Jan Kochanowski
Jan Kochanowski (herb Korwin) urodził się w 1530 roku w Sycynie – wsi położonej nieopodal Radomia, jednak dokładnej daty nie ustalono. Był polskim poetą szesnastego wieku, służył na dworze Stefana Batorego w 1579, a później sekretarz królewski Zygmunta Augusta oraz wojski sandomierski. Jest jednym z najwybitniejszych twórców epoki renesansu. Uważa się, iż najbardziej przyczynił się do rozwoju literackiego języka polskiego. Ojciec był komornikiem granicznym w Radomiu oraz sędzią ziemskim w Sandomierzu. Miał dziesięcioro rodzeństwa – cztery siostry i sześciu braci.
W 1538 roku jako młody chłopczyk rozpoczął naukę (różne źródła wskazują różne okoliczności, gdyż dokładne informacje z jego życia nie zostały zapisane): w domu pod okiem Jana Sylwiusza z Sieciechowa, w szkole parafialnej zlokalizowanej w Zwoleniu lub w Sieciechowie nad Wisłą u benedyktynów. Istnieją również przypuszczenia, iż miał on prywatnego nauczyciela. Najwcześniejsze informacje dotyczące edukacji Jana Kochanowskiego pochodzą dopiero z 1544 roku za sprawą wpisu do metryka Wydziału Artium Akademii Krakowskiej, gdzie zapisano, że chłopak zapłacił wpisowe. Oprócz tej wiadomości nie ma nic dotyczącego przebiegu jak i wyniku studiów.
Pomiędzy 18 kwietnia a 26 czerwca roku 1547 zmarł jego ojciec. Poeta powrócił do domu rodzinnego w celu pomocy matce i bratu imieniem Kacper w odzyskaniu pożyczek udzielonych Maciejowi Lossowi oraz złotnikowi nazywającemu się Maciej Krajowski przez ich tatę. Naukowcy podejrzewają, że w czerwcu 1549 pisarz udał się do Wrocławia, gdzie spędził resztę roku. W latach 1551 – 1552 mieszkał w Królewcu. Świadczą o tym dwa teksty umieszczone w ,,Tragedii’’ autorstwa Seneki Młodszego, w tym jeden jest dedykacją w formie wiersza dla Stanisława Grzepskiego. Warto również wspomnieć, iż jest to pierwsza odkryta próba tworzenia przez Jana Kochanowskiego. Za jego powrót do kraju przyjmuje się połowę 1555. Jego matka zmarła pod koniec roku następnego.
Poeta w spadku po rodzicach otrzymał kuźnicę (jest to zakład, gdzie wytopione metale uzdatniano lub obrabiano przy użyciu młota napędzanego kołem wodnym), młyn, Czarnolas oraz stawy rybne na strudze nazywanej Grodzką Rzeką. Jako, że miał wyrównać majątkowe dobra Sycyny, każdemu z braci musiał zapłacić (z ojcowizny) czterysta polskich złotych. Najnowsze badania dowodzą, że dostał również karczmę.
Kolejnym okresem, o którym znowu mamy niewiele informacji są lata 1559 – 1562. Przypuszcza się jednak, że Jan Kochanowski poznał i nawiązał bliskiej relacje z biskupem krakowskim imieniem Filipem Padniewskim, Radziwiłłami, Janem Tarnowskim oraz wojewodą krakowskim. 2 stycznia roku 1574 pisarz kupił połowę wsi o nazwie Chechły (dla przybliżenia dokładnego miejsca – położona ona jest w województwie mazowieckim) blisko Czarnolasu za kwotę wynoszącą cztery tysiące złotych. Sześć miesięcy później, a dokładniej osiemnastego czerwca osiedlił się na stałe w wyżej wymienionym miejscu. Dziesięć dni potem wykupił pozostałą część wsi. Jego żoną była Dorota Podlodowska z Przytyka. Datę ślubu szacuje się na lata 1569, 1570, 1574 lub 1577. Był uczestnikiem zjazdu w Stężycy. Miał on nadzieję na szybki powrót króla do Polski. Na kolejnym, który miał miejsce dwudziestego szóstego listopada, był zwolennikiem arcyksięcia Ernesta lub też syna władcy moskiewskiego – Iwana Groźnego imieniem Fiodor. Podczas elekcji wystąpił z przemówieniem. Pomimo namowom ówczesnego króla jak również Jana Zamoyskiego, nie chciał brać czynnego udziału w politycznym życiu dworu. Zadeklarował jednak temu drugiemu napisanie specjalnie dla niego utworu literackiego. Prace nad nim trwały do końca 1577 i zaowocowały powstaniem ,,Odprawy posłów greckich’’. Spokój Kochanowskiego w Czarnolesie zakłóciły tragedie rodzinne. W tym samym roku zmarł jego starszy brat o imieniu Kasper, dwa lata później ukochana, trzydziestomiesięczna córeczka – Urszula, która jest tematem wszystkich jego autorstwa trenów. Na domiar złego przez 1583 odeszła ze świata Hanna – też jego dziecko. Około dwudziestu czterech miesięcy wcześniej szwagier poety imieniem Grzegorz Podlodowski również pożegnał się z życiem. W roku następnym w miesiącu sierpniu Stefan Batory zwołał do miasta Lublin naradę, na której brali udział senatorowie. Celem tego zgromadzenia było znalezienie rozwiązań ważnych problemów politycznych. Jan Kochanowski również się tam udał z zamiarem interweniowania w sprawie wymierzenia kary osobom winnym śmierci jego szwagra. Poeta zmarł 22 sierpnia 1584. Przyczyną był najprawdopodobniej udar mózgu. Jego odejście spowodowało napisanie przez wielu autorów utworów o charakterze żałobnym. Powstały na przykład ,,Żale nagrobne na ślachetnie urodzonego pana Jana Kochanowskiego’’.
Poeta był twórcą głównie fraszek (trzysta jeden), pieśni (pięćdziesiąt dziewięć) oraz trenów. To lista przykładowych:
– ,,Odprawa posłów greckich’’
– ,,Pieśń świętojańska o Sobótce’’
– ,,Czego chcesz od nas, Panie’’ – pieśń XXV
– liczne fraszki poruszające różne tematy
– ,,Siedem psalmów pokutnych’’
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!