Ignacy Krasicki
Ignacy Błażej Franciszek Krasicki herbu Rogala urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem i zmarł 14 marca 1801 roku w Berlinie.
To jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia, nazywany często „księciem poetów polskich”, członek Sejmu Wielkiego.
Posługiwał się pseudonimem X. B. W. – Xiążę Biskup Warmiński.
Był twórcą pierwszej polskiej powieści pt. „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, która w nowatorski sposób łączyła w sobie elementy powieści utopijnej, przygodowej czy obyczajowej.
Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej należącej do magnaterii. Był najstarszym z synów Jana Krasickiego, kasztelana chełmskiego zasiadającego w senacie Rzeczypospolitej i stolniczanki Anny Strzechowskiej.
Zadebiutował dosyć późno, bo dopiero w wieku 40 lat, strofą „Hymn do miłości Ojczyzny” stanowiącą fragment IX poematu heroikomicznego „Myszeida”,która stała się przez pewien czas hymnem narodowym.
Przedstawił ów fragment podczas tzw. obiadów czwartkowych wydawanych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
To przedstawiciel klasycznego nurtu poezji, gdyż najczęściej wybierał takie starożytne gatunki, jak bajka, satyra, poemat heroikomiczny czy wreszcie tzw. dialogi zmarłych.
W swej twórczości często korzystał z dialogu, który umiejętnie wplatał w dłuższe czy krótsze wypowiedzi.
W 1751 roku za namową rodziców wstąpił do seminarium duchownego w Warszawie, a osiem lat później po otrzymanych święceniach kapłańskich wyjechał do Rzymu na dalsze studia.
Wrócił po dwóch latach i objął w Polsce stanowisko sekretarza prymasa Polski Władysława Łubieńskiego.
Wkrótce został kapelanem królewskim, a niedługo po tym Stanisław August Poniatowski odznaczył go Orderem Orła Białego.
W roku 1765, wspólnie z Franciszkiem Bohomolcem i za pełną aprobatą władcy, założył czasopismo „Monitor”, które wydawano, aż do roku 1785. Jako duchowny wydawał również czasopismo „Co tydzień” w latach 1798-1799. Z Franciszkiem Bohomolcem angażował się wspólnie w przygotowanie repertuału dla nowopowstałego teatru publicznego.
Pracował również jako tłumacz przekładając „Les causes celebres et interessantes” F. G. Pitavala, którego to tłumaczenia nie zdołał ukończyć.
W swojej twórczości wysławiał panowanie króla Poniatowskiego (jak np. w satyrze „Do króla”), jednak nigdy nie propagował jego programu politycznego.
Pomimo swojego mocnego zaangażowania w oświeceniową literaturę, Ignacy Krasicki zawsze szanował swoją wiarę, wbrew zarzutom stawianym mu po publikacji „Monachomachii”. Podobno zachętą do napisania tego heroikomicznego poematu była rozmowa z Fryderykiem II Pruskim w pałacu Sansoucci. Co charakterystyczne dla Krasickiego, ostrze satyry nie jest wymierzone w konkretne osoby, a skierowane ku zakonnikom (karmelitom i dominikanom) żyjącym w obżarstwie, próżniactwie, zabobonie i zacofaniu oraz w całą ideologię sarmatyzmu.
Krasicki opisuje w nim, po swoich wcześniejszych wnikliwych obserwacjach, bezsensowny spór teologiczny, który zamienia się w bitwę na pięści, kufle po piwie i uczone księgi, używane przez braciszków jako broń.
Sam Krasicki, wykorzystał w „Monachomachii” doskonałe pomysły fabularne np. zakonnicy przygotowując się do dysputy, znajdują po długich poszukiwaniach, od lat nieodwiedzaną przez nich bibliotekę dopiero na strychu, bo ich piwnice, gdzie powinna mieścić się biblioteka, wypełniają ogromne zapasy trunków.
Satyra jest bardzo dynamiczna i przepełniona komizmem (sytuacyjnym i postaci), co widać m. in. w scenie, w której po burzliwej bitwie, zwaśnionych braci zakonnych godzi mocny trunek i równie duża miłość do kielicha.
Ignacy Krasicki jest jednak najbardziej znany z powodu innego gatunku literackiego, jakim jest, tworzona już od starożytności, bajka. To właśnie pisane przez duchownego bajki stały się dla niego pewnego rodzaju „exegi monumentum”.
Pisał je bardzo zwięźle, skąpiąc informacji o miejscu akcji i bohaterach utworów, ale silnie uwypuklając w zamian potępiane czy pożądane w życiu cechy charakteru.
Poeta był bardzo wszechstronny w dziedzinie literatury, nie zajmował się wyłącznie literaturą piękną, ale pisał też prace obejmujące heraldykę, homiletykę oraz teologię. Stworzył dwutomową encyklopedię, artykuły do „Monitora” i własnej gazety „Co Tydzień”, kalendarz historyczny „Kalendarz obywatelski”, a nawet uzupełnienie herbarza Kaspra Niesieckiego. Propagował życie oparte na prawdzie i wartościach, na rozumie, unikaniu dóbr życia doczesnego kreowanych przez ludzi mu współczesnych, jak np. w satyrze „Świat zepsuty”. Nie popierał klasycystycznego sentymentalizmu i nigdy nie zajmował się nowelizacją obowiązujących praw czy reformą ustroju.
W 1767 roku został odznaczony Orderem Świętego Stanisława, od 1785 roku był kapelanem honorowym Zakonu Maltańskiego, a w 1798 roku został odznaczony Orderem Orła Czarnego i Orderem Orła Czerwonego.
Był aktywnym członkiem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk.
Po swojej śmierci został pochowany w Katedrze pw. Świętej Jadwigi Śląskiej, a w 1829 roku dzięki staraniom Juliana Ursyna Niemcewicza, jego szczątki przeniesiono do Katedry Gnieźnieńskiej.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!