Gdzie Stawiamy Przecinki

Gdzie stawiamy przecinki
Polska interpunkcja ma długą tradycję. Znaki interpunkcyjne zostały przejęte przez Polaków razem z łacińskim alfabetem. Jako pierwszy skodyfikował je Onufry Konopczyński w 1789 roku w utworze zatytułowanym „Gramatyka dla szkół narodowych” Znaki interpunkcyjne były wtedy nazywane znamionami pisarskimi. Dopiero w XIX wieku znaki interpunkcyjne były określane jako znaki przestankowe lub przecinkowe. System interpunkcyjny w języku polskim nazywany jest systemem składniowym, gdyż najważniejszą rolę ma w nim struktura zdania.
W zdaniach pojedynczych przecinek stawia się pomiędzy równorzędnymi składnikami, czyli podmiotami, przydawkami, dopełnieniami, okolicznikami, orzecznikami, np.
Na stole stoją: laptop, telefon, wazon, lampa.
W ogródku rosną irysy, bratki, tulipany.
Magda, Zosia, Ania idą na dyskotekę.
Na urodziny zaproszę: Agnieszkę, Zosię, Karolinę, Kasię.
Moja dziewczyna jest zgrabna, piękna, inteligentna.
Umówiłam się z Kamilą, Jankiem, Ewą i Magdą.
Zawsze chciała mieć mądrego, zaradnego, gospodarnego męża.
Pracowity, sumienny, wytrwały pracownik to marzenie każdego szefa.
Wakacje spędził w Hiszpanii, Portugalii, Francji.
Przyglądała się z zainteresowaniem wielbłądom, hipopotamom, słoniom.

W przypadku składników, które są połączone spójnikowo, zasady użycia przecinka są podobne jak w przypadku spójnikowych wypowiedzeń złożonych współrzędnie. Przecinek stawia się przed spójnikami przeciwstawnymi, wynikowymi oraz synonimicznymi: ale, lecz, a (w funkcji przeciwstawnej), więc, toteż, zatem, czyli, to jest, to znaczy, mianowicie, np.
Pada deszcz, więc zostanie w domu.
Nie nauczyła się, toteż dostała jedynkę.
Wyjechali do dawnej stolicy Polski, czyli do Krakowa.
Pojadą w tym roku w góry, zatem muszą się dobrze przygotować.
Anna lubi książki przygodowe, ale nie przepada za horrorami.
Przyszedł punktualnie, jednak jego ukochanej jeszcze nie było.
Ewa lubi książki, a Marek woli oglądać filmy.

Przecinkiem rozdzielamy także wyrażenia porównawcze, czyli połączenie niesamodzielnych wyrazów porównujących: jak, jakby, jako, niby, ni to, niż, niczym z innym wyrazem samodzielnym lub wyrażeniem przyimkowym, które określają porównywaną treść. Człon porównawczy oddziela się przecinkiem w sytuacji, kiedy ma charakter zwrotu wtrąconego lub dopowiedzenia, np.
Za tydzień, podobnie jak w tym tygodniu, pojedziemy na wycieczkę.
Do ulubionych krajów, jak do najlepszych przyjaciół, wraca się bardzo często.
W marcu, tak samo jak w kwietniu, wezmę trzy dni urlopu.

Przecinki stosuje się również w tzw. dopowiedzeniach, we strąceniach i wołaczach. Dopowiedzenia uzupełniają treść wypowiedzeń, części zdania, mogą tez ograniczać treść. Dopowiedzeniami są wyrazy oraz ich połączenia, wyrażenia przyimkowe, imiesłowy, np.
Do naszej klasy dołączył nowy uczeń, przystojny i wysoki.
Przyjęła zaproszenie na wesele, z ogromną radością.
Róże są piękne, majestatyczne, pachnące.
Babcia pojawi się u nas na początku weekendu, a mianowicie w sobotę rano.
W przypadku wyliczeń wskazujących na Meuse zamieszkania przecinkiem oddziela się poszczególne jego człony, np.
Magdalena Nowacka, Poznań, ul. Marszałkowska 101, mieszkanie nr 5.
Przecinkiem podziela się wyrazy, które występują w Wołaczu, np.
Zosiu, podejdź do mnie.
Dzieci, czy mogę was prosić o uwagę?
Babciu, życzę ci wszystkiego najlepszego.
Agnieszko, zabierz się za odrabianie lekcji.
Spotkajmy się, ukochana, w tym samym miejscu.
Przecinki stosuje się w zdaniach złożonych podrzędnie. W tym przypadku spójniki stanowią jeden ze składników zespolenia. Spójniki stawia się przez wskaźnikami zespolenia. W zdaniach złożonych współrzędnie przecinki stawia się przed spójnikami: więc, zatem, toteż, dlatego, ale, lecz, a, jednak, zaś, natomiast, chociaż, np.
Jest ciepło, więc wyjdę na spacer.
Zmarzłam, więc zrobię sobie ciepłą herbatę.
Lubię góry, toteż wybiorę się w Tatry.
Wydaje się miłym chłopcem, zatem umówię się z nim.
W zdaniach złożonych łącznie i rozłącznie przecinki stawia się w sytuacji, kiedy dany spójnik się powtarza, np.
Anna nie przykładała się do pracy i nie uczyła się wytrwale, i nie chodziła do szkoły.
Pojadę do Warszawy albo do Krakowa, albo zdecyduję się na wakacje za granicą.
W zdaniach złożonych podrzędnie przecinkiem oddziela się zdanie podrzędne od nadrzędnego, np.
Ponieważ nie przyłożyła się do nauki, musiała powtarzać rok.
Kiedy dojedziesz na miejsce, zadzwoń do mnie.
Marzę o tym, żeby już były wakacje.
Pójdę do Zosi, żeby pożyczać od niej książkę.
Choć pada deszcz, wybiorę się na spacer.
Gdy pada deszcz, dzieci się nudzą.
Jeśli mnie nie lubisz, powiedz mi to wprost.
Kto czyta, żyje wielokrotnie.
Boli mnie gardło, ponieważ jestem przeziębiona.
Książka, która leży na stole, jest ciekawa.
Dziecko, które się nie uczy, otrzymuje złe stopnie.
Przecinkiem oddzielamy także imiesłowowe równoważniki zdania, np.
Czekając na Kasię, przeglądała wiadomości w telefonie.
Rodzice, czekając na córkę, bardzo się denerwowali.
Idąc do szkoły, zgubiła telefon.
Wyszedłszy z domu, udał się na przystanek.

Sprawdź również:

Gdzie Stawiamy Przecinki

Dodaj komentarz jako pierwszy!