🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Psałterz Dawidów – Jan Kochanowski – Streszczenie szczegółowe

„Psałterz Dawidów” Jana Kochanowskiego – streszczenie szczegółowe
Informacje ogólne
To utwór jednego z najbardziej znanych polskich twórców epoki renesansu – Jana Kochanowskiego. Poetyckie przedstawienie Księgi Psalmów z Pisma Świętego zostało wydane w 1579 roku. Według źródeł dzieło wydano drukiem w Oficynie Łazarzowej mieszczącej się w Krakowie. Dodatkową ciekawostką, jest fakt, że już w 1580 r. opracowano muzykę nawiązującą do Psałterza.
Kompozycja
Dzieło rozpoczyna się wstępem pt.: „JEGO MIŁOŚCI MEMU PANU, PANU PIOTROWI MYSZKOWSKIEMU Z ŁASKI BOŻEJ BISKUPOWI KRAKOWSKIEMU ETC.”.
Następnie cały utwór podzielony jest na 5 części, z której każda składa się z określonej liczby psalmów.WSTĘP
Widzimy tu bardzo silną więź podmiotu lirycznego z Piotrem Myszkowskim. Była to osoba, która nie odtrącała poezji Kochanowskiego, ale widziała w niej wartość. Biskup rozumiał dzieła poety oraz je cenił. Pobudził w autorze ambicje do tworzenia na arenie międzynarodowej, gdzie nie zaznano jeszcze obecności Polaków. Dlatego w tym preludium do właściwego utworu podmiot liryczny składa na ręce Myszkowskiego to dzieło jako wyraz wdzięczności.
Poniżej znajduje się streszczenie wybranych Psalmów z Psałterza autorstwa wyżej wspomnianego Jana Kochanowskiego.
CZĘŚĆ PIERWSZA
Psalm 1 – Osoba doznająca szczęścia w życiu to taka, która nie otacza się osobami popierającymi zło. Obiera ona drogę Pana, postępując zgodnie z Jego przykazaniami. Jej dusza wydaje plon obfity, nawet gdy przychodzą gorzkie chwile. Takiego cudu nie doznają jednak ludzie nie podążający za Bogiem. Ostateczny rozrachunek ujawni sprawiedliwość Bożą.
Psalm 2 – Bunt przeciwko Bogu wydaje się opłacalny, bo pozwala wyprzeć się nauki zabraniającej czynienia zła. Wszystkie działania ludzkie są widziane przez Pana, którego sprawiedliwość w końcu nadejdzie. Podmiot liryczny nakłania władców, by postępowali zgodnie z nauką biblijną, bojąc się Boga i Go szanując. Przestrzega przed karą dla grzeszników.
Psalm 3 – Podmiot liryczny przyznaje się do raniących oszczerstw ze strony innych, jakoby zwątpił w Pana. Prawda jest zupełnie inna – podąża on za słowem Bożym, znajdując w nim oparcie. Oddaje się Mu w opiekę, nie czując wtedy strachu. Prosi Boga, by ochronił go przed nieprzyjaciółmi, którzy przegrywają starcie z Panem. Wychwala Jego dobro.
Psalm 4 – Apostrofa do Boga, by pochylił się nad losem podmiotu lirycznego. Z jego rozważań wynika jasny przekaz. Bóg czuwa nad tymi, którzy są blisko Niego. Naucza, by nie narażać się na gniew Boży poprzez grzech, lecz nawołuje do modlitwy błagalnej, nieodnoszącej się do rzeczy materialnych. W przeciwieństwie do innych, skupia się na łasce Bożej, a nie na świecie doczesnym.
Psalm 5 – Rozpaczliwa prośba do Boga o wysłuchanie słów podmiotu lirycznego. Pokazuje swoją bogobojność, porównując ją z zachowaniem grzeszników. Błaga, by Bóg odsunął od niego ludzi zła, którzy nie postępują zgodnie z nauką Pana. Ufa, że Jego wyznawcy zostaną obdarowani potrzebnymi łaskami.
