Stary człowiek i morze – Ernest Hemingway – Charakterystyka

AutorErnest Miller Hemingway był amerykańskim dziennikarzem i pisarzem. Urodził się 21 lipca 1899 roku. Zmarł 2 lipca 1961 roku – popełnił samobójstwo. Jego najbardziej znane utwory to powieści „Słońce też wschodzi”, „Pożegnanie z bronią”, „Komu bije dzwon” oraz opowiadania „Śniegi Kilimandżaro” i „Stary człowiek i morze”. Za opowiadanie „Stary człowiek i morze” otrzymał w 1953 roku Nagrodę Pulitzera. Rok później został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.Gatunek„Stary człowiek i morze” jest opowiadaniem. To krótki jednowątkowy utwór epicki napisany prozą. Zdarzenia ukazane są w porządku chronologicznym. Urozmaicają je retrospekcje, czyli przywołane w rozmowach, wspomnieniach i snach wcześniejsze wydarzenia. Narrator opowiadania jest trzecioosobowy i wszechwiedzący. Utwór ma charakter paraboliczny. Wskazują na to prosta fabuła i metaforyczny sens opowieści.Geneza utworuHemingway w latach 30. XX wieku przebywał na Kubie. To tam rozpoczął pracę nad swoim opowiadaniem. Trudno powiedzieć, czy Santiago ma swój pierwowzór. Pisarz twierdził, że nie miał na myśli nikogo konkretnego, tworząc tytułową postać. Być może jednak pierwowzorem jest Gregorio Fuentes, kubański rybak i majtek na łodzi Hemingwaya. Biografowie pisarza uważają, że prawdopodobnie był nim Carlos Gutierrez, sędziwy rybak, z którym pisarz się zaprzyjaźnił, gdy wspólnie wypływali na połowy.Czas i miejsce wydarzeńCzas akcji to najpewniej lata 30. lub 40. XX wieku. Podstawą do takiego stwierdzenia jest fakt, że Ernest Hemigway przebywał na Kubie pod koniec lat 30. Akcja obejmuje kilka dni i nocy we wrześniu.Wydarzenia dzieją się na Kubie – rybak rozważa kierowanie się w drodze powrotnej ku światłom Hawany. Wioska, w której żyje Santiago, nie jest nazwana. Część akcji ma miejsce na lądzie – w kawiarni Taras, na przystani, w domu starego człowieka. Część wydarzeń rozgrywa się na morzu, a dokładniej na Oceanie Atlantyckim, na łodzi głównego bohatera.Bohaterowie1) Santiago to stary rybak mieszkający w wiosce w pobliżu Hawany. Ma on pooraną zmarszczkami i bruzdami twarz, ale niezwykle młode jasne oczy koloru morza. Na policzkach ma plamy po niezłośliwym raku skóry. Jego dłonie są zniszczone i spracowane. Ubrania Santiago, wielokrotnie łatane, przypominają o biedzie właściciela. Stary rybak jest bardzo pracowity i odpowiedzialny. Łowienie ryb to jego pasja i życie. Wielu uważa, że ma on pecha i że już nigdy nic nie złowi. On jednak jest gotów udowodnić wszystkim, że nie mają racji. To człowiek ambitny, dumny. Nie chce prosić o pomoc czy jałmużnę. Jest też odważny. Wyrusza na wyprawę w głąb morza, podczas której walczy z wielkim marlinem, a potem z rekinami. Santiago jest niezwykle mądry i doświadczony. Toczy ożywione rozmowy z Manolinem. Dyskutuje z nim o baseballu i łowieniu ryb, opowiada o swoim życiu. Umie obserwować przyrodę i odczytywać sygnały, które ta wysyła. Pomogło mu to na morzu. Santiago jest wrażliwym człowiekiem, który kocha naturę i swojego młodego przyjaciela Manolina. Jest on też silny psychicznie, bo umie poradzić sobie z przeciwnościami losu.2) Manolin to nastoletni przyjaciel Santiago, z którym pływał łodzią od piątego roku życia. Jest bardzo pracowity i odpowiedzialny. Dobrze wykonuje swoje obowiązki. Zawsze znajduje jednak czas dla starego rybaka. Opiekuje się