Tryby warunkowe angielski
Tryby warunkowe, zwane potocznie ‘Conditionalami’ to nic innego jak ‘Conditionals’. Przyjmuje się, że takich trybów warunkowych jest cztery: 0, 1, 2, 3. Wszystkie te warunki należą do trybu przypuszczającego zdania. Przyjrzyjmy się im bliżej.Zacznijmy od tego, że zdanie w (każdym) trybie warunkowym składa się z dwóch zdań (podrzędnego i nadrzędnego): jedno określa warunek prawdziwy/nieprawdziwy a drugie czynność, która może lub nie może być wykonana.
Ogólna konstrukcja takiego zdania wygląda jak:- IF + warunek + rezultat lub
– rezultat + IF + warunek.Zmiennym spójnikami, które mogą być użyte zamiast ‘if’ są: when (kiedy), unless (chyba, że), in case (w razie), provided that / providing (o ile), even if (nawet jeśli), as soon as (jak tylko), on a condition that (pod warunkiem, że)Present conditions (zero conditional) ‘zerowy okres warunkowy w języku angielskim’Zerowego okresu warunkowego używa się do opisania sytuacji, które są prawdziwe, które mogą zdarzyć się w każdym czasie, lub gdy jedna akcja następuje po drugiej na przykład jak w:- It you heat water, it boils. (Jeśli podgrzejesz wodę, zagotuje się.);
– When we talk, I feel like I am in heaven. (Kiedy ze sobą rozmawiamy, czuję się jak w niebie).
Zdanie takie składa się z: if/when + zdania warunke (the condition clause / the ‘if’ clause) + zdanie rezultatu (the result clause).
Często w tym okresie warunkowym w zdaniu nadrzędnym (the result clause) używa się stricte trybu rozkazującego (imperative) żeby wyrazić zasady lub wydać instrukcję postępowania, tak jak w:
– If the temperature reaches a burning point, heat the metal for another five minutes. (Jeśli temperatura osiągnie wartość spalania, ogrzewaj metal jeszcze przez pięć minut.) -> co ważne w zdaniu takich w kontekście określania zasad lub wydawania instrukcji postępowania zawsze używa się spójnika ‘if’, NIGDY ‘when’.Pamiętaj, że zdania w trybie zero conditional zawsze konstruuje się za pomocą czasu prostego teraźniejszego Present Simple: if/when + Present Simple + Present Simple.Future conditions (first conditional) ‘pierwszy okres warunkowy w języku angielskim’Pierwszy okres warunkowy w języku angielskim używany jest do opisania wydarzeń mających miejsce w przyszłości, które mają REALNĄ szansę na spełnienie, o których myślimy, że wydarzą się w przyszłości tak jak w:- I will catch you if you fall. (Złapię Cię gdy upadniesz.) -> użyte w piosence “When the Rain Begins to Fall” zaśpiewanej przez Jermaine’a Jacksona i Pię Zadorę.
Należy już jednak zwrócić uwagę, że zdanie takie w którym na pierwszej pozycji jest zdanie warunku a na drugiej zdanie rezultatu należy użyć przecinka:
– If you fall, I will catch you. (Gdy upadniesz, złapię Cię.)
W zdaniu warunku (the ‘if’ caluse) użytym do opisania przyszłości należy użyć czasu teraźniejszego prostego Present Simple a w zdaniu rezultatu zastosować czasownik pomocniczy do czasu przyszłego Future Simple ‘will’ w zdaniu twierdzącym i „won’t” w zdaniu przeczącym po którym następuje bezokolicznik czasownika, czego uproszczonym zapisem jest:
– if + Present Simple + przecinek + WILL/WON’T + bezokolicznik lub
– WILL/WON’T + bezokolicznik + if + Present Simple.
– Pomimo, że w tłumaczeniach takich zdań na język polski w zdaniu warunku stosuje się czas przyszły, należy pamiętać, że odnosi się on do całego zdania, dlatego konstrukcja taka bywa czasem mylona i bezpośrednio użytkownicy uczący się języka angielskiego piszą: ‘I will catch you if you will fall.’ co jest BŁĘDNE.
Należy pamiętać, że w zdaniu rezultatu można zamiast czasownika posiłkowego ‘will’ można użyć ‘can’ lub ‘might’ tak jak w zdaniu:
– If it is snowing in the evening, we might go sledging. (Jeśli wieczorem spadnie śnieg, możemy wybrać się na sanki.).
