Present simple

• Określ, czy mówisz o nawyku, stałym fakcie, rozkładzie lub instrukcji
• Użyj formy podstawowej czasownika; w 3. osobie lp. dodaj -s/-es
• Utwórz przeczenie: don’t/doesn’t + czasownik
• Zadaj pytanie: Do/Does + podmiot + czasownik
• Wstaw przysłówki częstotliwości we właściwe miejsce
• Sprawdź zasady pisowni -s/-es/-ies oraz wyjątki (has, goes, does)

Co naprawdę opisuje czas prosty i kiedy go używać?

To czas do mówienia o tym, co zwykle robimy, co jest prawdą ogólną lub co wynika z harmonogramu. Najpraktyczniejsze zastosowania to: nawyki (I read every evening), cechy i preferencje (She likes jazz), fakty i prawa natury (Water freezes at 0°C), rozkłady i planowe wydarzenia (The museum opens at 10), instrukcje, przepisy, komentarz meczowy i streszczenia (You add sugar and stir; Lewandowski passes, the crowd erupts).

Jak rozpoznać sytuację „zwyczajową” vs „chwilową”?

Jeśli dana czynność jest stała, powtarzalna lub wynika z rutyny, wybierz czas prosty; gdy dzieje się akurat teraz lub w ograniczonym okresie – wybierz czas ciągły. Kontrast: I work in IT (zawód) versus I’m working from home today (sytuacja przejściowa).

Jak zbudować zdanie twierdzące, przeczenie i pytanie?

Najważniejsze są dwie ośki: trzecia osoba liczby pojedynczej oraz operator do/does używany w pytaniach i przeczeniach. Osobno traktujemy czasownik be oraz konstrukcję have got (częstą w brytyjskiej odmianie).

Jak działa trzecia osoba liczby pojedynczej (he/she/it)?

W twierdzeniu dodaj -s/-es do czasownika. Zasady pisowni są przewidywalne i warto je opanować jak tabliczkę mnożenia.

Jak tworzyć przeczenia i pytania z do/does?

Operator wraca czasownik do formy podstawowej – bez -s. Błędem jest powielanie -s po operatorze.

Czy „be” i „have got” podlegają tym samym zasadom?

Czasownik be tworzy pytania/przeczenia bez do/does. Have (posiadanie) w brytyjskim wariancie często pojawia się jako have got.

Które sygnały językowe wskazują na czas prosty?

Najczęstsze przysłówki częstotliwości: always, usually, often, sometimes, rarely/seldom, never. Typowe wyrażenia czasu: every day/week, on Mondays, at weekends, in winter, once a month, twice a year.

Gdzie wstawić przysłówek częstotliwości?

Po operatorach modalnych i przed głównym czasownikiem, ale z be – po be.

Jak odróżnić czas prosty od continuous – szybkie kontrasty

Ta para sprawia najwięcej kłopotów na maturze i egzaminie ósmoklasisty. Kluczem są „stałość” i „tymczasowość”.

Które czasowniki rzadko występują w formach ciągłych?

Tzw. czasowniki stanowe (stative) opisują stany umysłu, zmysły, posiadanie – zwykle używamy formy prostej: know, believe, understand, want, need, like, love, hate, prefer, remember, mean, belong, own, have (posiadanie), contain, consist, include, cost, seem.

Co z czasownikami „podwójnego życia” (oba aspekty)?

Niektóre czasowniki zmieniają znaczenie w zależności od aspektu:

• think: I think you’re right (sądzę) vs I’m thinking about it (zastanawiam się)
• have: We have a car (posiadanie) vs We’re having lunch (spożywamy)
• see: I see your point (rozumiem) vs I’m seeing the dentist tomorrow (wizyta ustalona)
• taste: The soup tastes great (w smaku) vs She’s tasting the soup (próbuje)

Instrukcje, zwyczaje kulturowe, rozkłady – trzy filary praktyki

W przepisach, instrukcjach i opisach procesów czas prosty brzmi naturalnie: You heat the pan, then you add oil. Rozkłady i grafiki: The bus arrives at 7:15; Lessons start at 8:00; The shop closes on Sundays. Zwyczaje: Poles often drink tea with lemon; Engineers typically document changes.

Jak mówić o rozkładach i kalendarzu wydarzeń?

Używaj nazw dni, godzin i wyrażeń on/at/in z formą prostą: Our train leaves on Friday at 9 a.m.; The conference starts in March.

Najczęstsze błędy polskich uczniów i szybkie naprawy

• Pomijanie -s w 3. os. lp.: błędne He work → poprawnie He works
• Powielanie -s po operatorze: błędne Does she likes → poprawnie Does she like
• Zły operator z be: błędne Do you are → poprawnie Are you
• Przysłówki w złym miejscu: błędne He is never late? w pytaniu inwersja Is he never late?
• Mylone everyday (przymiotnik) z every day (wyrażenie czasu): an everyday problem vs every day I study
• Nadużycie continuous z czasownikami statywnymi: błędne I am knowing → poprawnie I know

Mini-ściąga form: jedno spojrzenie, zero wątpliwości

Jak trenować, by mówić naturalnie?

Krótka rutyna „3×3” sprawdza się na korepetycjach i w samodzielnej nauce: trzy zdania o nawykach, trzy o faktach ogólnych, trzy o rozkładach. Zmieniaj osoby i wplataj przysłówki częstotliwości. Dodawaj kontrast z continuous, by utrwalać rozróżnienie aspektów.

Jak szybko sprawdzić poprawność – lista kontrolna?

Zapytaj: (1) Czy opisuję coś stałego? (2) Czy w 3. os. lp. dodałem -s/-es? (3) Czy w pytaniu/przeczeniu użyłem do/does? (4) Gdzie stoi przysłówek częstotliwości? (5) Czy nie użyłem continuous z czasownikiem statywnym?

Gotowa ściąga na lodówkę: mów płynnie i pewnie

• Używaj czasu prostego do nawyków, faktów, rozkładów i instrukcji
• W 3. osobie lp. dodaj -s/-es; pamiętaj o has/does/goes
• Przeczenia i pytania: don’t/doesn’t oraz Do/Does + czasownik
• Przysłówki częstotliwości: przed głównym czasownikiem, po be
• Stative verbs zwykle w prostej formie, nie w continuous
• Rozkłady i grafiki także opisuj w formie prostej (Timetable future)

Pytania do przemyślenia: Jakie trzy nawyki opiszesz u siebie po angielsku z użyciem przysłówków częstotliwości? W których sytuacjach w Twojej pracy/studiach czas prosty brzmi naturalniej niż continuous? Jak przeformułujesz plan dnia szkoły na zdania w formie prostej?