Hugo Kołłątaj

Hugo Kołłątaj (herbu Kotwica) to polski polityk, geograf, historyk, mąż stanu, prezbiter, a także pisarz, satyryk, poeta. Jest uznawany za jednego z głównych twórców Konstytucji 3 maja z roku 1791. W latach 1782–1786 pełnił funkcję rektora w Szkole Głównej Koronnej. W późniejszym czasie był referendarzem wielkim litewskim. Od roku 1791 dzierżył jako podkanclerzy koronny. 3 lata potem stał się radcą wydziału skarbu Rady Najwyższej Narodowej. Został odznaczony Orderem Świętego Stanisława, a także Orderem Orła Białego. Jest patronem Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Narodził się 1 kwietnia 1750 r. w Dederkałach Wielkich. Przyszedł na świat w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej jako syn Antoniego i Marianny. 3 maja tego samego roku przyjął chrzest w obrządku katolickim w kościele oo. reformatów w rodzinnym mieście. W roku 1756 rodzina Kołłątajów przeniosła się do Nieciesławic (wówczas: powiat stopnicki, województwo sandomierskie). W latach młodości kształcił się w szkołach w Pińczowie, a potem pobierał edukację na Akademii Krakowskiej. W 1768 r. zdobył stopień doktora filozofii. W następnych latach studiował poza granicami Polski: w Wiedniu oraz w Rzymie. Uzyskał doktorat z prawa i teologii, a także przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie do ojczyzny objął stanowisko kanonika krakowskiego. Był również kapłanem w Pińczowie i Krzyżanowicach Dolnych. Sprawował także funkcję członka Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. W następnych latach stał się współpracownikiem Komisji Edukacji Narodowej, gdzie został twórcą planu rozbudowy szkół w całym kraju. Między latami 1777–1780 dokonał reformy Akademii Krakowskiej i za jego sprawą podniósł się poziom tejże uczelni. To właśnie dzięki Kołłątajowi umożliwiono dostęp do edukacji ludziom wywodzącym się z mieszczaństwo oraz wprowadzono wykłady z nauk przyrodniczych i literatury polskiej. W latach 1782–1786 sprawował funkcję rektora.
W roku 1779 postanowił przenieść się do Warszawy. Zamieszkał w zachodniej części Rynku Starego Miasta, w kamienicy pod numerem 21A. Stworzył tam tzw. kuźnię kołłątajowską, czyli zgromadzenie prężnie działającego zespołu publicystów. Współpracował m.in. z Ksawerym Dmochowskim oraz Franciszkiem Salezym Jezierskim. Grupa krytykowała ówczesną, przestarzałą strukturę polityczną oraz społeczną. Piastował członkostwo w konfederacji Sejmu Czteroletniego. Uczestniczył w procesie tworzenie Konstytucji 3 maja, która była drugą tego typu ustawą w całej Europie. Podczas Sejmu Czteroletniego należał do prężnie działających członków stronnictwa patriotycznego. 29 kwietnia 1791 roku przyjął obywatelstwo miejskie na ratuszu obecnej stolicy Polski. Po uchwaleniu konstytucji został mianowany na stanowisko podkanclerzego koronnego. W następnych latach Kołłątaj stał się założycielem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej. Podczas trwania wojny polsko-rosyjskiej przekonywał ówczesnego króla – Stanisława Augusta Poniatowskiego do szybkiego przystąpienia do konfederacji targowickiej