Ezra Pound
Kim był Ezra Pound i dlaczego jego postać budzi tak skrajne emocje?
Ezra Weston Loomis Pound (1885-1972) to jedna z najbardziej paradoksalnych postaci literatury XX wieku – genialny poeta, który zrewolucjonizował anglojęzyczną poezję, a jednocześnie kontrowersyjny ideolog popierający faszyzm. Jego biografia to historia artystycznego triumfu splątanego z polityczną hańbą, intelektualnej śmiałości zmieszanej z moralną ślepotą. Jak zauważył noblista Seamus Heaney: „Pound stworzył nowy język poezji, ale zgubił własny głos moralny”.
Ezra Pound, ojciec modernizmu literackiego, stworzył fundamenty współczesnej poezji, jednocześnie popełniając najcięższy intelektualny grzech XX wieku – uwierzył w Hitlera i Mussoliniego. Jego epopeja „The Cantos”, porównywana do „Boskiej Komedii” Dantego, stała się jednocześnie manifestacją geniuszu i upadku, mieszając poetycką wizjonerstwo z antysemickimi pamfletami. Czy można oddzielić artystę od człowieka? W przypadku Pounda to pytanie wciąż elektryzuje literacki świat.
Jak kształtowały się wczesne lata Pounda?
Urodzony 30 października 1885 roku w Hailey (Idaho), Pound już w dzieciństwie przejawiał wyjątkowe zdolności językowe. Syn urzędnika mennicy państwowej Homera Loomisa Pounda i Isabel Weston, od wczesnych lat zafascynowany był średniowieczną literaturą i kulturą Orientu. Jego edukacja w Cheltenham Military Academy ukształtowała zarówno buntowniczą postawę, jak i zamiłowanie do dyscypliny formalnej w poezji.
Dlaczego lata 1908-1920 były kluczowe dla rozwoju modernizmu?
Przenosiny do Europy w 1908 roku otworzyły nowy rozdział w historii literatury. W Londynie Pound stał się „literackim lokomotywą modernizmu”, odkrywając i promując takich twórców jak T.S. Eliot, James Joyce czy Robert Frost. To on redagował „The Waste Land” Eliota, nadając mu ostateczny kształt, i walczył o publikację „Ulissesa” Joyce’a. Jego własna twórczość z tego okresu to laboratoryjne eksperymenty z formą:
- „Hugh Selwyn Mauberley” (1920) – poemat-autoportret dekadencji kulturowej
- „Cathay” (1915) – rewolucyjne adaptacje klasycznej poezji chińskiej
- „Ripostes” (1912) – manifest techniki „imagizmu”
| Okres | Wydarzenia | Dzieła |
|---|---|---|
| 1908-1914 (Londyn) | Tworzenie imagizmu, współpraca z Wyndham Lewisem, małżeństwo z Dorothy Shakespeare | „Personae” (1909), „Exultations” (1909) |
| 1920-1945 (Włochy) | Zaangażowanie w faszyzm, audycje radiowe dla Mussoliniiego, przyjaźń z Olivetti | „A Draft of XXX Cantos” (1930), „Guide to Kulchur” (1938) |
| 1945-1972 (USA/Włochy) | Pobyt w klatce stalowej w Pizie, szpital psychiatryczny St. Elizabeths, powrót do Wenecji | „Section: Rock-Drill” (1955), „Thrones” (1959) |
Jak wojna wpłynęła na twórczość i życie Pounda?
II wojna światowa stała się punktem zwrotnym w biografii poety. Jego fascynacja ekonomią społeczną (teoria Social Credit) doprowadziła do poparcia faszyzmu. W latach 1941-1943 wygłaszał 125 propagandowych audycji radiowych dla włoskiej rozgłośni, za co po wojnie został aresztowany przez amerykańskich żołnierzy i oskarżony o 19 aktów zdrady stanu.
Mity i fakty o Ezrazie Poundzie
Pound był nazistą i antysemitą z przekonania
Choć głosił antysemickie poglądy, jego postawa wynikała z błędnych teorii ekonomicznych, nie rasizmu. Wielu przyjaciół Pounda było Żydami, m.in. poeta Louis Zukofsky i skrzypek Yehudi Menuhin
„The Cantos” to dzieło propagandowe
Choć fragmenty zawierają kontrowersyjne treści (m.in. Cantos 72-73 gloryfikujące Mussoliniego), całość to wielopoziomowa epopeja łącząca historię, mitologię i osobistą wizję artysty
Pound był szalony podczas wojny
Psychiatrzy wojskowi uznali go za niepoczytalnego, ale wielu badaczy uważa, że było to polityczne ułatwienie by uniknąć procesu. Jego listy z okresu uwięzienia świadczą o pełnej świadomości
Czym charakteryzuje się styl Pounda?
Poundowska „metoda ideogramu” – inspirowana chińską kaligrafią – polegała na zestawianiu pozornie niepowiązanych obrazów i cytatów, tworząc nowe znaczenia poprzez ich kolizję. W „Cantos” wykorzystuje:
- Polifonię językową (mieszanka angielskiego, chińskiego, włoskiego, prowansalskiego)
- Kolaż historycznych dokumentów i mitów (od Homera do Jeffersona)
- Eksperymenty z rytmem (od wolnego wiersza po albańskie pieśni ludowe)
„What thou lovest well remains,
the rest is dross
What thou lov’st well shall not be reft from thee”
(The Pisan Cantos, LXXXI)
Jakie dziedzictwo pozostawił po sobie Pound?
Mimo kontrowersji, wpływ Pounda na literaturę jest niepodważalny. Jego techniki:
- Rewolucjonizowały poezję angloj�
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!