i pytająco: she / tired / now → She is tired now; She isn’t tired now; Is she tired now?
Zmień czas: they / at school → Present: They are at school; Past: They were at school; Future: They will be at school
Zrób short answers: Are you hungry? → Yes, I am / No, I’m not
Utwórz there is/there are: two parks / in my city → There are two parks in my city
Strona bierna: the report / send / yesterday → The report was sent yesterday

Czy „be” łączy się z przymiotnikami, rzeczownikami i okolicznikami miejsca?

Tak; „be” jest czasownikiem łącznikowym (linking verb), więc łączy podmiot z orzecznikiem dowolnej klasy:

z przymiotnikiem: The task is easy
z rzeczownikiem: My brother is a teacher
z okolicznikiem: The keys are on the table

Najczęściej zadawane pytania

Dlaczego w pytaniu dodatnim mówi się aren’t I zamiast am I not?

Historycznie skrót amn’t I został wyparty w standardowej wymowie; dla płynności przyjęło się aren’t I w brytyjskiej normie. Konstrukcja am I not jest poprawna, lecz brzmi formalnie i rzadko pojawia się w mowie potocznej.

Czy mogę powiedzieć I be, you be w zwykłych zdaniach?

Nie w trybie oznajmującym teraźniejszym. Używamy am/is/are. Forma be pojawia się po modalnych (You must be), w rozkazie (Be quiet!), w bezokoliczniku (to be), w łączonych konstrukcjach (be going to).

It is I czy It’s me – co wybrać na egzamin?

W komunikacji współczesnej naturalniejsze jest It’s me. Forma It is I bywa uznawana za formalną/książkową. Na egzaminach komunikacyjnych wybierz It’s me; w pracach bardzo formalnych komisje akceptują oba warianty.

Mity i fakty o „be”

MIT:

W przyszłości nie używa się „be”, tylko „will”.

FAKT:

W przyszłości stosujemy will be oraz konstrukcje z going to be; „be” pozostaje niezbędne w obydwu.

MIT:

Przeczenia nie wolno skracać w formalnym piśmie.

FAKT:

W tekstach bardzo formalnych skróty ograniczamy, ale w codziennej korespondencji i dialogach aren’t/wasn’t to standard.

Słowniczek pojęć

Linking verb (czasownik łącznikowy)

Czasownik łączący podmiot z orzecznikiem (np. be + przymiotnik/rzeczownik/okolicznik).

Short answer

Krótka odpowiedź powtarzająca czasownik pomocniczy i zaimek: Yes, she is / No, they aren’t.

Inwersja

Zmiana szyku: czasownik przed podmiotem w pytaniu (Is he ready?).

Past participle

Imiesłów bierny, forma służąca w Perfect i stronie biernej (np. been, built).

Pakiet startowy „be” na co dzień

Formy podstawowe: am/is/are; was/were; will be; been/being
Szyk: oznajmujące – S + be + complement; pytające – be + S + complement?
Przeczenia: not po „be”; typowe skróty: isn’t, aren’t, wasn’t, weren’t, I’m not
Short answers: Yes + osoba + be; No + osoba + be + not (zwykle skrócone)
Funkcje: łącznik (stan, tożsamość, miejsce), czasy Continuous, strona bierna, there is/are
Pułapki: wiek z „be”, liczba mnoga po there are, poprawny dobór was/were
Warianty: aren’t I? w BrE; am I not? formalne; amn’t I rzadkie regionalnie

Pytania do przemyślenia:

Które wyrażenia ze stanami (hungry, cold, late, ready) najczęściej mylisz z „have” i jak je utrwalisz?
W których momentach w mowie gubisz „be” – przy inwersji czy w przeczeniu – i jaki nawyk może to naprawić?
Jak zaplanujesz 5-minutową codzienną rutynę, aby automatycznie wybierać am/is/are oraz was/were bez namysłu?

Sprawdź również: