Głoski – podział na głoski

Głoski – podział na głoski
Głoski są najmniejszymi dźwiękowymi realizacjami jakie może wykonać człowiek. Głosek nie możemy w żaden sposób podzielić. Ich źródłem jest powietrze, które przepływając przez nasze narządy mowy, wprawia je w drgania. Inaczej mówiąc, głoski to pojedyncze elementy dźwiękowe, których nie można w żaden sposób podzielić na mniejsze cząstki. Badaniem głosek i ich opisem zajmują się naukowcy z językoznawstwa, a dokładniej z fonetyki. Dla przykładu, głoską mogą być literki: m, o, a, l, dz, w, g, y, e, u.
Głoski możemy podzielić na kilka grup, ale podstawowym podziałem jest podział głosek na samogłoski i spółgłoski. Inny kategorie dzielą głoski na bezdźwięczne i dźwięczne, twarde i miękkie, nosowe i ustne. Wszystkie te podziały omówimy sobie w prosty sposób, opierając się na licznych przykładach.

Podstawowym podziałem głosek jest wyszczególnienie samogłosek i spółgłosek. Podział ten dotyczy stopnia zbliżenia narządów mowy.
• Samogłoski – są to głoski otwarte, które powstają w wyniku wprawienia wiązadeł głosowych w drgania, dzięki swobodnemu przepływowi powietrza przez kanał głosowy. Do samogłosek zaliczamy: a, ą, e, ę, i, o, u, y.
• Spółgłoski – są to głoski, powstające, w wyniku napotykania przez powietrze przeszkody w postaci zapory bądź zbliżenia się narządów mowy w kanale głosowym. Do spółgłosek zaliczamy: b, c, ć, d, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, ń, p, r, s, ś, t, w, z, ź, ż, sz, cz, ch, dz, dż, dź, rz.
Spółgłoski możemy podzielić również ze względu na sposób i miejsce artykulacji oraz układ wiązadeł głosowych.

Podział na głoski dźwięczne i bezdźwięczne
Podziału tego dokonujemy ze względu na układ wiązadeł głosowych. Wyróżniamy głoski dźwięczne i bezdźwięczne.
• Głoski dźwięczne – głoski te powstają, kiedy wiązadła głosowe są do siebie zbliżone, a powietrze, które przez nie przechodzi wprawia je w drgania. Do głosek dźwięcznych zaliczamy wszystkie samogłoski oraz spółgłoski, takie jak: b, d, g, w, z, ź, ż, r, l, ł, m, n, ń, j, dz, dź, dż.
• Głoski bezdźwięczne – powstają kiedy wiązadła nie są do siebie tak zbliżone, a powietrze spokojnie przez nie przepływa. Do głosek bezdźwięcznych zaliczamy takie spółgłoski jak: p, t, k, f, s, ś, sz, c, ć, cz, h, ch.

Kolejnym podziałem jest rozróżnienie głosek na głoski nosowe i ustne.
• Głoski nosowe – powstają, kiedy nasze podniebienie opuszcza się i powietrze częściowo przepływa przez jamę nosową i częściowo przez ustną. Do głosek nosowych zaliczamy takie głoski, jak: ą, ę, m, m’, n, ń.
• Głoski ustne – powstają, kiedy nasze podniebienie jest uniesione, a powietrze przepływa tylko przez jamę ustną. Do głosek ustnych zaliczamy resztę głosek.

Teraz przejdziemy do podziału na głoski twarde i miękkie. Wyróżniamy je ze względu na położenie środkowej części naszego języka. Podział ten stosujemy tylko dla spółgłosek.
• Głoski miękkie – powstają, kiedy środkowa część naszego języka podnosi się do podniebienia twardego. Do głosek miękkich zaliczamy takie spółgłoski jak: ś, ź, ć, dź, ń, k´, g´, h´. Znak ´ oznacza miękkość.
• Głoski twarde – powstają, kiedy środkowa część naszego języka nie podnosi się do podniebienia twardego. Zaliczamy do nich resztę spółgłosek.

Podział na głoski
Podział na głoski to tak naprawdę podział na dźwięki, z których składa się dany wyraz. Należy odróżnić podział wyrazu na głoski a podziału na litery. Ten drugi wygląda w następujący sposób: p-i-e-s (4 litery). Pierwszy zaś pi-e-s (3 głoski) . Podział na głoski polega na wyodrębnieniu słyszalnych dźwięków, a nie liter, zamiast r-z (w podziale na litery) notujemy –rz-
Przykładowy podział na głoski: p-sz-cz-o-ł-a, rz-e-k-a, sz-k-o-ł-a, m-a-c-o-ch-a, p-o-d-u-sz-k-a.

Najważniejsze zasady podziału głosek
1. Dwuznak (np. ch, rz, sz,cz,dz) jest połączeniem liter, ale stanowi jedna głoskę np. –rz-, -sz-,-cz- a nie r-z, s-z, c-z, d-z. np. m-a-c-o-ch-a, sz-a-m-p-a-n.
2. Jeśli samogłoska występuje po głosce zmiękczonej to literka „i” oznacza zmiękczenie, ale nie stanowi oddzielnej głoski. Np. o-si-e-m, si-e-d-e-m.
3. Jeśli spółgłoska występuje po głosce zmiękczonej to literka „i” oznacza zmiękczenie i jest oddzielną głoską np. z-i-m-a, l-i-c-o.

Sprawdź również:

• Kajko i Kokosz. Szkoła latania – Janusz Christa – recenzja książki
• Sklepy cynamonowe – Bruno Schulz – Recenzja książki
• Dziady cz. II – Adam Mickiewicz – Recenzja książki
• Latarnik – Henryk Sienkiewicz; – Recenzja książki
• Testament mój – Juliusz Słowacki – Najważniejsze informacje
• Kamienie na szaniec – Aleksander Kamiński – Recenzja książki
• Moralność pani Dulskiej – Gabriela Zapolska – Charakterystyka
• Folwark zwierzęcy – George Orwell – Recenzja książki
• Harry Potter – J.K. Rowling – Recenzja książki
• Opowieść wigilijna – Charles Dickens – Recenzja książki

Dodaj komentarz jako pierwszy!