Pierwszego okresu warunkowego można użyć też by złożyć ofertę lub ostrzec osobę w zależności od kontekstu, tak jak:
– If you visit me tomorrow, I will get you an extra portion of chops. (Jeśli jutro mnie pan odwiedzi, załatwię panu dodatkową porcję kotletów.) -> oferta;
– If you don’t calm down right away, I will write you all a note and make a paper so complicated that each of you will get an F. (Jeśli zaraz się nie uspokoicie, wpiszę wam wszystkim uwagi i zrobię tak trudną kartkówkę, że każdy z was dostanie jedynkę.) -> groźba/ostrzeżenie.Unlikely/unreal conditions (second conditional) ‘drugi okres warunkowy w języku angielskim’Drugi okres warunkowy w języku angielskim używany jest głównie by wyrazić rzecz, która mogłaby się zdarzyć w przyszłości, lecz nie jest ona zbyt prawdopodobna. Łatwo porównać takie ‘gdybanie’ w First Conditional i Second Conditional:- I was working every day and already have too much overtime. If I get a pay rise this month, I’ll buy new shoes. (Pracowałam codziennie i mam już za dużo nadgodzin. Jeśli w tym miesiącu dostanę podwyżkę to kupię nowe buty.) -> ta czynność, czyli ‘podwyżka’ jest możliwa do spełnienia, dlatego możliwe jest kupno nowych butów, więc jest to 1st Conditional;
– I have not been to work even once this month, but if I got a pay raise I would buy myself a catamaran. (Nie byłam w pracy ani razu w tym miesiącu, ale gdybym dostała podwyżkę, to kupiłabym sobie katamaran.) -> to, że ‘ja’ dostanę podwyżkę w tym miesiącu nie jest zbytnio możliwe, już bardziej możliwe jest to, że mój pracodawca mnie zwolni, bo ‘ja’ nie pojawiłam się w pracy przez cały miesiąc, dlatego tym bardziej kupno katamaranu jest mało prawdopodobne, więc jest to 2nd Conditional.
Należy zwrócić uwagę, że oba zdania odnoszą się do czynności które mogłyby wydarzyć się w przyszłości. Drugi okres warunkowy w języku angielskim jest jednak również stosowany do niemożliwych sytuacji w teraźniejszości. Takie sytuacje na ogół wymagają przedstawienia danej sytuacji w przeszłości, czego skutkiem jest NIEREALNA sytuacja teraz jak w:
– We would not have to wander around now if you checked the map. (Nie musielibyśmy się teraz tułać bez celu, gdybyś sprawdził mapę.) -> to oznacza, że ‘my’ teraz tułamy się bez celu, bo ‘ty’ nie sprawdziłeś mapy, ale wciąż możesz to zrobić.
– Second Conditional to również dawanie rad, jednak pod warunkiem, że zdanie będzie zawierało frazę ‘If I were you, I would…’ tak jak w:
– If I were you, I would buy the tickets right now. (Gdybym była na Twoim miejscu kupiłabym bilety teraz.).
Uwaga! Zwróć uwagę, że czasownik ‘to be’ do pierwszej osoby liczby pojedynczej jest odmieniony jako ‘were’ a nie jako ‘was’, dzieję się tak dlatego, że to jedyny wyjątek od reguły jeśli chodzi o koniunkcję tego czasownika. Zatem wyrażenie: ‘If I was you…’ jest w trybie przypuszczającym NIEPOPRAWNA!
W Second Conditional można do spójnika ‘if’ znaleźć alternatywne wersje takie jak:
– unless -> chyba że… dla sytuacji nieprawdopodobnych, czyli w takich zdaniach, w których w zdaniach podrzędnych występuje zaprzeczenie: ‘I wouldn’t go there unless you want to die.’ (Nie szłabym tam, chyba że chcesz zginąć.) lecz już NIE: I would go there unless you want to die.’ (Poszłabym tam, chyba że chcesz zginąć);
– imagine/suppose -> wyobraź sobie / przypuśćmy, że, używa się TYLKO w zdaniach pytających, czyli: ‘Suppose they were savages, would you eat from the same bowl with them?’ (Przypuśćmy, że byli dzikusami, czy jadłbyś z nimi z jednej miski?);
– say -> jako ‘powiedzmy, że’, które używane jest w języku angielskim brytyjskim tylko nieformalnie, również w przypadku pytań: ‘Say we could live in Canada, in which town would you live? (Przypuśćmy, że moglibyśmy mieszkać w Kanadzie, które miasto byś wybrał?).
