🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Interpunkcja – ogólna charakterystyka, znaki interpunkcyjne i ich funkcje

W języku polskim interpunkcja powinna zapewnić napisanemu przez nas tekstowi jednoznaczność i ułatwić jego poprawny odczyt. Ponadto służy do wyrażania właściwości mowy, które w inny sposób nie mogłyby zostać zakomunikowane w tekście pisanym. Tak też na przykład wykrzyknik jest znakiem wyrażania silnych emocji, kropka i przecinek przystanku, natomiast wielokropek oznacza zawieszenie wypowiedzi i dłuższą przerwę. Wykorzystanie poprawnie interpunkcji umożliwia poprawne odczytanie napisanego tekstu. Pozwala nam we właściwy sposób go interpretować. Odpowiednia interpunkcja pozwala na różnego rodzaju wtrącenia, wyznacza określony rytm.
Interpunkcję możemy zdefiniować również w następujący sposób. Interpunkcja jest graficznym odpowiednikiem rytmu, intonacji, tempa wypowiedzi. Składa się z dziesięciu znaków m.in. kropki, przecinka, nawiasu, dwukropka.
Używamy dziesięciu znaków interpunkcyjnych: przecinka, kropki, dwukropka, średnika, myślnika, wielokropka, wykrzyknienia, pytajnika, cudzysłowu i nawiasu. Wszystkie je opiszę w późniejszej części pracy, oczywiście zamieszczę również przydatne przykłady, aby każdy element można było sobie łatwo przyswoić.
Reguły, które obejmują interpunkcję mają charakter obowiązkowy, co oznacza, że jeśli nie zastosujemy w danym miejscu na przykład przecinka czy kropki zostanie to uznane za błąd interpunkcyjny. Często od miejsca umieszczenia przecinka, zależy kontekst naszej wypowiedzi.
Np. „Nie chcę psa.” oraz „Nie, chcę psa.”
Np. „Jak wrócę z kina wieczorem, przyjdę do ciebie po moją książkę.” a „Jak wrócę z kina, wieczorem przyjdę do ciebie po moją książkę.”
Np. „Na wakacje pojechała babcia Barbara i Ania.” a „Na wakacje pojechała babcia, Barbara i Ania.”
W obu przypadkach zdanie zawiera te same słowa w dokładnie tej samej kolejności, lecz w jednym jest przecinek, który kompletnie zmienia przekaz komunikatu.
Historia powstania znaków interpunkcyjnych:
Nazwa „interpunkcja” pochodzi od łacińskiego słowa „interpunctio”, co oznacza wstawianie punktów w tekst. Odnosi się ono do pierwszego łacińskiego znaku – punktu, który w zależności od wysokości swojego umieszczenia w tekście, mógł oznaczać albo koniec zdania lub przerwę konkretnej długości.
Wszystkie znane nam znaki interpunkcyjne: przecinek, kropka, dwukropek, średnik, myślnik, wielokropek, wykrzyknik, pytajnik, cudzysłów i nawias, zostały ustalone w jednym z poniższych okresów:
– Starożytność – z inicjatywy bibliotekarza Arystofanesa z Bizancjum ustalono wstępny system kropek.
– Czasy Karolingów – w tym okresie powstał znak zapytania oraz wykrzyknik. Tworzyły się również zalążki łącznika.
– Renesans – w tym okresie ustalono przecinek, średnik, współczesną kropkę, dwukropek.
Dziesięć znaków interpunkcyjnych i ich funkcje:
– Kropka – jest znakiem, który stawiamy na końcu zdania, aby oddzielać od siebie poszczególne wypowiedzi. (np. Tak jest, Aniu. Mój kot Puszek bardzo lubi mleko.)
– Średnik – jest znakiem, który oddziela fragmenty wypowiedzi od całości. Ma silniejszą moc niż przecinek, lecz słabszą niż kropka. Średnik możemy zamienić w taki sposób, aby z jednego zdania stworzyć dwa.
– Przecinek – jest znakiem, który podobnie jak średnik oddziela poszczególne fragmenty od całości wypowiedzi. Ma jednak słabszą moc. Para przecinków pełni również funkcję znaku wyodrębniającego. (np. Moja babcia Zosia, Ania i ja wyruszamy na wycieczkę nad piękne, malownicze jezioro, położone w górach.)
– Wielokropek – jest znakiem, który oznacza miejsce chwilowego przerwania wypowiedzi, stan emocjonalny oraz zaznacza pominięcia w wypowiedzi. (np. Idąc przez ciemny, przerażający las spotkaliśmy… małego jeżyka. Siedzieliśmy przy ognisku, piekąc kiełbaski, kiedy coś przerażająco ryknęło…)
– Myślnik – znak, który oznacza miejsce chwilowego zawieszenia głosu, zaznacza wszystkie pominięcia w wypowiedzi oraz wydziela zdania wtrącone do wypowiedzi (np. Książka Rowling jest – w mojej opinii – jedną z najlepszych książek roku 2003.).
– Pytajnik – znak, który wyraża stan emocjonalny oraz ma wznoszącą intonację. Pozwala zadać pytanie. (np. Czy ktoś tam jest?)
– Wykrzyknik – znak, który wyraża emocje autora wypowiedzi. (np. Wiem, że to ty!)
– Dwukropek – znak, który wyodrębnia mniejsze całości wypowiedzi oraz wprowadza cytat, wynik, wyliczenie czy uzasadnienie. (np. Ania w zoo widziała swoje ulubione zwierzęta: zebry, żyrafy, słonie i małpki).
– Cudzysłów – znak, który wyodrębnia mniejsze całości spośród pełnej wypowiedzi, pozwala na wprowadzenie cytatów czyichś wypowiedzi bądź nazw książek, czy innych utworów. (np. W książce „Harry Potter i Komnata Tajemnic” skrzat domowy powiedział: „Zgredek dostał skarpetę.”)
– Nawias – znak, który wyodrębnia mniejsze całości spośród pełnej wypowiedzi, umożliwia uściślanie myśli. (np. W XXI wieku (dokładnie w 2003 roku) powstał „Harry Potter i Komnata Tajemnic.”)
Znaki interpunkcyjne możemy podzielić w następujący sposób, uwzględniając pełnioną przez nie funkcje:
– Znaki prozodyczne – znak, oznaczający przerwanie lub zawieszenie głosu (zaliczamy tutaj pytajnik, wielokropek oraz myślnik)
– Znaki wyodrębniające – znak, który wydziela zdania wtrącone (zaliczamy tutaj cudzysłów, dwukropek, dwa przecinki, dwa nawiasy, dwa myślniki)
– Znaki oddzielające – znak, który oddziela mniejsze całości od całej wypowiedzi (zaliczamy tutaj średnik, kropkę i przecinek)
– Znaki opuszczenia – znak, który zaznacza pominięcie w tekście (zaliczamy tutaj tylko myślnik i wielokropek).
– Znaki emocji – znak, który oznacza emocje (zaliczamy tutaj pytajnik, wykrzyknik, wielokropek, myślnik).

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!