🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Ordinal numbers

Ordinal numbers to angielskie liczebniki porządkowe, które oznaczają kolejność: tworzymy je od liczebników głównych, dodając -st, -nd, -rd lub -th (first, second, third; 11th–13th zawsze -th), z łącznikiem w złożeniach (twenty-first), i stosujemy w datach, piętrach, rankingach oraz tytułach władców.

  • Zidentyfikować liczebnik główny
  • Dobrać właściwą końcówkę (-st, -nd, -rd, -th)
  • Zastosować wyjątki (first, second, third; 11th–13th)
  • Użyć łącznika w formach złożonych i dodać końcówkę do ostatniego członu
  • Dopasować zapis do kontekstu: data, piętro, tytuł, ranking

Ordinal numbers ułatwiają daty i piętra: US mówi April 5 i 5th floor, UK 5 April i first floor nad parterem. Zapamiętaj 21st, 22nd, 23rd, ale 24th; końcówkę dodaje tylko ostatni człon: sixty-fifth.

Liczebniki porządkowe po angielsku bez tajemnic

Polski uczeń spotyka je już w klasach 4–6, a na maturze pojawiają się przy datach, opisach osi czasu czy rankingach. Liczebniki porządkowe mówią o kolejności (który z kolei?), a nie o ilości (ile?). Ich poprawne tworzenie i zapisywanie to drobiazgi, które budują wiarygodność językową i zmniejszają ryzyko prostych potknięć w wypowiedziach pisemnych i ustnych.

Czym są liczebniki porządkowe i czym różnią się od głównych?

Liczebniki porządkowe (first, second, third, fourth…) odpowiadają na pytania: który?, która?, które? i wskazują pozycję w szeregu. Liczebniki główne (one, two, three, four…) odpowiadają na pytanie ile? i oznaczają liczbę sztuk. W praktyce: three books mówi o liczbie książek, the third book wskazuje tę trzecią w kolejności.

🧠 Zapamiętaj: W języku angielskim ordinals pełnią funkcję przymiotników (the first step) lub rzeczowników (the first wins), a w pisowni skraca się je za pomocą końcówek: 1st, 2nd, 3rd, 4th.

Jak dobrać końcówkę: -st, -nd, -rd czy -th?

Końcówkę ustala ostatnia cyfra liczby, z jednym ważnym zastrzeżeniem dla „nastu”. Zasada jest prosta i działa konsekwentnie w zapisie liczbowym:

Ostatnia cyfra Końcówka Przykład (poprawny) Wyjątek
1 -st 21st, 101st 11 → 11th
2 -nd 32nd, 102nd 12 → 12th
3 -rd 43rd, 203rd 13 → 13th
0, 4–9 -th 40th, 114th —
🧠 Zapamiętaj: 11th, 12th, 13th zawsze kończą się na -th, mimo że kończą się na 1, 2, 3.

Jakie są nieregularności w formach słownych i na co uważać?

Najczęściej używane nieregularne formy to: first (1st), second (2nd), third (3rd). Kilka dalszych wymaga uwagi ortograficznej:

  • five → fifth (podwojenie spółgłoski f i dodanie -th)
  • eight → eighth (końcowe -t + -h)
  • nine → ninth (zanik literki e)
  • twelve → twelfth (zmiana -ve na -f + -th)
✔ Przykłady: the fifth day, the eighth note, his ninth attempt, their twelfth anniversary.

Jak zapisywać złożone liczebniki porządkowe?

W liczebnikach wielowyrazowych łącznikiem spajamy człony, a końcówkę -st/-nd/-rd/-th dodajemy wyłącznie do ostatniego elementu.

✔ twenty-first, thirty-second, sixty-fifth, one hundred and fourth (UK) / one hundred fourth (US) → 21st, 32nd, 65th, 104th
⚠ Ważna uwaga: Nie powtarzamy końcówki przy każdym członie. Błędne: ~twenty-firstth~, ~sixty-fiveth~.

Jak poprawnie mówić i pisać daty po angielsku?

W praktyce szkolnej i maturalnej działają następujące, klarowne wzorce:

  • UK (pisemnie, formalnie): 5 April 2025 lub 5 April → często bez końcówki porządkowej
  • US (pisemnie): April 5, 2025 → opcjonalnie April 5th w mniej formalnych kontekstach
  • Wymowa/forma mówiona: the fifth of April (UK), April the fifth (US/UK), potocznie April fifth
✔ On 5 April we meet in London. / The meeting is on April fifth. / They married on the twenty-third of June.
⚠ Nie mieszaj porządkowych z rokiem: mówimy in 2025 (cardinal), nie ~in the 2025th year~ (chyba że o „2025. roku istnienia” czegoś).