nim, zdobywa dla niego jedzenie, piwo, przynęty i gazety. Jest wrażliwy. Podobnie jak przyjaciel lubi i ceni przyrodę. Uwielbia też słuchać opowieści Santiago o jego młodości, ale też o początkach ich współpracy. Czuje się w obowiązku, by zadbać o starego. Denerwował się jego kilkudniową nieobecnością. Manolin jest bardzo dojrzały jak na swój wiek.TreśćSantiago, stary rybak, od osiemdziesięciu czterech dni nie może złowić ryby. Zaczyna być nazywany pechowcem. Wielki szacunek i troskę okazuje mu Manolin, nastoletni chłopiec, który do tej pory pływał łodzią razem z nim. Od pewnego czasu uczy się fachu na innej łodzi, o czym zdecydowali jego rodzice. Młody przyjaciel dba o Santiago. Stara się zdobyć dla niego jedzenie, piwo, przynęty. Obaj mężczyźni lubią rozmawiać o rybach, morzu, baseballu i przygodach Santiago z młodości. Rybak następnego dnia decyduje się na samotną wyprawę w głąb morza. Przygotowując przynęty i czekając na rybę, myśli o ptakach, oceanie, marlinach i delfinach. Wraca wspomnieniami do swojej młodości (praca u wybrzeży Afryki, bawiące się lwy, siłowanie się na rękę z Murzynem). Czasem o tym śni. Gdy czuje, że drgnęła linka, przygotowuje się do złapania ryby. Będzie z nią długo walczył, bo to duży i silny marlin, który ciągnie łódź jeszcze głębiej w morze. W pewnym momencie Santiago zabija marlina i przywiązuje go do burty łodzi. Powoli wraca do brzegu. Niestety, musi jeszcze stoczyć walkę z rekinami, które objedzą rybę. Santiago dowozi szkielet marlina. Po przywiązaniu łodzi udaje się on do domu. Mieszkańcy wioski i Manolin są pod wrażeniem rozmiarów ryby. Santiago odsypia zmęczenie.ProblematykaOpowiadanie dotyka kilku tematów. 1) Porusza kwestię relacji człowiek – natura. Santiago rozmyśla nad tym na łodzi. Szanuje przyrodę, czerpie z niej, ale nie nadużywa. Ryby i ptaki to jego bracia i przyjaciele, morze zaś jest kobietą. O naturze rybak wypowiada się ciepło i łagodnie. 2) To również opowieść o samotności i starości. Santiago, zmuszony okolicznościami, sam walczy z marlinem i rekinami. Każdy bywa samotny w swojej walce. Bohater jest stary, przez co uważany za nieprzydatnego, mniej sprawnego, mniej silnego. On jednak stawia czoło przeciwnościom losu i udowadnia swoją wartość. A jest mądry i doświadczony, co powinno być doceniane przez innych. 3) Utwór jest również alegorią ludzkiego życia. Człowiek musi w swoim życiu podjąć niejedną walkę z przeciwnościami. To od niego zależy, jak do tej walki podejdzie. Santiago robi, co może, by dowieźć rybę do brzegu. Czyni plany, ale tez reaguje na bieżącą sytuację. Nie poddaje się i zawsze próbuje dostrzec pozytywy. To on mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęski. Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”.

Sprawdź również:

• Kajko i Kokosz. Szkoła latania – Janusz Christa – recenzja książki
• Sklepy cynamonowe – Bruno Schulz – Recenzja książki
• Dziady cz. II – Adam Mickiewicz – Recenzja książki
• Latarnik – Henryk Sienkiewicz; – Recenzja książki
• Testament mój – Juliusz Słowacki – Najważniejsze informacje
• Kamienie na szaniec – Aleksander Kamiński – Recenzja książki
• Moralność pani Dulskiej – Gabriela Zapolska – Charakterystyka
• Folwark zwierzęcy – George Orwell – Recenzja książki
• Harry Potter – J.K. Rowling – Recenzja książki
• Opowieść wigilijna – Charles Dickens – Recenzja książki

Dodaj komentarz jako pierwszy!