Psalm 6 – Podmiot liryczny prosi Boga, by okazał mu miłosierdzie i nie karał go za uleganie grzechom. Przepełnia go cierpienie, ból i żal. Błaga o uleczenie chorej duszy od ogarniającego ją zła. Nakazuje swoim nieprzyjaciołom odejść od niego, gdyż ma wsparcie w Panu.
CZĘŚĆ DRUGA
Psalm 42 – Dusza ludzka porówna zostaje do zwierzyny – łani na polowaniu, pragnącej odpoczynku i schronienia. W apostrofie do Boga podmiot liryczny pragnie zdobyć odpowiedź na nurtujące go pytanie, czy ujrzy kiedyś twarz Wszechmogącego. Przyznaje się do nękania, jakie spotyka go ze strony społeczeństwa ze względu na obyczaje religijne. Mimo to wiara podmiotu lirycznego wygrywa ze zwątpieniem i osoba mówiąca zapewnia o głębokiemu zawierzeniu Bogu. Wierzy, że pewnego dnia zmiłuje się nad nim Pan, dla którego zaśpiewa pieśń pochwalną. Pyta Ojca, dlaczego pozwala, by inni drwili z niego i sprawiali mu przykrość, obciążając jego na pół martwe serce. Pokrzepia duszę, by stała ufnie przy Panu.
Psalm 43 – Apostrofa do Wszechmogącego, by przyjęta została niewinność podmiotu lirycznego, który prosi również Boga o trwanie przy nim. W swoim monologu wspomina też o obawie, którą sprawiają jego nieprzyjaciele. Chce dzięki pomocy Pana tak żyć, by trafić do Jego Królestwa. Nie wie, czemu jego dusza ustaję. Pokrzepia swe serce, by ufało w Bogu.
Psalm 44 – Wspomina opowiadania o cudach czynionych przez Boga, mających miejsce w czasach jego przodków. Przytacza przypadki niezwykłej pomocy udzielonej wierzącym w Pana, której doświadczali oni dzięki łasce. W apostrofie wychwala Jedynego, nazywając Go królem, dzięki któremu ludzie zwyciężają wszelkie trudy. Zapewnia o wierności, którą napełnione jest serce ludu. Podmiot liryczny relacjonuję ostatnią zagładę niewierzących, która niszczy lud wyznawców Pana. Pyta, czy los ten spowodowany jest jakimś sprzeniewierzeniem się sile Boskiej, podając przykłady buntu. Błaga Wszechmogącego, by odjął od nich to cierpienie, by On sam się od nich nie oddalał. Wierzy w miłosierdzie Pańskie.
Psalm 45 – Serce podmiotu lirycznego przepełnione jest muzyką dla króla. Wychwala Go, zestawiając go z ziemskimi władcami. Prosi o wsparcie przed obroną przed zagrażającymi mu nieprzyjaciółmi. Aby potwierdzić Jego wielkość, przytacza Jego wspaniałe cechy, np. sprawiedliwość i mądrość, które pomogą w przeciwstawieniu się wrogowi. Wplata do tekstu epizody z życia królewskiego, podkreślając bogate szaty i majestat. Opisuje życie żony, królowej, i nadzieję na przyszłych potomków królewskich.
Psalm 46 – Bóg jest oparciem i obroną dla swoich wyznawców. Podmiot liryczny zapewnia o bezpieczeństwie dzięki wierze w Pana, nawet podczas najstraszliwszych zagrożeń. Przytacza sztormy na morzach i burze. Potwierdza, że miasto które wychwala Boga, jest szczęśliwe i dostatnie. Nie zagrażają mu żadni nieprzyjaciele, pożar czy wrogie wojska, gdyż Wszechmogący, Bóg Abramów, zawsze pomaga w niedoli.
