Molier
Molier, a właściwie Jean Baptiste Poquelin, urodzony 15 stycznia 1622 roku w Paryżu, zmarł 17 lutego 1673 tamże. Znany francuski komediopisarz, epoki baroku, autor „Skąpca” i „Świętoszka”, aktor i poeta. Pochodził on z rodziny mieszczańskiej, jego matką była Marie Cressé, a ojcem Jean Poquelin, z którym po śmierci kobiety zamieszkał przy ulicy Saint-Honoré. Uczęszczał do jezuickiego Collège de Clermont, następnie ukończył studia prawnicze, choć pracy w tym zawodzie nigdy nie podjął.
W 1643 roku w Paryżu założył wędrowną trupę, wraz z Madeleine Béjart, i razem z aktorami wystawiał średniowieczne farsy oraz włoskie commedie dell’arte. Ich teatr nazywał się Illustre Théâtre. Trupa upadła przez problemy finansowe, za które przyszło zapłacić Poquelin karą w więzieniu. Po opuszczeniu tego miejsca przybrał swój pseudonim – Molier, i założył nową trupę aktorską (La Troupe de Molière), kontynuując życie wędrowca. Poślubił młodszą o dwadzieścia jeden lat córkę Madeleine – Armandę – jedną z najsłynniejszych aktorek XVII wieku.
Zmarł w Paryżu 17 lutego 1673 roku. Umarł na scenie, jak prawdziwy aktor, padając na zapaść serca podczas odgrywania „Chory z urojenia”. Kilka dni po przedstawieniu zmarł, został pochowany w cmentarzu pod Paryżem. Później przeniesiono go na cmentarz Père-Lachaise w Paryżu.
Molierowskie komedie odznaczały się najwyższymi walorami artystycznymi. Wystawiał on widowiska farsowe, komedie wielkie i farsowe, tragikomedie oraz komediobalet. Przedstawiał satyryczny obraz francuskiej obyczajowości barokowej, załamania życia rodzinnego, religii, hipokryzję i pogardę wobec światowych, butnych ludzi wobec uczciwych i dobrych, zwykłych osób. Stworzył wiele wielkich komedii, które zostały przetłumaczone na ogrom języków, jak; „Świętoszek”, „Skąpiec”, „Szkoła mężów”, „Szkoła żon”, „Don Juan”, „Mizantrop”, „Chory z urojenia” czy „Pocieszne wykwintnisie”. Jego krytycy wielokrotnie ośmieszali go, nawiązując w swoich własnych komediach do zdrad, jakich wiele razy dopuszczała się żona Moliera.
W swoich dziełach przedstawiał skrajnie różnorodną tematykę. W „Pocieszne wykwintnisie” (1659) ośmieszał salonową przesadę, obie komedie „Szkoła mężów” (1661) oraz „Szkoła żon” (1662) poruszały temat niezrozumienia życia rodzinnego, „Skąpiec” (1668) prezentował człowieka chciwego, przepełnionego miłością do własnych dóbr, manię bezużytecznych bogactw oraz problematykę podporządkowania się rodzinnym wymaganiom. „Don Juan” (1665) był formą odpowiedzi na krytykę zarzuconą Molierowi jeszcze przy „Świętoszku”, jednak również skrytykowany, Molier postanowił zaprzestać wystawiania tej sztuki. Finalnie sztukę wydano dopiero po śmierci Moliera. Ów „Świętoszek” zawdzięcza swój rozgłos oraz cenzurę poruszaną tematyką hipokryzji religijnej, gdzie główny bohater dla osiągnięcia swoich celów jest w stanie wykorzystać rodzinę innego bohatera – Orgona, udając osobę pobożną i wielce religijną. Sama scena zdemaskowania tytułowego bohatera – Tartuffe’a, jest uważana za jedną z najlepszych scen wszechczasów. „Pocieszne wykwintnisie” była komedią kluczową w jego karierze, gdyż po jej wystawieniu otrzymał przychylność samego króla Francji Ludwika XIV, co pomagało mu w późniejszych latach przy wielokrotnej krytyce ze strony nieprzyjaciół, gdy poruszał zbyt krzywdzące francuską arystokrację tematykę. Również i publiczność okazała mu wtedy wiele entuzjazmu, czym zaskarbił sobie uznanie wielu Francuzów. Bardzo ważnym utworem była również komedia „Chory z urojenia”, która opowiadała historię Argana – hipochondrycznego mężczyzny, wymyślającego sobie coraz to nowsze choroby, a cieszącego się znakomitym zdrowiem. Na polecenie swojego brata i pokojówki Toinette przygotowuje próbę – pozoruje swoją śmierć, by sprawdzić prawdziwość uczuć swojej córki oraz żony. Argan pragnie, by jego córka wyszła za lekarza, lecz ona paja ogromną miłością do Cleante’a. Podczas próby Argan uświadamia sobie, że jego żonie zależy jedynie na pieniądzach, a to córka tak naprawdę go kocha, więc pozwala jej poślubić ukochanego jej mężczyznę. Pomimo ukazania bardzo często człowieka jako osoby chciwej i egoistycznej, chwalącej jedynie dobra materialne, Molier odznaczał się wielkim humanizmem i wierzył w naturalną dobroć każdego człowieka.
Znanymi cytatami Moliera, były:
„W słowach wszyscy mężczyźni podobni są do siebie; czyny dopiero odsłaniają różnice.” – „Skąpiec”
„Gdy chodzi o pochlebstwo, najmędrsi ludzie posiadają istne skarby naiwności; nie ma nic tak bezczelnego ani tak niedorzecznego, czego by nie połknęli, skoro się należycie rzecz zaprawi pochwałami.” – „Skąpiec”
„Nie wiem, na co tam panu zaraz idzie chętka,
Lecz ja znów do pożądań nie jestem tak prędka
I choćbyś stał tu nagi od dołu do góry,
Nie skusiłby mnie widok całej pańskiej skóry.” – „Świętoszek”
„Kto czegoś pragnie, łatwo zwiedzionym być może,
A jego własna próżność w tym nam dopomoże. – „Świętoszek”
„Plaut i Terencjusz leżą w tym grobie, choć pogrzebano w nim tylko Moliera.” – o Molierze, autor Jean de La Fontaine.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!