Tyrteusz

Tyrteusz to wybitny, znany, średniowieczny śpiewak oraz poeta wywodzący się z Grecji. Żył w czasach antycznych, przed narodzinami Jezusa Chrystusa. Prawdopodobnie prowadził swój żywot w siódmym wieku przed naszą erą. Według niektórych zapisów nazywany był również Tyrtajosem. Autor stał się niezwykle ważną postacią w dziejach rozwoju literatury nie tylko greckiej, ale i europejskiej. Najprawdopodobniej pochodził z Aten, choć niektóre źródła historyczne podają także Spartę lub Milet. Został wysłany przez Ateńczyków na pomoc Spartanom. Jego zadaniem wówczas było to, by w czasie drugiej wojny messeńskiej zagrzewać wojowników do walki za pomocą słowa, czyli swoich niezwykłych, wybitnych pieśni. Z jego bogatej i różnorodnej twórczości do dziś zachowało się jedynie około 150 wersów. W starożytności utwory Tyrteusza były bardzo zróżnicowane, podejmowały się wielu tematyk i zostały podzielone na pięć ksiąg. Zaledwie część z nich przetrwała przez wieki. Autor tworzył najwięcej elegii – pieśni bojowych, a także marszowych. Pisał również krótkie, rymowane utwory o charakterze politycznym. Często nawiązywał do ówczesnej sytuacji w Atenach. Opisywał przełomowe, starożytne bitwy, potyczki i wojny. Nawiązywał do spartańskiego kodeksu honorowego. Podkreślał, że lepsza jest śmierć na polu walki niż bierne
poddanie się lub tchórzowska ucieczka. Jego najsłynniejsze słowa to: „rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu, ginie człowiek odważny walcząc w obronie ojczyzny”. Ważnym wątkiem w poezji Tyrteusza była jego miłość do narodu i ogromny duch patriotyzmu.

Od jego imienia pochodzi nazwa poezji patriotycznej, zagrzewającej do walki w imię ojczyzny. Późniejszymi twórcami poezji tyrtejskiej są m.in. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Krzysztof Kamil Baczyński, Andrzej Trzebiński, Tadeusz Gajcy, Władysław Broniewski, Karol Ławicki.Utwory tych poetów nawoływały do walki w obronie niepodległości i budziły pragnienie obrony ojczyzny. Wzorce patriotyczne możemy znaleźć wśród bohaterów lektur takich jak: „Kordian”, ” Dziady”, „Konrad Wallenrot”. Kluczową rolą tego typu utworów było podnoszenie rodaków na duchu, nawoływanie do niepoddawania się i powodowanie odzyskiwania pozytywnego myślenia w trudnych czasach walk. Od Tyrteusza wywodzi się także określenie „postawa tyrtejska”. Nazywa się tak zachowanie pełne gotowości do oddania życia za ojczyznę. Postawą tyrtejską cechują się m.in. polscy bohaterowie II wojny światowej, którzy przelali swoją krew w walce o niepodległość narodu (np. Jan By