CZĘŚĆ TRZECIA
Psalm 73 – Bóg widzi szczerość uczynków swoich wyznawców, wnikając w ich serca. Lecz grzesznicy nieznający postępujący zgodnie z nakazami Pana też nie raz żyją szczęśliwie. Nie znają cierpień i złości ludzkiej. Przyczyną tego jest otaczające ich kłamstwo, pycha i barbarzyństwo co skutkuje bezmiernym luksusem i dobrami materialnymi tego świata. Podmiot liryczny przytacza w tekście kolejno przykłady nieprawości i zgorszenia moralnego popełnianych przez grzeszących. Kontrastem są przeżycia osoby mówiącej, która cierpiała na ziemi z powodu wyznawania nauki Wszechmogącego. Lecz znając los każdego człowieka ukazany przez Boga, przejrzał, że uciechy nieprawych ludzi są tylko chwilowe a czas jest ich policzony. Kara ich nie ominie. Psalm kończy się częścią pochwalną skierowaną ku Stwórcy.
Psalm 74 – W początkowych wersach wybrzmiewa zwrot podmiotu lirycznego do Boga, by Ten nie opuszczał Swojego ludu, który wybawił od wszelkiej niedoli. Prosi by dostrzegł miejsca ze znakiem Jego uwielbienia, wypędzając w rezultacie zło czające się w społeczności Kościoła. Porównuje go do pobojowiska, zniszczonego doszczętnie miejsca, przepełnionego wojennymi zbrojami. Dodatkowo żar płomieni spalił miejsca kultu, a na horyzoncie nie widać żadnego Proroka. Wspomina niewyznających żadnej z religii, którzy sieją tylko zło i zamęt na świecie. Prosi Boga by zareagował na szerzące się występki skierowane przeciw jego przykazaniom.
Psalm 75 – Jest to zapewnienie Wszechmogącego sformułowany przez podmiot liryczny o wierności ludu w wyznawaniu Jego nauki. Przytacza fragmenty z Biblii o końcu świata i Sądzie Ostatecznym, gdzie dobro zostanie wywyższone, a zło ukarane. Wspomina o przestrodze Boskiej, by błagać o wybaczenie win i nie kroczyć błędną ścieżką życia. Bóg niepokorność karze, a skromność i pokorę wywyższa. Na koniec podmiot liryczny zapewnia Stwórcę o swojej wierze w dobroć Pana.
Psalm 76 – Ukazana jest moc i potęga Boska. Dostrzega się przewagę Króla Niebieskiego nad wszelkimi innymi mężami, hetmanami, którzy lękają się siły Stwórcy. Potęga Pana jest niezmierzona i nie sposób jej się przeciwstawić. W tym psalmie widzimy tym razem srogie odbicie Stworzyciela, podkreślony zostaje epizod Sądu Ostatecznego. Podmiot liryczny w ostatnich wersach nawołuje do wyznawania nauk Pana, bo to On jest władcą życia i śmierci.
Psalm 77 – Osoba mówiąca zapewnia o oddaniu się naukom Pana aż do śmierci, gdyż to On jest tym, który wysłuchuje próśb oraz daje ukojenie w czasie trudnym i pełnym goryczy. Pokazana jest bezsilność i modlitwa błagalna zanoszona w trudnych momentach do Pana w nadziei na pokrzepnienie duszy. Podmiot liryczny wspomina czas podczas którego zwątpił, czy Stwórca okaże mu jeszcze łaskę w niedoli oraz tracił wiarę w miłosierdzie Boga. Przyznaje się, że były to bezsensowne myśli, gdyż wiara zawsze niesie ze sobą poprawę zranionej duszy. Zwraca się do Boga wychwalając Jego cuda popełniane na przestrzeni wieków i łaski jakimi ciągle obdarza ludzkość.