Gdzie stawiać the, a gdzie zaimki dzierżawcze z liczebnikami porządkowymi?

Gdy mówimy o jedynym, konkretnym miejscu w szeregu, używamy the: the first step. Z zaimkami dzierżawczymi the znika: my first job, her second try. Przy łączeniu z liczebnikami głównymi obowiązuje kolejność: the first two days (nie: ~the two first days~ w standardowym angielskim).

✔ The first two chapters are theory. / My third attempt was successful.

Piętra, ulice, wieki i królowie – na co uważać?

W różnych kontekstach reguły są nieco inne, a różnice między odmianą brytyjską i amerykańską bywają zdradliwe dla Polaków.

  • Piętra: US – the 1st floor to poziom wejścia; UK – ground floor (parter), a nad nim the first floor
  • Wieki: the 21st century, the 19th century
  • Władcy i papieże: Henry VIII → Henry the Eighth; John Paul II → John Paul the Second
  • Ulice i kolejność: 3rd Avenue, the fourth turning on the right
💡 Ciekawostka: Zapis rzymski w imionach władców odczytujemy jako liczebnik porządkowy: Elizabeth II czytamy Elizabeth the Second. W nomenklaturze technicznej pojawia się też „zeroth” (np. zeroth law of thermodynamics), choć w języku potocznym prawie nie występuje.

Jak poprawnie wymawiać końcówkę -th i trudne zbitki?

Końcówka -th w ordinalach najczęściej brzmi jak bezdźwięczne [θ]. Dla polskiego ucha to „międzyzębowe s”, ale wymaga delikatnego wysunięcia języka między zęby.

  • fifth → [fɪfθ] (krótkie, bez dodatkowego „s” na końcu)
  • eighth → [eɪtθ] (zbitka [tθ], nie dodawaj samogłoski)
  • twelfth → [twelfθ] (zmiana v→f słyszalna w wymowie)
  • third → [θɜːd] (UK) / [θɝːd] (US)
Ćwiczenie artykulacyjne: lekko wysuń język, dotknij krawędzi górnych zębów, wypuść powietrze – bez wibracji strun głosowych.

Jak uniknąć typowych błędów popełnianych przez Polaków?

Najczęstsze potknięcia mają wspólny mianownik – pośpiech i kalki z polszczyzny. Oto lista kontrolna:

  • 21th, 22th, 23th – błędne; poprawnie: 21st, 22nd, 23rd; od 24 → 24th
  • Brak łącznika: ~twenty first~; poprawnie: twenty-first
  • Superskrypty (1ˢᵗ) w oficjalnym piśmie – w wielu stylach unikaj; użyj 1st, 2nd
  • Data z „of” w piśmie formalnym UK: preferuj 5 April (bez -th i bez of), mówienie: the fifth of April
  • „The three first students” – standardowo mówimy: the first three students
  • Piętra: nie mieszaj UK ground floor z US first floor
  • Rok w formie porządkowej: unikaj ~in the 2024th~ gdy mówisz po prostu „w 2024”

Jak używać ordinals z innymi określnikami i przymiotnikami?

W typowej kolejności składniowej ordinals stoją przed przymiotnikami opisującymi rzeczownik, a po centralnych określnikach typu the, my, these. Schemat: the/my + first/second + trzy (post)liczebniki + przymiotniki + rzeczownik. W praktyce zapamiętaj proste „kafle”: the first three important points; her second big win.

✔ The first three important points are listed. / Her second big win came in 2023.

Jak ordinals łączą się z ułamkami i nazwami wydarzeń?

W ułamkach mianownik przyjmuje zwykle formę porządkową od „trzeciej” wzwyż: one third, two fifths, three eighths. Wyjątki: one half, one quarter. W nazwach wydarzeń sportowych często spotkasz ordinals: the 33rd Olympiad, the 4th round, the 2nd leg.

🧠 Zapamiętaj: W ułamkach liczba mnoga na mianowniku pojawia się, gdy licznik > 1: two thirds, five sixths.

Jak pisać poprawnie w różnych stylach (szkolny, akademicki, biznesowy)?

W pisaniu szkolnym i akademickim w UK zaleca się „5 April” zamiast „5th April”. W biznesie i na slajdach klarowne skróty typu 1st, 2nd bywają akceptowalne; unikaj jednak ozdobników (st/nd w indeksie górnym) jeśli nie wynika to ze standardu firmowego. W tekstach ciągłych słowne formy (first, second) zwiększają czytelność, w tabelach i osi czasu – formy skrótowe.

Mini-trening: rozgrzewka z ordinals

Przekształć lub uzupełnij. Odpowiedzi pod listą.

