Łukasz Górnicki

Łukasz Górnicki
Wybrałam na temat mojego wypracowania postać Łukasza Górnickiego. Stało się tak z kilku powodów. Po pierwsze miejsce urodzenia tego pisarza renesansowego jest niezbyt odległe od mojej miejscowości – to niecałe 25 km. Chodzi o Oświęcim, gdzie w 1527 roku urodził się Łukasz Górnicki. Był synem ubogich mieszczan Marcina Góry i Anny Gąsiorkówny. Istotną rolę w życiu młodego Łukasza odegrał wuj Stanisław Gąsiorek, znany też jako Stanisław Kleryka, ponieważ był klerykiem kaplicy królewskiej na Wawelu. Wuj był też poetą i kompozytorem. To on zaopiekował się siostrzeńcem, sprowadził go do Krakowa, a potem czuwał nad nim i kierował jego karierą, by w końcu uczynić go spadkobiercą.
Łukasz Górnicki naukę zaczął w Oświęcimiu, a następnie najprawdopodobniej uczęszczał do szkoły parafialnej św. Jana. W Krakowie zetknął się ze środowiskiem włoskim, ponieważ w tym czasie wykładali tam Franciszek Lismanin i znany Włoch Marek de la Torre.
Młody Łukasz Górnicki około 1545 roku dostał się na dwór podkanclerzego koronnego, biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego, który był też wielkim patronem literatury i nauki. Górnicki w Prądniku pod Krakowem został pisarzem kancelaryjnym i żywo uczestniczył w życiu dworskim, biorąc udział między innymi w misji do Siedmiogrodu. Po zgonie biskupa Maciejowskiego przez 2 lata przebywał jeszcze na dworze w Prądniku u biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego. W 1552 roku trafił do kancelarii królewskiej, gdzie pracował pod opieką podkanclerzego Jana Przerembskiego. Pod jego skrzydłami Łukasz Górnicki asystował królowi w kilku podróżach i brał udział w królewskim poselstwie do Wiednia z prośbą o rękę Habsburżanki. W latach 1554-1556 pełnił obowiązki pisarza kancelarii koronnej.W tym 1954 roku wuj Łukasza Stanisław Gąsiorek zapisał w testamencie siostrzeńcowi kilka kościelnych stanowisk, które przynosiły konkretne dochody. W związku z tym Łukasz Górnicki przyjął niższe święcenia duchowne. Mając pewne finanse, w 1557 roku pojechał do Włoch i przez 2 lata w Padwie studiował prawo. Po powrocie uzyskał godność sekretarza tajnej kancelarii królewskiej, a potem bibliotekarza Zygmunta Augusta. Tę funkcję sprawował przez 13 lat prawie. Na dworze królewskim miał okazję spotykać się ze swoimi przyjaciółmi: Janem Kochanowskim i Andrzejem Patrycym Nideckim – filizofem.
W tym też czasie zaczął zajmować się literaturą, najpierw poezją, której jednak nie wydał. Następnie z inspiracji królewskiej Górnicki podjął się przeróbki literackiej arcydzieła Włocha Baldassare Castiglione „Il Cortegiano”. Pracował nad tym od 1559 roku do połowy 1565 roku. Najpierw w Wilnie, a potem w Tykocinie, wraz z przenosinami biblioteki królewskiej. Dzieło to zatytułował „Dworzanin polski”. Była to wspaniała adaptacja włoskiego dzieła, znakomicie dostosowana do polskiej rzeczywistości. Zachowany był gatunek literacki zwierciadła, który prezentował wzorzec osobowy. Górnicki umieścił miejsce akcji na dworze biskupa Samuela Maciejowskiego w Prądniku pod Krakowem. Wymyślone „gry rozmowne” spisane w czterech księgach toczą się między dziewięcioma osobami, co było dużym ograniczeniem w stosunku do pierwowzoru, gdzie było 25 osób. Postacie opisane przez Górnickiego były autentyczne, ale w rzeczywistości nigdy nie prowadziły takich rozmów. Łukasz Górnicki w swoim dziele ukazał ideał dworzanina – wytwornego, pełnego wdzięku i ogłady, kulturalnego. Stworzył Górnicki