CZĘŚĆ CZWARTA
Psalm 90 – Bóg jest jedynym schronieniem dla duszy człowieka przed wszelkim niebezpieczeństwem. Podmiot liryczny wspomina historie stworzenia świata. Podkreśla też marność człowieka, porównując go do niegodziwego snu. Życie ludzkie obrazuje jako trawę, która po zakwitnięciu zostaje skoszona. Jest to symbol grzeszności społeczeństwa, które swoje zło ukrywa w głębi serca, lecz jest ono widoczne dla Pana. Dostrzega też ulotność życia wskazując na łaskę tych, którzy żyją w bojaźni Bożej. Prosi, by spojrzał przychylnie na Swój lud grzeszący oraz ochłodził zdrojem miłosierdzia. Wierząc w dobroć Wszechmogącego pragnie, by zesłał słodycz na czas spędzony na ziemi.
Psalm 91 – Ukazana jest wiara w Boga, która daje bezpieczeństwo przed otaczającym nas złem. Podmiot liryczny kolejno przytacza cierpienia oraz epizody z życia będące często cierpieniem bądź trwogą. Wychwala siłę i potęgę Boską, który chroni swoich wyznawców, karząc też grzeszników. Człowiek bowiem opatrzony jest przez Wszechmogącego opieką aniołów. Wspomina zapewnienie Pana o usuwaniu wszelakich przeszkód z życia dla tych, którzy postępują zgodnie z Jego przykazaniami. Przytacza cytat z pism, w których Bóg pomaga swojemu wiernemu ludowi obdarowując go potrzebnymi łaskami.
Psalm 92 – Wiara w Boga niesie ze sobą samo dobro i łaski. Człowiek jest przepełniony radością, podziwiając cuda Stwórcy, których dokonał kształtując świat. Grzeszący za to są porównani do ziół, które szybko kwitną, lecz prędko usychają. Podmiot liryczny wychwala wieczność i potęgę Pana. Pokazuje Jego sprawiedliwość i nieustępliwość wobec zła, dzięki czemu wzmacnia jego duszę i sprawia, że może obfitować w owoce dobra.
Psalm 93 – Kreacja Boga jako króla. Jest on otoczony cnotą, męstwem i odwagą – Stwórca świata. Miejsce jego panowania powstało od początku świata, a władza Boska nie przeminie nigdy i trwać będzie wiecznie. Podmiot liryczny przedkłada potęgę Pana nad wszelkimi siłami natury na ziemi. Bóg jako nieprzeminione słowo mądrości.
Psalm 94 – Podmiot liryczny zwraca się do Stwórcy, by ujawnił Swoją potęgę wobec świata i sprawiedliwie ukarał wszystkich grzeszników. Zastanawia się, dlaczego osoby, które sieją zamęt i nieprawość nie są potępiane. Pokazuje zniszczenie jakie czynią na świecie, krzywdząc tym samym wyznawców Boga. Są to ludzie, którzy nie szanują i nie wierzą w istnienie Króla Niebieskiego. Osoba mówiąca podkreśla ich głupotę i bezmyślność. Dostrzega pociechę dla osób, które żyją zgodnie z nauką Ojca, gdyż nigdy nie zostaną oni opuszczeni przez Pana oraz obdarzeni łaskami. Z własnego doświadczenia wspomina nawet chwile najmniejszego zachwiania w życiu, gdzie jego dusza natychmiastowo doznała ukojenia dzięki miłosierdziu Boga. Nazywa Go obrońcą, skałą, która pewnego dnia ukaże grzesznych.
CZĘŚĆ PIĄTA
Psalm 107 – Podmiot liryczny nawołuje do wychwalania Boga przez wszystkie ludy za całą dobroć i litość, którą posiada w Swej naturze. Podaje kolejno przykład grup osób, które doświadczały cierpienia ziemskiego, a Pan ich ocalił. Wspomina o uprawiających w trudzie rolę, zagubionych na szlaku, niewolników pracujących dla panów czy żeglarzy obezwładnionych potęgą sztormu. Łaskę Wszechmogącego można dostrzec wszędzie.