Zamiennikami do czasownika ‘would’ są
– could -> If we were rich, we could buy a yacht. (Gdybyśmy byli bogaci, moglibyśmy kupić jacht.);
– might -> If we invested in the stock market instead of buying unnecessary things, we might be among the millionaires. (Gdybyśmy zainwestowali na giełdzie zamiast kupować niepotrzebne rzeczy, moglibyśmy czołować wśród milionerów.).
Pamiętaj, że zdanie skonstruowane w drugim okresie warunkowym powinno składać się ze spójnika ‘if’ lub jego zamiennika, zdania warunkowego w czasie Past Simple, zdania rezultatu z użyciem czasownika posiłkowego ‘would’ w przypadku zdania twierdzącego lub „wouldn’t” w przypadku zdania przeczącego i następującego po nim bezokolicznika czasownika do czego w każdym ze zdań powinna występować osoba, zwierzę lub rzecz wykonująca daną czynność, czego uproszczoną wersją jest:
– if + osoba + czasownik w Past Simple + przecinek + osoba + WOULD/WOULDN’T + bezokolicznik lub
– Osoba + WOULD/WOULDN’T + bezokolicznik + if + osoba + czasownik w Past Simple.Past conditions (third conditional) ‘trzeci okres warunkowy w języku angielskim’Trzeciego okresu warunkowego w języku angielskim używa się do określania sytuacji całkowicie niemożliwych do zaistnienia; takich które mają związek z przeszłością, której już nie zmienimy; są to sytuacje odwrotne do faktów, tak jak w przypadku:- If they had phoned us sooner, we wouldn’t have to waste our time. (Gdyby oni zadzwonili do nas wcześniej, nie musielibyśmy marnować naszego czasu).
Na ogół w sytuacjach, gdy zdanie warunkowe lub rezultatu jest przeczące używa się skrótowych form od przeczeń z would -> wouldn’t, could -> couldn’t, had -> hadn’t.
– Trzecim okresem warunkowym wyrażamy również żałość (żałujemy, że coś się wydarzyło lub nie wydarzyło) odnoszącą się do przeszłych czasów jak w:
– If I had married him sooner, I would not have to be a single mother. (Gdybym poślubiła go wcześniej, nie musiałabym być samotną matką.)
– Trzeba również zaznaczyć, że 3rd Conditional, w porównaniu od 1st and 2nd Conditionals odnoszących się do teraźniejszości i przyszłości, odnosi się TYLKO i wyłącznie do czasu przeszłego.
W zdaniu tworzonym w trzecim okresie warunkowym ważne jest by zawrzeć spójnik ‘if’ lub jego zamiennik, osobę, rzecz lub zwierzę, które wykonywało czynność, czasownik odmieniony względem czasu Past Perfect (gdzie istnieją formy nieregularne czasownika nazywane II formą z tabelki), konstrukcję zdania odnoszącą się do czasu przyszłego dokonanego w przeszłości Future Perfect in the Past lub Past Perfect Continuous, czego uproszczona konstrukcja wygląda następująco:
– if + osoba + czasownik w Past Perfect (III forma) + przecinek + WOULD/WOULDN’T HAVE + III forma.
Należy pamiętać, że jeżeli zastępuje się czasownik w czasie Future in the Past czasownikiem odmienionym względem czasu Past Perfect Continuous, czasownik taki odnosi się do czynności w przeszłości stanowiącej tło dla innej czynności jak w:
– I would have accepted his proposal if he had not cheated on me with my friend. (Przyjęłabym jego oświadczyny, gdyby nie zdradził mnie z moją koleżanką.) -> główną informacją jest to, że ‘ja’ nie przyjęłam jego oświadczyn, dodatkową informacją jest natomiast to, że on ‘mnie’ zdradzał.
Czasem zdarza się pomijać w zdaniach spójnik ‘if’, mamy wtedy do czynienia z formalną wersją języka, wtedy zdanie rozpoczyna się od czasownika ‘had’ a w zdaniu warunkowym zastosowana jest inwersja, jak w:
– Had they not cheated in the tests, there would not have been such problems later on in the main test. (Gdyby oni nie oszukiwali w testach, nie byłoby potem takich problemów na teście głównym.).
