Pieśń świętojańska o Sobótce (fragmenty) – Jan Kochanowski – Analiza i interpretacja

Autor. Geneza utworuJan Kochanowski to człowiek renesansu, wszechstronnie wykształcony dzięki studiom podjętym na Akademii Krakowskiej, w Królewcu i na Uniwersytecie w Padwie. Był nie tylko poetą, ale także tłumaczem. Pełnił również funkcje sekretarza królewskiego i wojskiego sandomierskiego. Przez całe życie zaangażowany był w sprawy publiczne. W literaturze polskiej zapisał się przede wszystkim jako twórca, który jako pierwszy zaczął pisać w języku narodowym dzieła poetyckie. Wprowadził również  do literatury polskiej zaczerpnięte z tradycji antycznej fraszki, treny, pieśni i tragedię.
Kiedy ostatecznie zrezygnował z życia dworskiego, ożenił się z Dorotą Podlodowską i zamieszkał w Czarnolesie, niedaleko rodzinnej Sycyny. Napisał z tej okazji „Pieśń świętojańską o sobótce”. Jest to cykl składający się z 12 utworów pisanych wierszem. Zgodnie z informacją zawartą w tytule pieśń ma być wykonana przez dwanaście panien.
Sobótka znana jest również pod nazwą noc Kupały. Są to jednak dwa odrębne obrzędy. Pierwsze to starosłowiańskie święto pogańskie, drugie wprowadzone zostało przez Kościół katolicki. Noc Kupały obchodzona było podczas najkrótszej nocy w roku, czyli z 21 na 22 czerwca. Rozpalano wtedy ogniska, tańczono i wróżono. Dziewczęta wiejskie puszczały na wodę wianki, aby dowiedzieć się, jaki los je czeka. Kupałą lub sobótkami nazywano również ogniska rozpalane podczas tych obrzędów. Noc świętojańska rozpoczyna się w wigilię dnia świętego Jana Chrzciciela i trwa w nocy z 23 na 24 czerwca. Podczas tej nocy rozpalało się ogniska, wokół których tańczyły dziewczyny ubrane na biało, chłopcy natomiast skakali przez ogień.Analiza i interpretacjaNajbardziej znana w całym cyklu utworów Jana Kochanowskiego jest pieśń „Panny XII”.
Utwór rozpoczyna się apostrofą skierowaną do wsi: „Wsi spokojna, wsi wesoła”, z której dowiadujemy się, że życie na wsi jest szczęśliwe. W kolejnych wersach pierwszej strofy podmiot liryczny dochodzi do wniosku, że życie na wsi przynosi człowiekowi tyle korzyści, że trudno je wszystkie równocześnie wyliczyć. Używa do tego celu pytań retorycznych: „Który głos twej chwale zdoła? / Kto twe wczasy, kto pożytki / Może wspomnieć zaraz wszytki?”.
Druga, trzecia i czwarta zwrotka to ukazanie opozycji (kontrastu) pomiędzy spokojnym, uczciwym, pobożnym i bezpiecznym życiem na wsi a niebezpiecznym, pełnym zagrożeń, niepewnym życiem na dworze czy na morzu, gdzie na człowieka czeka wiele niebezpieczeństw, a nawet i śmierć. Wieś zapewnia wyżywienie bliskim rolnika oraz jego pracownikom. Sady dostarczają owoców, pszczoły dają miód, owce – wełnę, a jagnięta zapewnią pożywienie, szczególnie zimą i jesienią. Łąki pełne trawy żywią zwierzęta, umożliwiają również przygotowanie dla nich zapasów na zimę.
Podmiot liryczny w słowach „Skoro też siew odprawiemy, / komin wkoło obsiądziemy.” zwraca uwagę

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!