Stanisław Staszic

Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij Player materiału wideo na temat: Stanisław Staszic, kliknij aby zobaczyć materiał i ucz się szybciej!
Opiekun merytoryczny: Marek Lepczak
Czytaj więcej

Stanisław Staszic urodził się w listopadzie 1755 w Pile- mieście wówczas niewielkim, leżącym w bogatej w lasy i jeziora krainie, blisko polsko-pruskiej granicy. Piła podobnie jak i inne miasta ucierpiała w wyniku toczonych przez Rzeczpospolitą w tym czasie wojen i przemarszów obcych wojsk.
Stanisław Staszic pochodził z rodziny, która cieszyła się dużym szacunkiem pilskich mieszczan. Dziadek Stanisława, przez ponad trzydzieści lat był burmistrzem Piły, a ojciec Stanisława przez dziesięć lat przed pierwszym rozbiorem Polski piastował również stanowisko burmistrza. Dorastał zatem Staszic w rodzinie patriotycznej, która pielęgnowała poczucie własnej godności i odwagi cywilnej. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, a następnie uczył się w szkole średniej w Wałczu. W 1776 roku wstąpił do poznańskiego seminarium duchownego. Ukończył je w 1779 roku i uzyskał święcenia. Po dwuletniej podróży zagranicznej wrócił do kraju i dzięki pomocy Józefa Wybickiego (twórcy ,,Mazurka Dąbrowskiego”) otrzymał posadę w domu kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. Pod wpływem rozmów z kanclerzem, prowadzonych studiów historycznych oraz bieżących wydarzeń napisał dzieło ,,Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego…”. ,,Uwagi” dotyczyły reform państwa. Znaczące miejsce zajmowała kwestia wychowania młodzieży. Domagał się wprowadzenia w szerokim zakresie nauki historii, geografii, matematyki, fizyki i przyrody, a także systematycznego uprawiania gimnastyki. Krytykował również występujące jego zdaniem wady Rzeczypospolitej, do których zaliczał: liberum veto, wolną elekcję, nieczynność sejmów, nierówność praw. Proponował wprowadzenie zasady dziedziczności tronu oraz powołania ,,nieustannego sejmu”, składającego się z posłów wybieranych co dwa lata. Domagał się równego dla wszystkich sądownictwa, postulował poprawę doli chłopskiej, zniesienia pańszczyzny i wprowadzenia służby wojskowej co umożliwiłoby wykorzystanie chłopów do obrony granic. Zauważał niebezpieczeństwa płynące ze strony Prus, Rosji i Austrii. Niestety, wiele propozycji Staszica nie znalazło uznania w oczach sejmu. Znane są zainteresowania Staszica naukami przyrodniczymi i geologią. Na początku XIX wieku wyruszył w Tatry i dokonał ich opisu geologicznego. Wyniki badań przeprowadzonych w całej Polsce omówił w pracy ,,O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”. Była to pierwsza próba ukazania budowy geologicznej Polski, z której w następnych latach skorzystało wielu geologów. Stanisław Staszic był najbardziej aktywnym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk od chwili jego założenia w 1800 roku. Jego zasługi dla rozwoj

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!