Arystofanes

Arystofanes z Aten żył w latach ok. 446-385 p.n.e. i był greckim komediopisarzem, którego uznaje się za jednego z twórców komedii staroattyckiej. Arystofanes był synem chłopa Filippos. Poprzednikami tego komediopisarza byli Kratinos oraz Eupolis.
Dzieła Arystofanesa cechowały się obecnością motywów społecznych oraz politycznych. Okres działalności twórcy przypadał na czas schyłku demokracji ateńskiej i zmian polityczno- społeczno-kulturalnych. Większość jego utworów dotyczyła tematyki próby zaprowadzenia pokoju. Z komedii można także dowiedzieć się dużo o życiu w Atenach w okresie V-IV wieku p.n.e. Arystofanes był przeciwnikiem bogatych mieszkańców i zawsze stawał po stronie średnich warstw społeczeństwa oraz wieśniaków. Jego utwory zawierają poglądy chłopów attyckich. Innym tematem, który poruszał, była literatura, co przejawiało się m.in. w krytykowaniu dzieł Eurypidesa.
Utwory komediopisarza zostały uznane za lektury obowiązkowe w szkołach, do czego przyczyniła się z pewnością czystość dialektu attyckiego. Charakteryzują się one ponadto obecnością wielu niezwykłych neologizmów oraz komicznych przekształceń słów. Ponadto, Arystofanes stosował liczne odniesienia do życia seksualnego ludzi.
Twórczość omawianego komediopisarza cechowała się ponadto obecnością parodii, której największe natężenie obecne jest w komediach: „Acharnejczycy”, „Thesmoforie” i „Żaby”. Nowym pojęciem używanym w kontekście omawiania dzieł Arystofanes była paratragedia, tzn. parodia tragedii.
W komediach Arystofanesa obecne są zabiegi metateatralne, które objawiają się m.in. tym, że dialog dramatyczny stanowi tu dialog teatralny, a bohaterowie są świadomi tego, że są elementem świata teatru, który jest obserwowany przez widzów. Utwory przedstawiały realne problemy Ateńczyków, a postacie miały za zadanie odszukanie ich rozwiązania.
Tadeusz Zieliński ustalił, że komedia staroattycka składała się z elementów takich, jak: prolog, parodos (wejście chóru na scenę), agon i parabaza, a zakończeniem był eksodos.
Utwory Arystofanesa bazowały nie tylko na dialogu mówionym, ale znajdowały w nich miejsce również muzyka, śpiew i taniec.
Od klasycznych założeń wzoru komedii odbiegają „Żaby”, w których pojawiają się dwie parabazy i agon stanowiący dużą część utworu. Występują tu również dwa chóry, których cel i funkcje różnią się.
Przykładem komedii schyłkowej jest „Plutos”, w której znaczenie chóru jest zdecydowanie mniejsze, zaś większą rolę otrzymał niewolnik. Występuje tu odejście od spraw politycznych i krytyki polityków oraz rezygnacja z obscenicznego humoru.
Postacie w komediach Arystofanesa mają imiona cechujące się niezwykłą pomysłowością językową, które jednocześnie wskazują na pewne cechy charakteru bohaterów.
Kolejnym przyk