Jan Chryzostom Pasek

"; ków” obejmuje lata 1667-1688 i opisuje życie autora na polskiej wsi (m.in. w Olszówce koło Jędrzejowa). Historia staje się tłem dla głównej postaci, czyli samego autora. Pasek chce się przedstawić z jak najlepszej strony, dlatego pomija wydarzenia, które mogłyby popsuć jego wizerunek. Omija wszystkie szczegóły i skupia się jedynie na takich cechach, które w jego mniemaniu są pozytywne. W „Pamiętnikach” Paska oprócz relacji z wielu wydarzeń znajdziemy także części wykraczające poza ramy typowego pamiętnika (m.in. wiersze, przemówienia, fragmenty dokumentów oraz piosenek i przyśpiewek). Autora charakteryzuje używanie barwnej, żywej polszczyzny. Swoje opowieści przeplata licznymi anegdotami, językiem potocznym i osobistymi uwagami. Przekaz dzieła jest bardzo subiektywny. Pamiętnik posiada cechy gawędy szlacheckiej. Pasek posługuje się kwiecistym stylem pełnym makaronizmów (mieszanin słów i wyrażeń z języka polskiego oraz łaciny). Stosuje dużą ilość porównań. Jego opowiadania cechują się dużą ilość humoru. W utworze pisarz ukazuje siebie jako człowieka wykształconego, lecz z bardzo wąskimi horyzontami myślowymi. Ukazuje własną osobę w działaniu, nie trapią go problemy natury filozoficznej i egzystencjalnej. Przedstawia się jako dzielnego i odważnego żołnierza, który najlepiej realizuje swą naturę na polu wojennym, ale nie bierze udziału w walkach bez żadnego interesu. Wojna była dla niego szansą na zdobycie pozycji społecznej, a także powiększenie majątku. Pasek odznacza się typowymi cechami sarmackimi. Liczą się dla niego wyłącznie przywileje. Jest człowiekiem gościnnym, towarzyskim, ale przy tym nie stroni od awantur, bijatyk. Niejednokrotnie prowadzi spory z sąsiadami oraz wdaje się w bójki. Charakteryzuje go chciwość, materializm, interesowność i egocentryzm. Odruchowo szacuje wartość każdej rzeczy, a przy poszukiwaniu żony bierze pod uwagę wyłącznie jej posag. Żyjąc w świecie szlacheckim, nie zwraca uwagi na los niższej warstwy. Jest przekonany, że tylko styl życia polskiej szlachty jest bliski Bogu. W swojej twórczości skupia uwagę głównie na sobie. Wypełnia historie nie zawsze prawdziwymi faktami. Często opisuje coś w taki sposób, by jak najlepiej na tym wypaść i zaprezentować się w korzystnym świetle. Nie przywiązuje zbyt dużej uwagi do innych postaci. Przedstawia je bardzo wybiórczo i przez pryzmat sympatii bądź antypatii. Zwykle każdy z ukazywanych bohaterów ma „łatkę” dodaną przez Paska z konkretnymi cechami, np. Czarniecki – doskonały wódz, odważny szlachcic.