Władysław Stanisław Reymont
Przyjrzyjmy się bliżej sylwetce wybitnego polskiego pisarza Władysława Stanisława Reymonta. Jego właściwe imię i nazwisko brzmiało Stanisław Władysław Rejment.
ŻYCIORYS
Urodził się w Kobielach Wielkich w dniu 7 maja 1867 r. Ojciec Reymonta – Józef Rejment – był organistą, osobą wykształconą w kierunku muzycznym i bardzo oczytaną. Matka Reymonta – Antonina z Kupczyńskich, pochodziła ze zubożałej szlacheckiej rodziny z Krakowa. Wiadomo o niej, że potrafiła wspaniale opowiadać.
Marzeniem rodziców było, by Reymont został organistą, on jednak nie chciał zdobywać wykształcenia w szkołach. Próbował różnych zawodów i często się przeprowadzał. Dużo czasu spędził na podróżach po Polsce oraz Europie. Pisarz skończył Warszawską Szkołę Niedzielno – Rzemieślniczą, lecz przyuczał się również do zawodu krawca w Warszawie (w latach 1880-1884), a następnie został czeladnikiem. Przez kolejne cztery lata swojego życia występował jako aktor wędrownych teatrach, a w późniejszym okresie pracował na Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej.
Pierwsze wiersze Reymont zaczął tworzyć w 1882 r., natomiast źródłem zarobku jego twórczość literacka stała się po roku 1894.
Niezależność finansową zyskał m. in. dzięki oszustwu, którego dokonał lekarz Jan Raum podczas pobytu pisarza w szpitalu – związanego z wypadkiem kolejowym, jakiemu uległ. Na skutek obrażeń złamał on dwa żebra, jednak w notatce lekarskiej znalazła się wzmianka o 12 złamanych żebrach oraz innych kontuzjach, które mogły uniemożliwić mu pracę umysłową. Tak sformułowany raport umożliwił uzyskanie wysokiego odszkodowania.
Władysław Reymont ożenił się z Aurelią Szabłowską, z domu Schatzschnejder w dniu 15 lipca 1902 r. w Krakowie w kościele Karmelitów na Piasku.
Pisarz obserwował rewolucję w 1905 r., czego efektem były teksty: „Kartki z nonatnika” w „Tygodniku ilustrowanym” oraz zbiór wspomnień pt. „Z konstytucyjnych dni. Notatki.”
W 1920 r. nabył majątek w Kołaczkowie.
W dniu 13 listopada 1924 r. za „epopeję chłopską” pt. „Chłopi” otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, której nie udało mu się jednak odebrać z powodów zdrowotnych.
Przed 1914 r. Reymont był członkiem Ligi Narodowej. W 1925 r. przystąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, a wkrótce po tym otrzymał tytuł członka honorowego Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie. Do śmierci należał do składu Kapituły Orderu Odrodzenia Polski.
Reymont zmarł w Warszawie w dniu 5 grudnia 1925 r. Pochowano go w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Stare Powązki, zaś jego serce zostało wmurowane w filarze kościoła św. Krzyża.
Reymont otrzmał liczne ordery i odznaczenia, w tym – pośmiertnie w 2018 r. – Order Orła Białego. Poza tym były to: Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1924 r.), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1921 r.), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1921 r.) oraz Komandor Orderu Legii Honorowej (1925 r.).
TWÓRCZOŚĆ
Przyglądając się twórczości Władysława Reymonta, nie sposób zauważyć, że większość jego dorobku stanowi proza, w tym nowele, a jedynie niewielką część zajmują wiersze. Jest on uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu (metody zmierzającej do wiernego, wręcz fotograficznego odwzorowywania natury m.in. w literaturze) w twórczości Młodej Polski.
Tematyka utworów Reymonta jest niezwykle różnorodna, podobnie – jak ich forma literacka. Powieści obyczajowe często zawierały krytykę społeczną.
Wśród jego dzieł warto wymienić: „Pielgrzymkę do Jasnej Góry”, „Komediantkę”, „Fermenty”, „Marzyciela”, „Wampira”, „Rok 1794”, „Z ziemi chełmskiej. Wrażenia i notatki”, „Bunt” czy opowiadanie „Legenda”. Jednak największą sławę przyniosły mu powieści: „Ziemia obiecana” oraz „Chłopi”.
„Ziemia obiecana” opowiada o kapitalistycznym mieście Łodzi, które w oczach Reymonta doprowadzało do niszczenia „zwykłych” ludzi, a jednocześnie źle wpływało na psychikę bogaczy. Powieść przedstawia sposoby zarabiania pieniędzy przez trzech przyjaciół – Polaka, Niemca i Żyda, którzy potrafili skutecznie współdziałać w tworzeniu biznesu i pokonywać konkurencję. Łódź została przedstawiona w bardzo plastyczny i naturalistyczny sposób, co uwypuklało miłość autora do przyrody i jego niechęć do wypaczonego – jego zdaniem – środowiska miejskiego.
„Chłopi” to powieść ukazująca życie ludności chłopskiej w niezwykle realistyczny sposób, przy wykorzystaniu specyficznego języka, zawierającego m.in. gwarę. Rytm życia mieszkańców wsi i ich obowiązki związane z pracą na roli są przedstawiony jako zgodne z przyrodą i zmieniającymi się porami roku. Przedstawione zostały również liczne zwyczaje i obrzędy ludowe, a jednocześnie powieść zawiera opis następujących przemian społecznych i ekonomicznych na wsi, np. konfliktów z dworem. Główna akcja powieści dotyczy natomiast romansu młodej Jagny z synem jej męża Macieja Boryny – Antkiem. „Chłopi” to przykład – obecnej w wielu dziełach z początku XX wieku – tzw. „chłopomanii”, którą cechuje fascynacja prostotą, energią i naturalnością życia chłopów.
Pamięć Władysławie Reymoncie pozostaje nadal żywa. Ten wybitny polski noblista został upamiętniony poprzez umieszczenie jego portretu na polskim banknocie o nominale 1 000 000 zł, który znajdował się w obiegu w latach: 1991-1996. W Warszawie jedna z głównych ulic w dzielnicy Bielany nosi nazwę alei Władysława Reymonta (od 1961 r.). Ponadto, trzykrotnie wydano znaczki pocztowe ku pamięci pisarza. Istnieje również Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta. Co więcej, liczne pomniki i place nazwano na jego cześć (m.in. w Łodzi, Kołaczkowie czy Radomsku).
Rok 2000 został ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Reymontowskim.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!