Józef Czapski

"; a od 1959r. Polscy twórcy byli zapraszani do organizowania wernisaży, jest uważany za tego który otworzył drzwi do kariery artystycznej Janowi Lebensteinowi. Sława Czapskiego wybiegała poza Europę, wystawiany był w Japonii, w Tokio, w ramach promocji paryskiej kultury w “kraju kwitnącej wiśni”. Francuzi zwykle w Galerii Lambert nie wystawiali, poza żoną Jeleńskiego oraz Stanislao Lepri. Galeria Lambert była miejscem spotkań artystycznych, również polonii, przychodzili przyjaciele, wspierali się towarzysko i ekonomicznie, dodawali sobie otuchy. Francuzi nie lubili Polaków, woleli by Ci wrócili do siebie, do Polski. Wyspa świętego Ludwika była sercem polonii zagranicznej po II WŚ. Czapski był człowiekiem głęboko religijnym, który to element nie do końca pasuje do tego twórcy, przez pewne środowiska wydaje się wstydliwy. Józef Czapski był człowiekiem hojnym, otwartym na pomoc drugiemu człowiekowi. Zofia Hertz będzie starała się powstrzymywać Czapskiego przed tą rozrzutnością wiedząc że są pewne rachunki do opłacenia. W Polsce twórczość Czapskiego była praktycznie nieznana przez cały okres istnienia PRL. Artysta protestował przeciwko zmianom konstytucji PRL, nie godził się na zapis o “wiecznej przyjaźni ze Związkiem Radzieckim”, zaś Jego nazwisko znajdowało się na liście pisarzy objętych całkowitym zakazem publikacji. Józef Czapski był człowiekiem wielu talentów, największym polskim pisarzem o sztuce, sam o sobie mawiał że “ zawsze pisał, nikt nie może Go rozczytać i On nie może sam siebie rozczytać a zapisać musi”. Niezwykle ważne są Jego dzienniki prowadzone w latach 1942- 1991, na ich podstawie możemy odkryć Jego osobowość, to jakim był malarzem oraz pisarzem ale również jakim był człowiekiem. Jako malarz tworzył martwe natury oraz pejzaże, prace te odznaczały się niezwykłym zmysłem artystycznym, przebijała przez nie niezwykła wrażliwość artysty. Józef Czapski poznał Annę Achmatową w 1942r. w Taszkiencie u Aleksieja Tołstoja. Po latach powiedział iż dostrzegł łzy w oczach Rosjanki gdy tłumaczył Jej zwrotkę “warszawskiego Bożego Narodzenia”. Pisarka zgodziła się przetłumaczyć ten utwór, chociaż jak dodała był to Jej pierwszy przetłumaczony wiersz. Achmatowa zwierzyła się tamtej nocy przed Czapskim że zrobiła wiele by dowiedzieć się czy Jej syn zmarł czy też żyje, że błagała o wiadomość na ten temat wielu czołowych bolszewików, jednakże nie otrzymała żadnych konkretnych wiadomości. Czapski i Achmatowa stali się sobie wtedy niezwykle bliscy. W 1959r. Achmatowa napisała wiersz poświęcony Czapskiemu. Drugie i ostatnie spotkanie Czapski z Achmatową odbyli 20 czerwca 1965r. , kiedy Achmatowa przebywała w Paryżu. We wspomnieniach Czapskiego mamy nawiązania do początków kapistów, opowiada bardzo szczerze o tych czasach, kiedy mieli trudno, z jakim bólem rodziła się ta sztuka.