Albert Camus
Urodzony w Algierii francuskiej Albert Camus był wybitnym pisarzem, dramaturgiem, reżyserem teatralnym oraz eseistą. Urodził się w dniu 7 listopada 1913 r. w ubogiej rodzinie wywodzącej się z osadników pochodzących z Francji. Jego matka Catherine z domu Sintès urodziła się w Katalonii, zaś ojciec Lucien pracował jako robotnik. Zginął w 1914 r. podczas pierwszej wojny światowej w bitwie nad Marną.
Albert Camus kształcił się przy pomocy nauczyciela, który pomógł mu również uzyskać stypendium. Pisarza do nauki motywował także profesor Louis Germain, zapoznający go m. in. z klasyką literatury. Camus rozpoczął naukę filozofii i historii kultury antycznej na Uniwersytecie w Algierze w 1932 r.
W latach 1937 – 1940 pracował jako dziennikarz w dzienniku Alger Republicain. W 1936 r. założył Teatr Pracy (Theatre du Travail) wraz ze swoimi znajomymi. Po zakończeniu działalności tego teatru, Camus powołał do życia kolejny – „L’Equipe”.
W 1940 r. na skutek krytyki artykułu pisarza, opuścił on Afrykę i przeprowadził się do Paryża. Po zdobyciu miasta przez Niemców wyjechał do Lyonu, a następnie na krótko – do Oranu. Wrócił do Paryża w 1942 r., gdzie zamieszkał już na stałe.
Camus tworzył tam wraz z Pascalem Pia czasopismo podziemne pt. „Combat”.
Rok 1947 r. stanowił przełom w życiu pisarza, który porzucił wówczas dziennikarstwo i politykę, skupiając się na teatrze oraz twórczości literackiej. Jedynym jego dziełem z tego okresu, w którym skrytykował stalinizm i ujawnił informacje na temat zbrodni w ZSRR był zbiór esejów „Człowiek zbuntowany”.
Albert Camus w 1957 r. otrzymał Nagrodę Nobla za „ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia”. Zdobył niezwykłą popularność we Francji, której pod koniec jego życia towarzyszyła jednak krytyka z uwagi na niereagowanie na wojnę w Algierii oraz „niemoralność” twórczości.
W 1960 r. Camus zginął w wypadku samochodowym podczas podróży z przyjacielem Michelem Gallimardem. Znaleziono przy nim szkic rozpoczętej powieści „Pierwszy człowiek”.
W swojej twórczości pisarz posługiwał się licznymi pseudonimami: Demos, Irenee, Vincent Capable, Jean Meursault i Louis Neuville.
Spośród powieści napisanych przez Camusa należy wymienić: „Obcy”, „Upadek”, „Dżuma”czy „Pierwszy człowiek”. Dramaty pisarza to: „Kaligula”, „Stan oblężenia”, „Nieporozumienie” i „Sprawiedliwi”. Esejami jego autorstwa były: „Mit Syzyfa”, „Człowiek zbuntowany” i „Prawa i lewa strona”, natomiast zbiory opowiadań to „Wygnanie i królestwo” oraz „Lato”.
Jego dzieła stanowiły przykład egzystencjalizmu w literaturze, który był nurtem w filozofii XX wieku skupiającym się na życiu człowieka i jego wyborach moralnych oraz poszukiwaniu swojego miejsca. Sam pisarz nie zgadzał się z takim określeniem w stosunku do jego twórczości.
Poglądy pisarza zmieniały się na przestrzeni czasu – początkowo skupiały się na buncie i heroizmie, by z czasem skłaniać się ku silnemu humanizmowi.
W powieści „Obcy” pojawia się postać Meursaulta, który – podobnie jak tytułowy bohater dramatu „Kaligula” – uosabia walkę pomiędzy logicznym myśleniem a ludzką zmysłowością. Utwory te mówią o przyczynach samotności człowieka, który z czasem chce umrzeć, wierząc, że tylko w ten sposób będzie mógł pojednać się ze światem. Bohaterowie ci – napiętnowani przez społeczeństwo jako szaleńcy – są porównywani do mitycznego Syzyfa, którego istotą cierpienia jest świadomość nieuchronnej porażki. Camus w swoim eseju podkreślał, że Syzyf powinien być postrzegany jako człowiek szczęśliwy, którego zmagania są przejawem bohaterstwa i wielkości. Prawdopodobnie na takie poglądy miała wpływ filozofia Wschodu czy teorie Fryderyka Nietzschego. Camus nawiązywał do tej tematyki również w powieści „Dżuma”, a także podczas mowy wygłaszanej przy odbieraniu Nagrody Nobla.
W drugim z tzw. tryptyków autora dot. Mitu Prometeusza, tj. utworów: „Dżuma”, „Człowiek zbuntowany” i „Nieporozumienie” obraz bohaterów uległ zmianie. Bohaterowie „Dżumy” – doktor Rieux (alter ego Camusa) i Tarrou uosabiają postawę zaangażowania w sprawy ludzkie. Moralność jest oceniana przez pryzmat uczciwości, która nie pozwala zgadzać się na zło i nakazuje stawanie w obronie człowieka.
Camus w swoich dziełach dotyka również tematyki samotności człowieka w stosunku do swojego otoczenia oraz braku zrozumienia swoich intencji i celów bądź ich błędnej interpretacji. Skutkiem powyższego jest ucieczka od człowieczeństwa, co w opinii pisarza jest „dżumą”.
Dzieła Alberta Camusa zostały przełożone na język polski przez Joannę Guze i Marię Zenowicz- Brandys.
W ramach ciekawostki warto przytoczyć historię powieści Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Maszynopis „Innego Świata” – po wydaniu angielskim – trafił do francuskiego wydawnictwa Gallimard, w którym jako lektor pracował Albert Camus. Propozycja wydania książki została odrzucona, jednakże – jak twierdzi córka Alberta Camusa – przyczynił się do tego Andre Malraux, nie zaś jej ojciec. Pisarz bowiem docenił twórczość Polaka i był przeciwny decyzji o niewydawaniu książki.
Podsumowując, można bez wątpienia stwierdzić, że Albert Camus należał do jednych z najwybitniejszych intelektualistów europejskich II. połowy XX wieku i wywarł ogromny wpływ na literaturę światową.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!