Podobnie zamiast ‘if’ można użyć określenia ‘but for’ poprzedzający rzeczownik lub zaimek, jak w:
– But for my mom’s help, I would not have baked that cake. (Gdyby nie pomoc mojej mamy, nie upiekłabym tego ciasta.).
Istnieje jeszcze jeden zamiennik do spójnika ‘if’ a mianowicie całe wyrażenie ‘if it hadn’t been for’ po którym następuje zaimek lub rzeczownik:
– If it hadn’t been for my mom’s help, I would not have baked that cake. (Gdyby nie pomoc mojej mamy, nie upiekłabym tego ciasta.) -> co może być również zapisane bardziej formalnie: ‘Had it not been for my mom’s help, I would not have baked that cake.’ co oznacza dokładnie to samo co zdanie wyjściowe, czyli ‘Gdyby nie pomoc mojej mamy, nie upiekłabym tego ciasta.’.Mixed ConditionalsNiekiedy istnieją sytuacje, w których dochodzi do pomieszania okresów warunkowych. Nie oznacza to jednak, że zdania tak stworzone są niepoprawne gramatycznie. Można wyodrębnić pomieszanie warunków odnoszących się do:1. Czasu przeszłego i teraźniejszego (mixed past to present conditional) by określić rezultaty czynności dziejące się w czasie teraźniejszym sytuacji wyimaginowanej określonej w czasie przeszłym tak jak w przypadku:- If I had learned how to play the piano I could now perform in the Chopin Competition. (Gdybym nauczyła się grać na pianinie, mogłabym teraz wystąpić w Konkursie Szopenowskim.) -> jak widać, czynność w zdaniu warunkowym odnosi się do przeszłości a czynność w zdaniu rezultatu odnosi się do teraźniejszości.
W zdaniu rezultatu zamiast wstawiać ‘could’ z czasownikiem można pisać ‘could + bezokolicznik od czasownika ‘to be’ tak jak w: ‘If I had learned how to play the piano I could be a competitor/performer in the Chopin Competition.’ (Gdybym nauczyła się grać na fortepianie, mogłabym być uczestniczką Konkursu Chopinowskiego.).
Podsumowując konstrukcja takiego zdania wygląda:
– if + osoba + HAD/HADN’T + III forma czasownika + osoba + WOULD/WOULDN’T + bezokolicznik2. Czasu teraźniejszego i przeszłego (miexed present to past conditional) by określić rezultaty czynności dziejące się w czasie przeszłym sytuacji wyimaginowanej określonej w czasie teraźniejszym tak jak w zdaniu:- If you were a kleptomaniac, we’d have had a whole garage in rubbish right now. (Gdybyś był kleptomanem, mielibyśmy teraz cały garaż w śmieciach.) -> czasownik w zdaniu warunku, pomimo że jest odmieniony względem czasu przeszłego odnosi się do teraźniejszości, bo ‘Gdybyś był kleptomanem (ale nim nie jesteś), mielibyśmy teraz cały garaż w śmieciach.”; przy czym zdanie rezultatu odnosi się do przeszłości.
Można też używać ‘could have’ i ‘might have’ z III formą (past participle) w zdaniu rezultatu tak jak w:
– If they had not lost the match, they might still have a chance to win the championships. (Gdyby nie przegrali tego meczu, być może mieliby jeszcze szansę na zdobycie mistrzostwa.).
Konstrukcja takiego mixed conditionala prezentuje się następująco:
– if + osoba + czasownik odmieniony względem czasu Past Simple + COULD/WOULD (NOT) + have + III forma czasownika (past participle).Istnieją jeszcze pewne wyrażania, których warto się nauczyć, ponieważ występują one z okresami warunkowymi:- I wish -> czyli ‘życzę sobie’, lecz w takiej konstrukcji oznacza „chciałbym/chciałabym” wchodzi w skład zdania wraz z czasownikiem odmienionym względem czasu przeszłego Past Simple, używa się go gdy mówca odnosi się do sytuacji mającej miejsce teraz i jest z tego względu nieszczęśliwy jak w: ‘I wish you were here’ (Chciałbym żebyś to była.);
– If only -> czyli ‘gdyby tylko’, które również wchodzi w skład zdania wraz z czasownikiem odmienionym względem czasu przeszłego Past Simple, używa się go gdy mówca odnosi się do sytuacji mającej miejsce teraz i jest z tego względu nieszczęśliwy jak w: ‘If only you were here!’ (Gdybyś tylko tu była!).
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!