  1. Write in words: 24th, 33rd, 40th
  2. Uzupełnij: 12 → …; 13 → …; 22 → … (zapis skrócony)
  3. Połącz w jedną całość: twenty + first → …; sixty + four + th → …
  4. Popraw błędy: 21th of May; the two first places; twenty second (bez łącznika)
  5. Napisz datę w stylu UK (pisemnie, formalnie): 7/11/2025 (listopad)
  6. Przetłumacz: „On the fifth floor” (US kontekst) i „na pierwszym piętrze” (UK kontekst)
Rozwiązania: 1) twenty-fourth, thirty-third, fortieth; 2) 12th, 13th, 22nd; 3) twenty-first; sixty-fourth; 4) 21st May; the first two places; twenty-second; 5) 7 November 2025; 6) on the 5th floor; on the first floor (UK).

Najczęściej zadawane pytania

Czy mogę pisać 1ˢᵗ zamiast 1st?

Tak technicznie to możliwe, ale w większości stylów wydawniczych i akademickich preferuje się zwykły zapis 1st, 2nd, 3rd, 4th bez indeksów górnych, co jest czytelniejsze i bezpieczniejsze typograficznie.

Czy w datach zawsze używam liczebników porządkowych?

Nie. W UK w piśmie formalnym dominuje 5 April, bez -th. W mowie – the fifth of April. W US pisemnie: April 5, 2025; dopuszczalne April 5th w mniej formalnych kontekstach.

Jak zapisywać złożone liczebniki: „twenty first” czy „twenty-first”?

Zawsze z łącznikiem: twenty-first, thirty-second, sixty-fifth. Końcówkę dodajesz tylko do ostatniego członu: ninety-ninth → 99th.

„The first three” czy „the three first” – co jest poprawne?

Poprawnie: the first three. Układ „the three first” bywa regionalny lub nacechowany i w standardowym angielskim uznawany jest za niepoprawny w tym znaczeniu.

Mity i fakty o liczebnikach porządkowych

MIT:

Każda liczba kończąca się na 1 ma -st.

FAKT:

11 to wyjątek: 11th. Analogicznie 12th, 13th. Dopiero po „nastu” wracamy do -st, -nd, -rd zgodnie z ostatnią cyfrą.

MIT:

Daty w UK muszą mieć -th (np. 5th April).

FAKT:

W formie pisemnej w UK preferuje się 5 April (bez -th). Końcówkę słyszymy w wymowie: the fifth of April.

MIT:

W złożeniach dodajemy końcówkę do każdego członu.

FAKT:

Końcówka trafia tylko na ostatni człon: twenty-first, one hundred and second → 21st, 102nd.

Praktyka maturalna: jak notować, by nie tracić punktów?

W wypowiedziach pisemnych trzymaj się spójnego stylu: w UK-owskim zapisie dat bez -th (5 April 2025) i z poprawnym szykiem (the first two reasons). W tabelach i nagłówkach stosuj skróty (1st, 2nd) albo pełne formy, ale konsekwentnie w całym tekście. Pamiętaj o łącznikach i wyjątkach 11–13.

Na co zwrócić uwagę przy tłumaczeniu z polskiego?

Polskie „na pierwszym piętrze” w kontekście brytyjskim to on the first floor, ale w amerykańskim on the second floor. Polskie daty typu „5 maja” przekładaj zgodnie z rejestrem: 5 May (UK, pisemnie formalnie) albo May 5 (US). Unikaj kalki „the three first”, wybieraj „the first three”.

Na ostatnim miejscu? Nie tym razem – esencja do notatnika

  • Końcówki: 1 → -st, 2 → -nd, 3 → -rd, reszta → -th; wyjątki „nastki”: 11th, 12th, 13th
  • Nieregularne: first, second, third; ortografia: fifth, eighth, ninth, twelfth
  • Złożenia z łącznikiem; końcówka tylko na ostatnim członie: sixty-fifth → 65th
  • Daty: UK (pisemnie) 5 April; US April 5, 2025; w mowie ordinals słyszalne
  • Piętra: US 1st floor = parter; UK ground floor, nad nim first floor
  • Szyk: the first two students (nie: the two first students); bez „the” z zaimkiem dzierżawczym: my first job
  • Rok to cardinal: in 2025, nie: ~in the 2025th~

Pytania do przemyślenia:

  • W jakich fragmentach Twoich wypowiedzi pisemnych warto preferować formy słowne (first) zamiast skrótów (1st) i dlaczego?
  • Jak ustalisz spójny styl zapisu dat w projekcie zespołowym, jeśli część osób stosuje wariant UK, a część US?
  • Które nieregularności wymowy (fifth, twelfth) sprawiają Ci trudność i jak możesz je przećwiczyć w krótkim planie tygodniowym?

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!