Teodor Tomasz Jeż

Teodor Tomasz Jeż to pseudonim artystyczny Zygmunta Fortunata Miłkowskiego. Pisarz publikował także jako Władysław Bonar, Z.F.M. oraz Fortunat Metko. Jest jednym z pisarzy polskich z największym dorobkiem artystycznym – napisał 80 powieści. Oprócz kariery artystycznej działał także jako polityk niepodległościowy, a nawet był pułkownikiem w powstaniu styczniowym.
Urodził się na Podolu 23.03.1824 r. Jego matka miał na imię Balbina a ojciec, który był oficerem napoleońskim, Józef. Być może to właśnie ojciec nauczył go miłości do ojczyzny i dążenia do niepodległości Polski, bo Zygmunt już w szkole podstawowej, pokazał swoją buntowniczą naturę. W Niemirowie, gdzie pobierał naukę, zawiązał nielegalną konspirację uczniowską. Po skończeniu liceum w Odessie, rozpoczął studia wyższe na uniwersytecie w Kijowie. Tam studiował matematykę oraz prowadził organizację patriotyczną dla polskich studentów, uczących się na tej samej uczelni. Młodzieńcze lata spędzał na działalności wojennej i patriotycznej. Uczestniczył m.in. w powstaniu węgierskim, walcząc w Legionie Polskim, dowodzonym przez generała Józefa Wysockiego. Brał też udział w innych bitwach i walkach oraz stale zmieniał miejsce zamieszkania. W okolicach 1850 roku wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, czyli największego polskiego stronnictwa politycznego na emigracji. Z jego ramienia został wysłany jako emisariusz na Ukrainę, gdzie miał zawiązać tajny komitet. Niestety policja wpadła na trop spiskowców i albo ich rozstrzelano, albo zesłano na Sybir. Na szczęście dla polskiej kultury, Miłkowskiemu udało się uciec z łapanki do Mołdawii.
W kolejnych latach rozwijał swoją pracę na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. Działał na terenie Rumunii i Turcji, a podczas wojny krymskiej – razem z generałem Józefem Wysockim – próbował stworzyć legion polski przy armii tureckiej. Jego największym osiągnięciem wojskowym był udział w powstaniu styczniowym. Krótko przed jego wybuchem został mianowany naczelnikiem wojskowym na Ukrainę. Po rozpoczęciu powstania ustąpił z tej funkcji na rzecz gen. Józefa Wysokiego i stał się naczelnikiem sił zbrojnych na Podolu. Niestety, działania zbrojne nie objęły tego terenu, dlatego – już w randze pułkownika – Miłkowski zorganizował oddział na terenie Rumunii i rozbił nim kilkukrotnie silniejszy oddział rumuński w bitwie pod Kostangalią. Niestety nie udało mu się przedostać na Podole i zmuszony był skapitulować i wyjechać z Rumunii do Lwowa, gdzie mieszkał przez następnych kilka lat. Był jedną z czołowych postaci polskich na emigracji. Najciaśniejsze relacje utrzymywał z liberalną i demokratyczną częścią środowiska, ale nie wykluczał innych kontaktów. Znał się z Józefem Ignacym Kraszewskim, a nawet przemawiał na jego pogrzebie.
Oprócz bogatej kariery wojskowej, Zygmunt Miłkowski stworzył imponujący dorobek literacki. W 1867 roku redagował „Niepodległość”, gazetę patriotyczną wydawaną w Paryżu. W 1872 roku z kolei zamieszkał w Szwajcarii i tam utrzymywał s