Psalm 108 – Przedstawiony jest artysta, który z potrzeby serca tworzy nowy psalm na chwałę Boga. Zwraca się do Pana, oznajmując, że wszelkie narody na całej ziemi będą sławić Jego imię, gdyż dobroć Stwórcy jest niezmierzona. Dostrzega jego wieczność i prosi by odciągnął troski oraz zmartwienia od Swojego ludu i wysłuchał jego próśb. Przytacza cytaty o mocy i potędze Bożej. Podmiot liryczny wierzy w nieomylność i słuszność Wszechmogącego. Ufa, że tylko dzięki Jego łaskom będzie żył szczęśliwie. Na koniec ponownie błaga Ojca Niebieskiego by pomógł wierzącym w obciążających ich problemach.
Psalm 109 – Podmiot liryczny zwraca się do Boga z prośbą by nie był obojętny na krzywdę Swojego sługi. Doznaje on bowiem zewsząd nienawiści, będąc obiektem szyderstwa i ofiary ze strony postępujących niemoralnie ludzi. Przyznaje się, że są to te same osoby, które doznały wcześniej od niego pomocy i dobra. Chce by spotkał zwróconych w jego stronę nieprzyjaciół ten sam los co jego. Pragnie ich śmierci, by w rezultacie cierpiały bliskie im osoby. Skazuje ich los na żebractwo i trudy codziennego życia, bez żadnej pomocy otrzymanej z rąk drugiego człowieka. Odbiera im swoimi prośbami majątki oraz skazuje na niewolnictwo. Pragnie by Bóg nie wybaczył im swoich podstępnych uczynków. Prosi by Ojciec Niebieski nie obdarzał duszy tych ludzi żadnymi łaskami. Tłumaczy że są osoby okryte złem i nieprawością. Błaga Stworzyciela by ratował jego duszę oraz trwał wiecznie przy nim, gdyż serce ma przepełnione żalem, a sam jest człowiekiem upadłym. Porównuje się do gasnącego słońca, podkreślając swoją niedolę. Nie ma siły, gdyż nie dostarcza odpowiedniej ilości pokarmu, wychudł dlatego traktowany jest przez wszystkich wokoło z obrzydzeniem. Gorąco prosi Stwórcę, by uleczył jego zdrowie zniszczone przez nieprzyjaciół. Błaga też o radość oraz błogosławieństwa zapewniając, że będzie chwalił imię Pana.
Psalm 110 – Opisane jest przemówienie Boga do jednego z panów podmiotu lirycznego. Król Niebieski zapewnia, że żadni nieprzyjaciele nie będą już straszni. Stwórca mianuje go władcą wielkiego królestwa nakazując, by był człowiekiem mądrym i niepopierającym ludzi zła. Jeżeli tak postąpi zapewni sobie wierny lud, przepełniony łaskami i cnotami oraz wierny w Panu. Na koniec dostrzec możemy obraz potępienia grzesznych władców pełen cierpienia i rozpaczy.
Psalm 111 – Podmiot liryczny zapewnia, że już zawsze będzie chwalił cnoty którymi obdarzony jest Pan Bóg. Będzie to czynił poprzez swoją sztukę, gdyż każdy, kto przysłuchuje się tym dźwiękom tworzonym na cześć Króla Niebieskiego doznaje radości. Wychwala sprawiedliwość Bożą, Jego cuda, które będą pamiętane przez łudzi do końca ich dni. Opisuje Stworzyciela jako pełnego miłosierdzia i dobroci dla wszystkich odpędzający, od Swoich wyznawców wszelkie zło. Ma przewagę nad poganami, gdyż kieruje się sprawiedliwymi sądami. A są one oparte na prawdzie i szczerości bez cienia kłamstwa. Dla wyznających naukę Ojca Niebieskiego jest największym miłosierdziem i uosobieniem dobroci, a nieposłuszni mu lękają się usłyszeć nawet Jego imienia. Psalm kończy się refleksją, że mądrość objawia się pobożnością i pokorą, a to prowadzi do wiecznego szczęścia.

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!